در آغاز ماه مارس (اسفند ۹۸)، اندرو بیلی (Andrew Bailey)،مدیر بانک مرکزی انگلستان، اظهار کرد که بیت کوین هیچ ارزش ذاتی دارا نمیباشد. او طی سخنانی بحث‌برانگیز گفت هر سپرده گذاری که بیت کوین نگهداری میکند، میبایست جهت متضرر شدن کل پول خود آمادگی داشته باشد. بیلی افزود:
اگر قصد دارید آن را خریداری کنید، حرفی نیست، اما این را در خاطر داشته باشید که هیچ ارزش ذاتی ندارد. احتمال دارد دارای ارزش ظاهری باشد، ولی هیچ ارزش ذاتی در آن موجود نیست.
طی سال های اخیر، خیلی از سرمایه‌گذاران معروف و مقامات بلند پایه رسمی دولتی نظیر مارک کیوبن (Mark Cuban)، میلیاردر مشهور، وارن بافت، مدیر ارشد اجرایی برکشایر هاتاوی (Berkshire Hathaway) و دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، با بیت کوین به سبب نداشتن ارزش واقعی مخالفت کرده اند. اما استدلال این شخصیت ها جهت مخالفتشان چیست؟ آیا احتمال نداشتن ارزش در بیت کوین وجود دارد؟ کوین تلگراف با عرضه مطلبی به تحلیل این مسئله پرداخته است.
چرا بیت کوین ارزش ذاتی ندارد؟
طی جولای سال ۲۰۱۹ (تیر ۹۸)، ترامپ با پرداختن به این موضوع که در بیت کوین ارزش ذاتی وجود ندارد، اظهاراتی را که قبل تر توسط وارن بافت و همکار تجاری وی چارلی مانگر (Charlie Munger) به نمایش گذاشته شده بود، تایید کرد. ترامپ در توییتی اظهار کرد:
من حامی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال نیستم. این ارزهارا نمیشود پول محسوب کرد و ارزش آن‌ها بسیار بی ثبات است و هیچ پایه و اساسی ندارد.
دلایل جهت اثبات فاقد ارزش ذاتی بیت کوین، از پیکره خود این ارز دیجیتال برمیخیزد؛ شبکه‌ای با عدم تمرکز و همتابه‌همتا (Peer-to-Peer) از ماینرها، مشترکان، توسعه‌دهندگان و فول‌نودها، که از سال ۲۰۰۹ و فاقد دخالت یک نهاد یا بخش مرکزی یا تیمی که بر پروتکل بلاک چین ریاست و نظارت داشته باشد، به حرکت خود ادامه داده.
با این حساب، ایده یک شبکه غیرمتمرکز و تماما متن‌باز، که به شکل نظری یک نرم‌افزار به شمار میاید، برای خیلی از سرمایه‌گذاران ناشناخته و غریب است. طی سال ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۹۷)، چارلی مانگر، نایب رئیس برکشایر هاتاوی اظهار کرد که بیت کوین «یک طلای غیرواقعی و فاقد ارزش است» و آن را تنها قسمتی از فنون کامپیوتری هوشمند عنوان کرد. مانگر اعتقاد دارد:
بیت کوین، من را به یاده توصیف اسکار وایلد از شکار روباه میندازد؛ شکار گوشتی که قابل خوردن نیست، به شکل غیرقابل توصیفی، نا مناسب است.
اسکار وایلد (Oscar Wilde)، یک نویسنده برجسته ی ایرلندی در قرن نوزدهم بود. او این سخن را در وصف افرادی به کار برده است که جهت سرگرمی، به شکار روباه مشغول میشدند و به نظر او، این فعالیت بی سبب و بدون ارزش بوده است.
اغلب نظرهای منفی نسبت به بیت کوین شک و شبهات در مقابل آن، سرچشمه از پیکره ی غیرمتمرکز و تقسیم شده و همچنین اصلیت دیجیتالی آن است. ولی مدیران عرصه ارز دیجیتال و همچنین بزرگان زمینه ی سرمایه‌گذاری، ارزش بیت کوین از جهات دیگر و مثبت تری میفهمند.
کارشناسان حوزه ارز دیجیتال با این استدلال‌ها مخالفند
آری پاول (Ari Paul)، مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری بلاک‌تاور کپیتال (BlockTower Capital) در گفتگویی اظهار کرد که ارزش بیت کوین، از قدرتی که این ارز دیجیتال به دارندگان دارایی میدهد سرچشمه میگیرد. قابلیت غیرقابل مطالبه بودن بیت کوین در برابر با دارایی‌های سنتی، وضعیتی فوق العاده از آزادی اقتصادی را برای مشترکانش به ارمغان میاورد.
