انواع بازار در ارزهای دیجیتال ‌کدام‌اند؟ بازار صعودی، بازار نزولی و بازار رنج چیست؟

در همه بازارهای مالی مثل بازار سهام یا بازار ارزهای دیجیتال، قیمت‌ها نوسان دارند و مستمر در حال افزایش یا کاهش هستند؛ اما اگر وضعیت بلندمدت را مثلاً در یک یا چند ماه در نظر بگیریم، حرکت کلی قیمت‌ها در جهتی خاص است. بسته به اینکه حرکت بلندمدت قیمت‌ها به کدام سمت باشد، انواع بازار در ارزهای دیجیتال به سه دسته بازار صعودی و بازار نزولی و بازار رنج یا بدون جریان تقسیم می‌گردد.

در بازار صعودی علیرقم نوسان‌های کوتاه‌مدت، جریان کلی قیمت‌ها به‌سمت بالا و افزایشی است؛ در‌حالی‌که در بازار نزولی جریان بلندمدت قیمت‌ها به‌سمت پایین و کاهشی است. گاهی وقت‌ها هم اتفاق می‌افتد که قیمت برای مدتی طولانی در محدوده‌ای مشخص بالا و پایین می‌گردد.و جریان کلی آن نه افزایشی است و نه کاهشی؛ چنین وضعیتی مشخصه بازار رنج یا بدون جریان است.

در این مطلب، بعد از توضیح جریان در بازار ارزهای دیجیتال و شرح کامل انواع بازار، نشانه‌های بازار صعودی و بازار نزولی و بازار رنج را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید با این بازارها بیشتر آشنا شوید و بدانید برای کسب سود در هریک از آن‌ها چگونه باید عمل کنید، این مطلب را از دست ندهید.

جریان (Trend) در انواع بازار ارزهای دیجیتال

جریان یا ترند به جهت کلی بازار یا قیمت دارایی گفته می‌گردد. در تحلیل تکنیکال، جریانها با خط جریان (ترندلاین) یا حرکات قیمت مشخص می‌شوند. انواع بازارهای مالی، از بازار سهام گرفته تا بازار ارزهای دیجیتال، می‌توانند جریان داشته باشند. زمانی‌که قیمت در حال تشکیل اوج‌ها و کف‌های قیمتی بالاتر از قبل (روبه‌بالا) یا اوج‌ها و کف‌های قیمتی پایین‌تر از قبل (روبه‌پایین) است، به‌مناسبی می‌توان جریانها را تشخیص داد.

به‌روش‌کلی، بازار ارزهای دیجیتال بی‌ثبات‌تر و پرنوسان‌تر از سایر بازارهاست؛ به‌همین‌علت، وقتی از جریان صعودی (نزولی) در این بازار صحبت می‌کنیم، منظور جریان کلی بازار در دوره نسبتاً طولانیِ افزایشی (کاهشی) قیمت است. این بدان‌معناست که در خلال افزایش قیمت در بازار صعودی، شاید شاهد افت‌های کوچکی در قیمت باشیم و در خلال بازار نزولی هم، احتمال دارد قیمت گاهی با افزایش جزئی همراه باشد.

انواع بازار صعودی یا گاوی (Bull Market) چیست؟

بازار صعودی یا به‌اصطلاح بازار گاوی بازاری است که در آن، قیمت ارزهای دیجیتال در طولانی‌مدت میل به افزایش دارد یا توقع می‌رود افزایش یابد. این بازار بیشتر اوقات با احساسات مثبت سرمایه‌گذاران و امیدواری به تداوم صعود قیمت‌ها همراه است؛ البته این بدین‌معنا نیست که در بازار گاوی هیچ کاهش قیمتی اتفاق نمی‌افتد.

در بازار صعودی، کاهش قیمت کوتاه‌مدت وجود دارد. حتی ازآن‌جاکه بازار ارزهای دیجیتال نسبتاً کوچک‌تر از بازارهای سنتی است و نوسان‌های بیشتری دارد، گاهی قیمت‌ها در یک یا دو روز کاهش ۴۰درصدی هم تجربه می‌کنند؛ اما مشخصه اصلی بازار گاوی این است که در طولانی‌مدت (مثلاً چند ماه) گرایش کلی قیمت‌ها به‌سمت صعود است.

بیشتر بخوانید: ۸ راه هوشمندانه برای اینکه از بازار گاوی بعدی ارزهای دیجیتال جا نمانیم

موجبات به‌وجودآمدن انواع بازار صعودی

در انواع بازار سنتی، رشد اقتصاد درنتیجه افزایش تولید ناخالص داخلی، نرخ اشتغال روبه‌رشد، نرخ بهره ناچیز و سیاست‌های دولت که به رشد مالی شرکت‌ها می‌انجامد، عامل اصلی ایجاد بازار صعودی است. بازار صعودی ارزهای دیجیتال هم تحت‌تأثیر موجباتی مشابه با بازارهای سنتی قرار می‌گیرد.

