اگر با ارزهای دیجیتال آشنا باشید، حتماً با این مسئله روبرو شده‌اید که قطعی‌شدن تراکنش‌ها مدتی به‌طول می‌انجامد و مدت‌زمان متغیری، حول‌و‌حوش چند دقیقه باید جهت اطمینان از تأیید نهایی یک تراکنش منتظر بمانید.
مدت‌زمان لازم برای تأیید نهایی تراکنش در بلاک چین‌های گوناگون مفرق است و به هویت بلاک چین و مسائل مرتبط با اجماع (Consensus) آن بستگی دارد. بنابراین در ارتباط با نهایی‌شدن تراکنش‌ها باید به این موارد توجه ویژه‌ای داشت.
در این مقاله نیت داریم علل زمان‌بربودن فرایند تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین را شرح دهیم و همچنین زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین‌های محبوب و قطعی‌شدن آنها را بررسی کنیم. اگر می‌خواهید درباره این نکته اطلاعات بیشتری به‌دست آورید تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها چیست و چرا ضروری است؟
نهایی‌شدن (Finality) تراکنش به‌معنای این است که بعد از انجام آن، این فرایند تغییر نکند، برگشت نخورد یا لغو نشود. مقدار ترافیک یا کندی یک بلاک چین بر سرعت نهایی‌شدن تراکنش‌ها تأثیر می‌گذارد.
بنابراین نهایی‌شدن را می‌توان مقدار زمانی دانست که باید منتظر ماند تا تضمین شود تراکنش‌های اجراشده روی بلاک چین، برگشت نمی‌خورند، یا به‌بیان ساده‌تر «تراکنش‌ها از دست نمی‌جریان».
نهایی‌شدن تراکنش‌ها نکتهی مهم برای مشاغلی است که با ارزهای دیجیتال سرو‌کار دارند؛ چراکه توقع بیش از حد در شبکه می‌تواند اثر نامطلوبی روی کسب‌وکارها یا شرکت‌هایی که از این دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان روش پرداخت استفاده می‌کنند داشته باشد.
برای راه‌اندازی و توسعه یک سیستم پرداخت کارآمد، تأخیر ناچیز هم اهمیت فراوانی دارد.
برای روشن‌شدن اهمیت این نکته، فرض کنید هر دفعه‌ای که می‌خواهید خریدی انجام دهید مجبور باشید ۱۰ دقیقه منتظر بمانید. در چنین شرایطی خرید‌کردن برای شما دشوار می‌گردد. برای شرکت‌ها هم چنین شرایطی حاکم است، با این فرق که آنها باید در کوتاه‌ترین بازه زمانی ممکن بدانند چه مقدار دارایی در اختیار دارند.
هنگامی که صحبت از فناوری بلاک چین به میان می‌آید، تراکنش‌ها به‌علت ویژگی نهایی‌شدن، غیرقابل‌تغییر هستند. البته باید به این نکته توجه داشت که تراکنش‌ها به‌شیوه خودکار و فوری نهایی نمی‌شوند، بلکه به‌تدریج و با تأیید بلاک‌های متعدد، نهایی می‌شوند.
تراکنش قطعی
تراکنشی را قطعی می‌گوییم که در بلاک چین قرار گرفته و به‌شیوه رسمی ثبت و تأیید شده باشد. در عین حال شبکه آن را پردازش کرده و احتمال بازگشت آن هم وجود نداشته باشد. برای اینکه یک تراکنش قطعی شود، نیاز به تعداد مشخصی تأیید دارد که این مقدار در بلاک چین‌های گوناگون، مفرق است.
به عنوان نمونه در شبکه بیت کوین هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌گردد. اما تنها یک تأیید برای ثبت تراکنش در بلاک چین قابل‌اطمینان نیست و نمی‌توان آن را یک تراکنش قطعی و غیرقابل بازگشت محسوب کرد.
