ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز جهت تأیید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه، به‌جای اعتماد به نهاد ثالث مثل بانک، از بلاک چین بهره میبرند. در این بلاک چین‌ها به افرادی نیاز است که به‌عنوان اعتبارسنج و فراهم کننده بلاک‌های تراکنش مشارکت کنند. در شبکه‌ها بر پایه ی استخراج (اثبات کار) مثل بیت کوین، این امر برعهده ماینرها است که با قدرت سخت‌افزارهای کامپیوتری خود امنیت شبکه را فراهم کنند. در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام مثل تزوس هم، اشخاص با اختصاص‌دادن ارزهای خود به شبکه، در امر ساخت بلاک و تأمین امنیت مشارگت به عمل میرسانند. جهت اینکه بتوان افراد را ترغیب کرد که در روند استخراج و سهام‌گذاری مشارکت کنند، پاداشی برای آنها در نظر گرفته میشود که آن را «پاداش بلاک» مینامند.
طی این مطلب که با جمع آوری مطالب وب سایت های هج‌ترید، بایننس‌آکادمی و کانسنسیس نوشته شده، معنیه دقیق پاداش بلاک در دو مکانیزم اجماع اثبات کار و اثبات سهام را بررسی خواهیم کرد.
پاداش بلاک در ارزهای دیجیتال اثبات کار
اثبات کار یا همان استخراج (ماینینگ)، در شبکه ارزهای دیجیتال، یک فرایند امنیتی است با هدف مقابله با حملات سایبری به شبکه طراحی شده است. طی این مکانیزم، هر شخصی که قصد داشته باشد به‌عنوان ماینر در شبکه فعالیت کند و به کسب درآمد مشغول شود، میبایست توان پردازش سخت‌افزارهای خود را به شبکه اختصاص دهد و با آن قدرت پردازش، جهت حل یک معادله ریاضی سعی کند. به این صورت، اگر فردی قصد داشته باشدد به بلاک چین حمله کند، مجبور است توان پردازشی بالاتر از بقیه ماینرها داشته باشد که با در نظر گرفتن تعداد بالای ماینرها، این کار بسیار سخت خواهد بود و توجیه اقتصادی ندارد.
این مکانیزم در بلاک چین بعضی از معروف ترین ارزهای دیجیتال استفاده شده است. بیت کوین، اتریوم، لایت کوین، بیت کوین کش، مونرو و دش از این قبیل ارزهای دیجیتال میباشند.
به‌عنوان مثال، قدرت پردازش شبکه بیت کوین در هگام به‌روزرسانی این نوشته بیشتر از ۱۲۵ میلیون تراهش بر ثانیه (TH/S) است. این یعنی اگر فردی قصد داشته باشد به بلاک چین بیت کوین تعرض کند و آن را دستکاری کند، مجاب است حداقل ۶۳ میلیون تراهش قدرت پردازش در اختیار داشته باشد که در دنیای امروز برای یک نفر امیر غیرمنطقی و غیرممکن بنظر میرسد.
در ادامه مطلب به بررسی مفهوم پاداش بلاک در بلاک چین بیت کوین خواهیم پرداخت، ولی در اکثر ارزهای دیجیتال روندی مشابه در جریان است.
پاداش بلاک در بلاک چین بیت کوین
پاداش بلاک در شبکه بیت کوین، میزان بیت کوینی میباشد که با ساخت هر بلاک (هر ده دقیقه) فراهم میشود و به ماینر تعلق می‌گیرد. هم اکنون پاداش هر بلاک برابر با ۶.۲۵ واحد بیت کوین میباشد که هر چهار سال یکبار (پس از استخراج هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک)، طی رخدادی به‌نام «هاوینگ» نصف میشود.
در شبکه بیت کوین، جهت تأیید و افزودن بلاک‌ها به زنجیره، به توان محاسباتی بسیار زیادی نیاز است. ماینری که توان محاسباتی سخت‌افزارهای خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهد، میابیست جهت تأمین این توان محاسباتی، هزینه صرف کند. به این ترتیب، جهت ایجاد انگیزه در ماینرها این هزینه‌ها باید فراهم شود. شبکه بلاک چین جهت پوشش این هزینه‌ها، به استخراج‌کنندگان پاداش می‌دهد.