بیایید برای نمونه طلارا بررسی کنیم. این سهام در سیستم‌های مالی نوعی خانه امن محسوب میشود و خیلی از سپرده گذاران پیش‌بینی کرده اند که بیت کوین در آینده باید به رقابت با طلا میپردازد. با این وجود در گذشته بارها نظاره گر این بوده‌ایم که حکومت ها طلاهایی را که مردم به شکل شخصی نگهداری میکردند، به علت های زیادی مطالبه میکردند. پاول افزود:
بیت کوین قابلیت های زیادی دارد؛ ارزش بیت کوین به موجب این واقعیت فراهم میشود که این ارز تنها شیوه جهت ثابت نگه داشتن شبکه بلاک چینی خودش میباشد؛ ولی من اعتقاد دارم که بخش زیادی از ارزش بیت کوین به سبب ثباتش در مقابل توقیف و مطالبه شدن است. من اگر قصد داشته باشم یک دلار از دارایی خودم را به شکلی نگهداری کنم که به شکل خودسرانه بوسیله دولت‌ها قابل مطالبه نباشد، صرف‌نظر از نرخ بیت کوین نسبت به دلار، من یک دلار بیت کوین میخواهم. بیت کوین با این ساختار تا بخشی قابل مقایسه با سیستم بانک‌داری فراساحلی (offshore banking) میباشد، که بازاری با ارزش تقریبا ۳۰ تریلیون دلار را در اختیار دارد.
بانک فراساحلی، به شکلی از بانک‌ها گفته میشود، که در آن بانک در جایی غیر از مکان سکونتِ سرمایه گذارانش مستقر است و اشخاص ثروتمند جهت حفاظت از پول‌هایشان در برابر مصادره توسط دولت، از آن بهره میبرند. بانک‌های آفشور مالیات نمیگیرند و پول سپرده گذاران به هیچ وجه در اختیار حکومت ها نمیگذارند.
این دلیل که ارزش بیت کوین از ثبات آن در مقابل مطالبه سرچشمه میگیرد، با سخنان ونسس کازارس (Wences Casares)، مدیرعامل شرکت عرضه کننده کیف پول و خدمات امانت داری زاپو (Xapo) هم یکی است. در مطلبی با نام «پرونده‌ای درخصوص اختصاص قسمتی از سبد دارایی به بیت کوین» که طی مارس ۲۰۱۹ (اسفندماه ۹۷) عرضه شد، کازارس عنوان کرد که هر ده میلیون دلار سبد دارایی، میبایست لااقل متشکل از صد هزار دلار سرمایه‌گذاری طولانی مدت در بیت کوین باشد.
کازارس عنوان کرد که در هنگام کودکی‌اش در آرژانتین، شاهد این بوده که خانواده‌‌ی او سه بار مجموع سرمایه خود را از دست دادند و آخرین باری که این پدیده رخ داد به سبب مطالبه ناعادلانه سرمایه آن ها بوده است.
متی گرین‌اسپن (Mati Greenspan)، بنیان گذار کوانتوم اکونومیکس (Quantum Economics)، اعتقاد دارد ارزش ذاتی و واقعی بیت کوین تا حدی به فهم سرمایه‌گذار از بیت کوین و مجموع سطح دارایی (asset class) بستگی دارد. سطح دارایی تیمی از اوراق بهادار، و یا تیمی از ارزهای دیجیتال است که قابلیت ها و رفتارهایی مشترک و فعالیت هایی مشابه در بازار دارند و چارچوب های یکسانی در مورد آن‌ها وجود دارد.
طبق تعریف، اصطلاح «ارزش ذاتی» منظور از ارزش حقیقی، ذاتی و اصلی یک دارایی، کالا یا ارز میباشد .ولی «ارزش» مسئله ای ذهنی است و بیشتر وقت ها براساس وضعیت های گوناگون، به شکل قابل توجهی عوض میشود.
به عنوان مثال، قبل از آن‌كه رییس جمهور ریچارد نیكسون (Richard Nixon) استاندارد طلا را با ندادن اجازه به بانک مرکزی جهت بازپرداخت دلار با طلا نابود کند، ارزش ذاتی دلار به سبب پشتوانه طلا بود. ولی هنگامی که استاندارد طلا حذف گردید، بقیه کشورها آغاز به چاپ پول کردند و میزان تورم ارزهای ذخیره آغاز به رشد کرد.