بسته به نوع بلاک چین، تراکنش‌ها باید تأیید بیشتری برای قطعی‌شدن دریافت کنند. در نتیجه با توجه به تعداد تأییدهای موردنیاز، این فرایند زمان‌بر خواهد بود. بر همین اساس، بعد از انتقال ارز به یک کیف پول یا خرید از صرافی‌های ارز دیجیتال مدتی طول می‌کشد تا موجودی کیف پول به‌روزرسانی شود.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بیت کوین
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بیت کوین
همان طور که گفته شد، تراکنش‌های بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری برای آنکه در بلاک چین ثبت شوند و قابل‌برگشت نباشند، باید قطعی شوند. یعنی بسته به نوع بلاک چین به تعداد مشخصی تأیید نیاز است. تعداد تأییدهای موردنیاز یک تراکنش به موجباتی مثل صرافی‌ای که تراکنش در آن انجام می‌گردد.و مقداری که انتقال داده می‌گردد.هم بستگی دارد. شماری از صرافی‌ها یک تراکنش را فقط بعد از یک تأیید، پردازش می‌کنند و شماری دیگر به ۳ یا تعداد بیشتری تأیید نیاز دارند.
اغلب کیف پول‌های بیت کوین تراکنش‌ها را تا زمانی که حداقل ۳ بار تأیید نشوند، پردازش نمی‌کنند.
در بلاک چین بیت کوین به‌شیوه متوسط در هر ۱۰ دقیقه یک بلاک جدید ساخته می‌گردد. اولین بلاک بعد از تراکنش، نشان‌دهنده اولین تأییدی است که انجام شده است، بنابراین یک تراکنش در شبکه بیت کوین بعد از ۱۰ دقیقه اولین تأیید خود را دریافت می‌کند. با اضافه‌شدن بلاک‌های بعدی توسط فرایند استخراج، تراکنش تأییدهای بعدی خود را دریافت می‌کند.
از طرفی هرچه ارزش تراکنش بیشتر باشد، تعداد تأییدهای موردنیاز تراکنش بیشتر است. بعید است که تراکنش در بلاک چین بیت کوین بیش از ۶ تأیید نیاز داشته باشد، مگر آنکه ارزش ارز دیجیتال ارسال‌شده بیش از ۱,۰۰۰,۰۰۰ دلار باشد.
برای تراکنش‌های زیر ۱,۰۰۰ دلار ۳ تأیید کافی است.در نتیجه، تأیید کامل یک تراکنش در شبکه بیت کوین بیشتر اوقات بیش از یک ساعت زمان نمی‌برد. البته باید توجه داشت اگر شبکه شلوغ باشد، مثلاً زمان‌هایی که قیمت نوسان بالایی دارد، این زمان ممکن است افزایش یابد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در اتریوم
در وایت پیپر اتریوم اشاره شده که حداقل ۶ تأیید برای قطعی‌شدن تراکنش در این بلاک چین موردنیاز است. در شبکه اتریوم هر تأیید کمتر از ۱ دقیقه زمان می‌برد. در نتیجه، این تعداد تأیید تقریباً بین ۲ تا ۶ دقیقه طول می‌کشد؛ اما در عمل به‌نظر می‌رسد تعداد تأییدها در بلاک چین اتریوم چندان منطبق با وایت پیپر این شبکه نبوده و اتفاق‌نظری هم درباره اینکه تراکنش‌ها در اتریوم دقیقاً به چند تأیید نیاز دارند تا آن را به‌شکلی معتبر و قطعی بپذیرند، وجود ندارد.
با این وجود تراکنش‌های اتریوم بیشتر اوقات توسط صرافی‌های ارز دیجیتال انجام‌شده و تعداد تأییدهای لازم، بستگی به صرافی‌ای دارد که از آن استفاده می‌گردد. به‌بیان دیگر، هر صرافی ارز دیجیتال به‌شیوه مجزا درباره تعداد تأییدهای موردنیاز برای قطعی‌شدن یک تراکنش اتریوم تصمیم می‌گیرد، در نتیجه زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها هم متقاوت خواهد بود.