بر اساس پروتکل بیت کوین، نخستین ماینرِ موفق در ساخت یک بلاک معتبر جهت اتصال به بلاک چین، پاداش دریافت میکند. این پاداش در ازای هزینه‌‌ی قابل‌توجهی میباشد که ماینر صرف استخراج بلاک میکند. با این حساب، علاوه بر کارمزد تراکنش که نسبتا کم میباشد، ماینر بیت کوین‌های جدیدی را در قالب پاداش دریافت خواهد کرد.
پاداش بلاک، دو مزیت برای شبکه بیت کوین دارد. مزیت نخست این است که انگیزه لازم را به ماینرها می‌دهد تا در ازای دریافت پاداش، امنیت شبکه را تأمین کنند. دومین مزیت این است که روند پاداش‌دهی در طول زمان موجب در چرخه قرارگرفتن بیت کوین‌های تازه میشود و در طول چندین سال، تمام بیت کوین‌ها را وارد چرخه بازار خواهد کرد.
در سال ۲۰۰۹ و در زمان ابداع بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو این شبکه را به شکلی تنظیم کرد که در بالاترین سطح خود تنها ۲۱ میلیون کوین تولید شود. این امر بیان‌گر دو مسئله است. اول، زمانی که تمام ۲۱ میلیون واحد بیت کوین استخراج شود، هیچ بیت کوین تازه تولید، یا بهتر بگوییم، استخراج نخواهد شد. دوم، زمانی که تعداد بیت کوین‌ها به سقف حداکثری خود برسد، پاداش ماینرها (استخراج‌کنندگان) تنها کارمزد تراکنش را پوشش خواهد داد.
در آغاز پیدایش بیت کوین، پاداش استخراج هر بلاک برابر با ۵۰ واحد بیت کوین جدید بود. بااین وجود، بعد از استخراج هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک، پاداش بلاک طی رخدادی به نام هاوینگ نیمه میشود. تقریبا چهار سال طول می‌کشد تا ۲۱۰,۰۰۰ بلاک بیت کوین استخراج شود. در طول این مدت زمان از طریق تنظیم نرخ سختی استخراج، تا حدودی ثابت باقی می‌ماند.
در سال ۲۰۱۲، پاداش بلاک، یا به زبان دیگر نرخ ساخت بیت کوین، طی رویداد هاوینگ، به ۲۵ واحد کاهش پیدا کرد. بعد از آن در سال ۲۰۱۶، پاداش بلاک بار دو مرتبه نصف شد و به ۱۲.۵ واحد رسید. طی چند ماه اخیر نیز، در ۱۱ مه ۲۰۲۰ (۲۲ اردیبهشت)، سومین رویداد هاوینگ اتفاق افتاد؛ این مقدار بازهم به نصف کاهش یافت و به ۶.۲۵ واحد جهت هر بلاک رسید. بعد از ۶۴ رویداد هاوینگ دیگر، پاداش بلاک در پایان به عدد صفر خواهد رسید.
جهت درک مناسب تر ارزش بیت کوین، مقایسه آن با ارزش طلا همواره کارساز است. کم شدن تدریجی میزان تولید بیت کوین، به جهت حفظ ارزش و بهای این ارز دیجیتال برنامه ریزی شده است؛ درست به همان صورت که کمیاب‌بودن از قابلیت ها و امتیازات طلا است. چنانچه طلا کمیاب نبود و مثلاً قادر بودیم آن را روی درخت به عمل آوریم، هیپوقت بها و ارزش امروزی خود را نداشت. اگر میزان بیت کوین‌های قابل‌تولید نیز تمام نشدنی بودند، بیت کوین نیز هیچ پتانسیلی جهت حفظ ارزش بلندمدت خود نداشت.
با این حساب، میزان سختی استخراج، به سبب حفظ ویژگی کمیاب‌بودن بیت کوین تنظیم میشود تا مانع پایین آمدن بهای این ارز دیجیتال شود. اگر بیت کوین یا هر ارز دیگر، تنها تولید و راهی بازار شود، دیگر ارزش بخصوصی نخواهد داشت. این امر سبب رقابتی‌شدن استخراج بیت کوین میگردد.