منظور از ارز ذخیره، وجهی است که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی علاقه به نگهداری آن به صورت ذخایر طلا و ارز داشته باشند و قسمت عمده ای از تجارت بین‌المللی به واسطه آن انجام پذیرد. دلار عظیم ترین و محوب ترین ارز ذخیره دنیا محسوب میشود
لحظه اعلام رسمی لغو استاندارد طلا توسط نیکسون
میشود اینگونه برداشت کرد که ارزش ذاتیِ یک ارز ذخیره، وابسته به حکومت یا کشوری است که پشتوانه آن ارز است، ولی این ارزش بسته به دلایل متنوعی قادر است به سرعت عوض شود. گرین‌اسپن در این خصوص اظهار میکند:
ارزش ذاتی به صورت «درک یک سرمایه‌گذار از ارزش دارایی» تعریف میشود. با این حساب، اینکه بیت کوین دارای ارزش است یا نه، تماما به برداشت سرمایه‌گذار آینده‌نگر وابسته است. ممکن است هم اکنون برای آقای کارنی هیچ ارزشی را دارا نباشد، ولی یقینا برای میلیون‌ها انسان دیگر در سراسر دنیا دارای ارزش زیادی باشد.
ارزش ذاتی بیت کوین در طول زمان افزایش خواهد یافت
با در نظر گرفتن حضور پررنگ امانتداران مورد اطمینان و صرافی‌های چارچوب گذاری شده که در ثابت شدن سریعِ زیرساخت‌های رو به افزایش جهت حمایت از بازار دخالت داشته اند، بیت کوین هنوز یک سرمایه تازه شکل گرفته محسوب میشود.
پس از ریزش وحشتناک شاخص صنعتی داو جونز در ۱۲ مارس (۲۲ اسفند ۹۸) به سبب رشد میزان ترس از گسترش ویروس کرونا، بیت کوین هم هم ترازی زیادی با بازار سهام ایالات متحده داشت. این هم ترازی تنگاتنگ، چهره بیت کوین را به شکل یک پناهگاه امن جهت نگهداری ارزش تا حدی خراب کرد.
تا قبل از مارس ۲۰۲۰ (اسفند ۹۸)، هیچ وقت چنین وضعیتی جهت بررسی رفتار بیت کوین تحت شرایطی که در آن بازارهای مالی جهانی ریزش داشته اند و نشانه‌هایی ازچالش های بزرگ مالی را بروز داده بود، وجود نداشت.
فراز و نشیب های بیت کوین و هم ترازی تقریبی آن با بازار سهام در ماه گذشته (میانه های اسفند ۹۸ تا فروردین ۹۹)، در وهله نخست به سبب این حقیقت است که ارزش بازار آن هنوز چیزی تقریبا ۱۱۶ میلیارد دلار میباشد. این میزان فقط ۱.۳۷ درصد از مجموع ۸ تریلیون دلار ارزش بازار طلا میباشد.
ارزش بازار بیت کوین هنوز بسیار کمتر از طلاست
با رضد ارزش بازار بیت کوین در ادامه زمان، این ارز ثبات مضاعف و فراز و نشیب های کمتری از خود بروز داد. این شرایط به بیت کوین اجازه میدهد تا در موقعیت های رکود بازار جهانی، قادر باشد خود را به عنوان سهامی امن پایدار نگه دارد. تایلر وینکلوس (Tyler Winkelvoss)، مدیرارشد بیلیونر صرافی جمینی (Gemini) اخیرا در خصوص این مسئله اظهار کرده است که:
بیت کوین سپری در مقابل ویروس های همه‌گیر نیست، بلکه سپری در مقابل سیستم‌های پولی فاقد پشتیبان است. شوک تقاضای منفی و غافلگیر در اقتصاد جهانی، هر سهامی از جمله طلا را در کوتاه‌مدتمورد تغییر قرار میدهد. جهان از این وضعیت کوتاه‌مدتخواهد گذشت، ولی در طولانی مدت چطور؟ آیا بیت کوین وارد یک «معامله فاوستی» (Faustian bargain) خواهد شد؟ در حال حاضر بیت کوین وارد هیچ معامله‌ای نگردیده استن و قابلیت استقامت و دوام آوردن در یک بازی بدون انتهارا دارد.
فاوست، یک شخصیت بزرگ در فرهنگ عامه اروپاست که با شیطان معامله ای را انجام داد. اصطلاح معامله فاوستی، در حال حاضر به معنی قربانی کردن هر چیزی جهت ارضای امیال بی انتها انسان جهت در اختیار داشتن قدرت به کار گرفته میشود.
طی یک دهه آتی و با ارزش بازار گسترده‌تر، زیرساخت‌های پرقدرت تر، نقدینگی بیشتر، چارچوب‌های نظارتی واضح تر و رشد میزان آگاهی، ارزش بیت کوین قادر است به مقدار قابل توجهیافزایش داشته باشد و در انتها سخنانی از روی مخالفت مانند اینکه بیت کوین فاقد ارزش ذاتی است، شنیده نخواهد شد؛ زیرا قابلیت غیرقابل مصادره بودن، ویژگی عدم متمرکز و قابلیت تبادل‌پذیری بیت کوین، ارزش ذاتی این ارز دیجیتال را به هماگن نشان خواهد داد.