تعدادی از صرافی‌های بزرگ نیازمند حدود ۱۲ تا ۳۵ تأیید هستند تا یک تراکنش در شبکه اتریوم را خاتمه‌یافته در نظر بگیرند. البته باید به این نکته توجه داشت که تأییدهای کمتر، به‌معنی سطح امنیتی پایین‌تر است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در بایننس اسمارت چین
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در بایننس اسمارت چین
بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) بلاک چین صرافی بایننس است و با ساختاری مشابه بایننس چین (Binance Chain) طراحی شده است. بایننس اسمارت چین به‌شیوه ویژه برای بهبود مقیاس‌پذیری در بلاک چین‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند به‌موازات بایننس چین و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم ساخته شده است.
بایننس اسمارت چین یکی از سریع‌ترین بلاک چین‌ها در انجام تراکنش‌هاست و کارمزد ناچیزی دارد. همین کارمزد کم موجب شده تا ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی این پروتکل برای توسعه‌دهندگان بسیار جذاب باشد.
بایننس اسمارت چین که با قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز سازگار است، به بایننس چین متصل است تا بتواند در مدت‌زمانی کوتاه‌تر و با سرعتی بالاتر تراکنش‌ها را تأیید کند. زمان ایجاد بلاک در بایننس اسمارت چین ۳ ثانیه است. این بلاک چین به زمان ناچیزی حدود ۶۰ تا ۷۵ ثانیه برای نهایی‌شدن تراکنش‌ها نیاز دارد.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در ریپل
ریپل یک شبکه پرداخت دیجیتال بر پایه بلاک چین است که در جست‌وجو برای ایجاد نسخه بهتری از بیت کوین ساخته شد. بیت کوین برای ادامه حیات اکوسیستم خود به شبکه‌ای از ماینرها وابسته است؛ اما ریپل با جایگزین کردن ماینرها با تأییدکنندگان، این وابستگی را از میان برداشته است.
تیم توسعه‌دهنده ریپل در نظر داشتند سیستمی شبیه بیت کوین را بدون وابستگی به عملیات استخراج ایجاد کنند. با درنظرگرفتن این هدف، شبکه ریپل با توکن بومیXRP ایجاد شد. سازوکار اجماع در این مجموعه به‌صورت اثبات کار (Proof of Work) یا اثبات سهام (Proof of Stake) نیست. در عوض تراکنش‌ها به مکانیسم اجماعی متکی هستند که توسط گروهی از سرورهای متعلق به بانک‌ها، موجودی حساب‌ها و اعتبار تراکنش‌ها را تأیید می‌کند.
سازوکار اثبات کار، سرعت تراکنش‌ها را محدود می‌کند. به همین علت تراکنش‌های ریپل در مقابل ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین که سازوکار اجماع آنها اثبات کار است، انرژی کمتری مصرف می‌کند. بیت کوین بعد از گذشت ۵۰۰ ثانیه اولین تأیید تراکنش را دریافت می‌کند. زمانیکه تراکنش‌های ریپل در زمانی بین ۳ تا ۵ ثانیه تأیید و تسویه می‌شوند. چنین فرایندی موجب می‌گردد.تا ریپل ۱۵۰۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند، در صورتی که بیت کوین در این زمان حدود ۳ تراکنش را نهایی می‌کند.
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در کاردانو
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در کاردانو
کاردانو یک بلاک چین نسل سوم و بر پایه سازوکار اثبات سهام است که با هدف عرضه جایگزینی کارآمدتر برای شبکه‌های بر پایه اثبات کار طراحی شده است. مقیاس‌پذیری کم و کندی تراکنش‌ها پیوسته یکی از چالش‌های بلاک چین‌های اثبات کار بوده است. چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، هم‌موسس اتریوم، از تأثیرات این چالش‌ها روی شبکه‌های بلاک چینی آگاه بود و به همین علت توسعه شبکه بلاک چینی کاردانو را شروع کرد.