روش دریافت پاداش بلاک در شبکه بیت کوین را می‌توان به این شکل توضیح داد: به‌محض اینکه یک درخواست جهت تراکنش بیت کوین در کیف پول صورت بگیرد، این تراکنش به شبکه غیرمتمرکز بیت کوین ارسال میشود. سپس ماینرها جهت تأیید این تراکنش، اضافه‌کردن بلاک و دریافت پاداش با یکدیگر به رقابت میپردازند.
جهت دریافت پاداش بلاک، ماینرها میبایست تراکنش‌های معتبر را در بلاک‌هایی با حجم حدود ۱ مگابایت قرار دهند. سپس آنها شروع میکنند به رقابت با یکدیگر تا پاسخ یک معادله ریاضی را به دست بیاورند. به‌دست‌آوردن این جواب تنها با حدس اعداد امکان پذیر است.
اتریوم نیز مانند بیت کوین، از فرایندی تشویقی و انگیزه محور جهت استخراج بهره میبرد. استخراج‌کننده اتریوم در صورت موفقیت در استخراج، ۲ اتر، تمام گس (gas) بلاک و پاداشی اضافی، بنام پاداش آنکل (Uncle) را دریافت میکند. ساختار اتریوم تا حد بالایی وام‌دار طراحی بیت کوین است؛ با این وجود، اتریوم تفاوت‌هایی بنیادی نیز با برترین ارز دیجیتال دارد. در ضمن در آینده نزدیک و با شروع بکار کامل اتریوم ۲.۰، سازوکار اثبات کار برای اتریوم به کلی کناز گذاشته خواهد شد و از مکانیزم اثبات سهام در این ارزدیجیتال بهره خواهند برد که در ادامه نوشته با این مبحث بیشتر آشنا خواهید شد.
پاداش همیشگی با استخرهای استخراج
بالاتر بیان شد که نخستین ماینری که به جواب معادله بلاک دست پیدا کند، پاداش بلاک را دریافت میکند که در بیت کوین در حال حاضر ۶.۲۵ واحد میباشد. ولی در حال حاضر با گسترش شبکه بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، استخراج مستقیم برای بیشتر از ۹۰ درصد ماینرها امکان پذیر نمیباشد. اگر شما اکنون یک دستگاه استخراج بیت کوین تهیه کنید و به‌صورت مستقیم به شبکه اتصال پیدا کنید، به احتمال زیاد تا هزاران سال هم قادر نیستید به پاداش بلاک دست پیدا کنید، چراکه رقیب‌های متعددی وجود دارند که چندصد میلیون دلار در این حوزه سرمایه گذاری کرده اند.
به همین سبب، بیشتر ماینرها جهت استخراج به‌صرفه بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال به استخر استخراج (mining pool) متصل می‌شوند.
استخر استخراج مکانی مجازی است که ماینرها قدرت پردازش خود را در آن با بقیه کاربران به اشتراک می‌گذارند و همه با هم جهت استخراج یک بلاک فعالیت میکنند. در پایان هر کس به میزان توان پردازش خود سود خودرا دریافت میکند. به زبان ساده تر، ماینرها توان پردازش خود را در اختیار استخر استخراج قرار میدهند و استخر استخراج به نمایندگی از مابقی ماینرها جهت دریافت پاداش بلاک فعالیت میکند. فراهم‌کردن امکان کسب درآمد دائمی و همیشگی برای ماینرها، از مهم ترین مزیت های استخرهای استخراج محسوب میشود.
پاداش بلاک در ارزهای دیجیتال اثبات سهام
مکانیزم اثبات کار باوجود تمام مزایایی که داراست، عاری از مشکل نیست. یکی از راهکارهای جایگزین جهت حفظ امنیت شبکه‌های بلاک چینی به‌جای ماینینگ، مکانیزم اثبات سهام میباشد.