بلاک چین کاردانو از سازوکار اثبات سهامی با نام اوروبوروس (Ouroboros) استفاده می‌کند و برخلاف پروتکل‌های استخراج ارز دیجیتال، مصرف انرژی محدودی دارد.
کاردانو در یک دوره زمانی دو ساله راه‌اندازی شد و تنها فناوری بلاک چین بر پایه بازبینی یا داوری همتا (Peer-Reviewed) است که می‌تواند تراکنش‌های سریع و ارزان را انجام دهد. هدف نهایی اکوسیستم کاردانو حل مشکلاتی است که همتایان آن مثل بیت کوین و اتریوم با آن روبرو هستند. سازندگان بلاک چین کاردانو تلاش می‌کنند تا شبکه‌ای سریع‌تر و غیرمتمرکز‌تر از بیت کوین بسازند و در عین حال تراکنش‌های ارزان‌تری در مقابل اتریوم عرضه دهند.
کاردانو به‌عنوان یک بلاک چین با مقیاس‌پذیری بالا یکی از سریع‌ترین ارزهای دیجیتال در انجام و تأیید تراکنش‌هاست.
از زمان آزمایش فاز اول این بلاک چین، کاردانو کارکرد مطلوبی داشته و تراکنش‌ها را با سرعت و پایداری بالایی انجام می‌دهد. شبکه کاردانو می‌تواند ۲۵۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند و زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها هم حدود ۲ تا ۱۰ دقیقه است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در سایر بلاک چین‌های محبوب
در قسمت‌های قبل بزرگ‌ترین و پرطرفدارترین بلاک چین‌ها و زمان لازم برای تأیید تراکنش در آنها را بررسی کردیم. در ادامه به مدت‌زمان لازم برای نهایی‌شدن تراکنش در شماری از بلاک چین‌های کوچک‌تر اما محبوب اشاره می‌کنیم.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در سولانا
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در سولانا
برحسب وایت پیپر سولانا، از دید تئوری زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها در این بلاک چین حدود ۵۰۰ میلی ثانیه یا ۰.۵ ثانیه است. اگرچه کوین سکنیکی (Kevin Sekniqi)، از توسعه‌دهندگان اولنچ (Avalanche)، آزمایشی روی شبکه سولانا انجام داد و مشخص کرد که زمان حقیقی تأیید تراکنش‌ها در سولانا با توجه به زمانی که به وضعیت تأیید نهایی می‌رسند، بین ۲۱ تا ۴۶ ثانیه است!
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در پولکادات
پروتکل نهایی‌کردن تراکنش‌ها در پولکادات، گرندپا (GRANDPA) نام دارد. این پروتکل دسته‌هایی از بلاک را برحسب در دسترس‌بودن نهایی می‌کند. مدت‌زمان نهایی‌شدن تراکنش‌ها در این شبکه به تعداد تحقیقاتی لازم بستگی دارد؛ اما در حالت کلی می‌توان گفت زمان موردتوقع برای نهایی‌شدن تراکنش در این بلاک چین حدود ۱۲ تا ۶۰ ثانیه است.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در پالیگان
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در پالیگان
اکوسیستم پالیگان به چهار لایه تقسیم می‌گردد. لایه اول، لایه اتریوم است و در بر گیرنده مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند می‌گردد.که ارتباط میان پالیگان و زنجیره اتریوم را برقرار می‌کند. لایه بعدی یک لایه امنیتی است که وظیفه تأییدکننده را عرضه می‌کند. لایه سوم، لایه شبکه‌های پالیگان است که در آن بلاک چین‌های گوناگون به پالیگان متصل می‌شوند و سرانجام لایه نهایی که اجراکننده ماشین مجازی اتریوم بوده و با هدف اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌گردد.
پالیگان هم اکنون ۶۵,۰۰۰ تراکنش در هر ثانیه انجام می‌دهد. تأیید تراکنش‌ها در شبکه پالیگان بسیار سریع و در مدت‌زمان ۲ ثانیه انجام می‌شوند. تراکنش‌های مرتبط با شبکه اتریوم در پالیگان هم در بازه زمانی ۳ تا ۵ دقیقه تأیید می‌شوند.
مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها در کازماس
کازماس (Cosmos) شبکه غیرمتمرکزی از بلاک چین‌های موازی و مستقل است که هرکدام از سوی الگوریتم‌های اجماع تحمل خطای بیزانس (BFT) مثل تندرمینت (Tendermint) پشتیبانی می‌شوند. به‌بیان دیگر کازماس اکوسیستمی از بلاک چین‌هایی است که می‌توانند مقیاس‌پذیر باشند و با یکدیگر برخورد کنند.
یکی از ویژگی‌های الگوریتم اجماع تندرمینت، تأیید و نهایی‌کردن سریع تراکنش‌هاست. الگوریتم اجماع مورداستفاده در کازماس در مدت‌زمان ۵ تا ۶ ثانیه تراکنش را تأیید می‌کند و کاربران می‌توانند مطمئن باشند که تراکنش‌ها به محض ایجادشدن بلاک، نهایی می‌شوند؛ خصوصیتی که در بلاک چین‌های اثبات کار مثل بیت کوین و اتریوم وجود ندارد.
در حقیقت تأیید تراکنش‌ها در شبکه کازماس مفرق از سیستم نهایی‌شدن در بیت کوین و بلاک چین‌های مشابه آن بوده و برای قطعی‌شدن تراکنش نیازی به تشکیل چند بلاک نیست.
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در لایت کوین
مدت‌زمان تأیید تراکنش‌ها در لایت کوین
شبکه لایت کوین هر ۲.۵ دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌کند. یک تراکنش لایت کوین می‌تواند با یک تأیید در این زمان کامل شود؛ اما آخرین بلاک در بلاک چین تا زمان اضافه‌شدن بلاک‌های بیشتر بعد از آن، قابل‌تغییر است. بنابراین برای برگشت‌ناپذیری تراکنش، ۶ تا ۱۲ بلاک باید تولید شوند. به‌عبارت دیگر، بین ۶ تا ۱۲ تأیید برای نهایی‌شدن تراکنش موردنیاز است.
به همین علت مدت‌زمان لازم برای تأیید تراکنش‌های لایت کوین بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است. اکثر صرافی‌ها، پردازشگرهای پرداخت و کیف پول‌ها در مدت‌زمان ۱۵ دقیقه تراکنش‌های لایت کوین را تأیید می‌کنند.
به‌شیوه کلی مدت‌زمان قطعی‌شدن تراکنش‌های ارزهای دیجیتالی که به آنها اشاره کردیم به‌این ترتیب هستند:
جمع‌بندی
توقع برای تأیید تراکنش‌ها نکتهی است که کاربران ارز دیجیتال حتماً آن را تجربه کرده‌اند. این زمان توقع بسته به نوع بلاک چین، صرافی و مقادیر انتقال متغیر است.
در این مقاله تعدادی از این بلاک چین‌ها و زمان لازم برای تأیید تراکنش‌ها را بررسی کردیم و دیدیم که سازوکار اثبات کار سرعت تراکنش‌ها را محدود می‌کند؛ بنابراین در بلاک چین‌هایی مثل بیت کوین یا لایت کوین که سازوکار اجماع در آنها به صورت اثبات کار است زمان تأیید تراکنش در مقابل سایر شبکه‌های دیگر بیشتر است.
در مقابل، زمان تأیید تراکنش در ارزهای دیجیتال بر پایه اثبات سهام مثل کاردانو و سولانا به‌مراتب کمتر است. در حقیقت یکی از اهداف بلاک چین‌هایی که بعد از بیت کوین و اتریوم به‌وجود آمده‌اند، رفع چالش مقیاس‌پذیری و کاهش زمان توقع برای تأیید تراکنش‌ها بوده است.