ایده بنیادی در این مکانیزم از این قرار است که مشارکت‌کنندگان قادر هستند به‌جای صرف هزینه بالا جهت تهیه دستگاه‌های استخراج، دارایی‌های خود را در اختیار شبکه قرار دهند و شبکه در فواصل زمانی خاص به صورت تصادفی به یکی از مشارکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که بلاک بعدی را اعتبارسنجی کند. در این صورت واضح است که هر میزان فرد ارز دیجیتال بیشتری در اختیار شبکه قرار دهد، صاحب پاداش بیشتری نیز میشود.
جهت حمله به شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام نیاز است که فرد حمله کنند بیشتر از ۵۰٪ واحدهای یک ارز دیجیتال را در کنترل خود داشته باشد که با در نظر گرفتن توزیع ثروت و همچنین عدم عرضه کافی، فراهم‌کردن چنین مقداری از سرمایه بسیار سخت است. در ضمن اگر به فرض محال فردی چنین سرمایه‌ای در اختیار داشته باشد، با حمله به شبکه، ارزش آن به سرعت کاهش پیدا خواهد کرد و فرد حمله کننده نخستین فردی است که متحمل ضرر میشود.
با این حساب در این مکانیزم چیزی که صلاحیت یک مشارکت‌کننده جهت تأیید بلاک را معین میکند، نرخ هشی که در اختیار شبکه قرار داده نیست. بلکه صلاحیت اعتبارسنج با مقدار کوین‌هایی که سهام‌گذاری شده است تعیین میشود.
پولکادات، تزوس، کاردانو، بایننس کوین، استلار و … از جمله کوین‌هایی میباشند که از این مکانیزم بهره میبرند. اتریوم، عظیم ترین آلت کوین بازار ارزهای دیجیتال نیز محسوب میشود که در آستانه تغییر پروتکل خود به مکانیزم اثبات سهام میباشد.
تفاوت بین پاداش و کارمزد در استخراج ارزهای دیجیتال
پاداش استخراج، تنها دریافتی ماینرها از شبکه نمیباشد. استخراج‌کنندگان و اعتبارسنج‌ها علاوه بر پاداش تولید بلاک‌های تازه، کارمزد تأیید تراکنش را هم از طرفین تراکنش دریافت خواهند کرد.
به عنوان مثال، چنانچه شما مقداری بیت کوین از صرافی به کیف پول خود انتقال دهید، مشاهده خواهید کرد که مقدار بیت کوینی که به کیف پول شما ارسال شده، از مقدار بیت کوینی که از صرافی ارسال کردید کمتر است. اختلاف این دو عدد در واقع کارمزد تراکنشمیباشد که به ماینرها تعلق می‌گیرد.متفاوت با مقدار پاداش که برای هر بلاک بیت کوین ثابت است و توسط پروتکل بیت کوین مشخص میشود، مقدار کارمزد به شلوغی شبکه و نیازِ کاربر به سرعت در اتمام تراکنش وابسته است.
سخن پایانی و جمع بندی
ارزهای دیجیتال جهت تأیید تراکنش‌ها و تأمین امنیت شبکه، به‌جای اعتماد به نهادهای متمرکزی مانند بانک، به استخراج‌کنندگان و اعتبارسنج‌های بلاک چین روی آورده اند. جهت اینکه افراد برای مشارکت در این روند مشتاق باشند، پاداشی برای آنها در مشخص شده است.
در بسیاری از ارزهای دیجیتال، در مقابل استخراج یا تأیید هر بلاک، به فردی که موفق به فراهم و تأیید بلاک شده است پاداشی اهدا میشود که آن را پاداش بلاک می‌نامیم.
در بلاک چین‌هایی که در آنها برای تأمین امنیت از مکانیزم اجماع اثبات کاربهره گرفته میشود، این پاداش به استخراج‌کنندگانی اهدا میشود که توان پردازش دستگاه استخراج خود را در اختیار شبکه قرار داده‌اند. این مکانیزم در بیت کوین برنامه ریزی شده است.
علاوه بر این در بلاک چین‌هایی که در آنها برای تأمین امنیت از مکانیزم اجماع اثبات سهام بهره گرفته شده است، پاداش بلاک به اعتبارسنج‌هایی اهدا میشود که کوین‌ها خود را در شبکه سهام‌گذاری کرده‌اند. این مکانیزم در ارزهایی مثل تزوس، کاردانو و استلار برنامه ریزی شده است.