به عنوان نمونه، وقتی نرخ اشتغال زیاد است، افراد می‌توانند سرمایه بیشتری به ارزهای دیجیتال اختصاص دهند؛ اما ازآن‌جاکه این بازار هنوز نسبتاً کوچک است، تعداد کل سرمایه‌گذاران در آن‌ها کمتر است و احتمال دارد موجبات دیگری هم در هدایت آن مؤثر باشند. تعدادی از این موجبات عبارت‌اند از:

• پشتیبانی افراد مشهور و شخصیت‌های بانفوذ: مثل وظیفهی که پاریس هیلتون و دی‌جی خالد در ایجاد بازار صعودی سال ۲۰۱۷ ایفا کردند.
• ورود سرمایه‌گذاران نهادی: مثل سرمایه‌گذاری ۶۵۰میلیون‌دلاری شرکت مایکرواستراتژی در بیت کوین و خرید بیش از ۷۰هزار واحد بیت کوین.
• افزایش خوش‌بینی از‌جانب امور مالی سنتی: مثل زمانی‌که استراتژیست‌های جی‌پی‌مورگان گفتند بیت کوین ماندگار خواهد بود و می‌تواند تا ۱۴۶هزار دلار افزایش یابد.
• رویدادهای تهدیدکننده امور مالی سنتی: مثل پاندمی کرونا که اغلب مردم را به‌سمت بازار ارزهای دیجیتال سوق داد.

وقتی سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند قیمت شروع به افزایش کرده است، سعی می‌کنند ارز دیجیتال بیشتری بخرند و این سبب افزایش اعتماد و خوش‌بینی در بین سرمایه‌گذاران می‌گردد. با افزایش تعداد سرمایه‌گذاران، تقاضا از عرضه بیشتر می‌گردد.و قیمت افزایش می‌یابد.

نشانه‌های بازار صعودی

• افزایش قیمت در دوره زمانی پی‌ در‌پی
• تقاضای زیاد علیرقم عرضه کم
• افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار
• قیمت‌گذاری غیرواقعی (بیش‌ازحد) روی تعدادی از پروژه‌ها
• علاقه عمومی به ارزهای دیجیتال در افراد مشهور یا اینفلوئنسرها
• مطرح‌شدن ارزهای دیجیتال در رسانه‌های جریان اصلی و شبکه‌های اجتماعی
• افزایش علاقه به ارزهای دیجیتال در بین سلبریتی‌ها و شخصیت‌های بانفوذ و کسانی که بیشتر اوقات در‌این‌باره صحبت نمی‌کنند
• افزایش شدید قیمت‌ها هنگام انتشار اخبار امیدوارکننده و تأثیر کم اخبار ناامیدکننده در کاهش قیمت‌ها

چگونه در بازار صعودی سود کنیم؟

هنگام سرمایه‌گذاری در بازار صعودی، هرچه‌زودتر جریان را تشخیص دهید و زودتر خرید کنید، سود بیشتری نصیبتان می‌گردد. چون به‌زودی سرمایه‌گذاران دیگر هم وارد عمل می‌شوند و قیمت‌ها بیشتر افزایش می‌یابد. وقتی بازار به اوج خود رسید، می‌توانید ارز دیجیتالی که خریده‌اید، با قیمت بیشتری بفروشید. بازارهای صعودی بیشتر اوقات بیشتر دوام می‌آورند؛ در نتیجه، اگر هم کمی زیان کنید، موقتی و جزئی است.

حال اگر همه‌چیز به‌روش غیرمنتظره‌ای تغییر کند، مثلاً بحران خاصی اتفاق بیفتد یا مداخله نهادهای نظارتی ورق را برگرداند، شاید بازار نزولی شکل بگیرد. در این شرایط، بهترین راهبرد آن است که موقعیت‌های خرید را کاهش دهید؛ مبه‌ویژه سرمایه‌گذاری‌هایی که روی ارزهای دیجیتال ضعیف انجام داده‌اید، آن‌ها را می‌توانید موقتاً به دارایی‌های سنتی مثل طلا تبدیل کنید.

انواع بازار نزولی یا خرسی (Bear Market) چیست؟

بازار نزولی یا به‌اصطلاح بازار خرسی در سمت مقابل بازار صعودی قرار دارد. در این بازار، قیمت ارزهای دیجیتال در بازه زمانی طولانی میل به کاهش دارد. در بازار خرسی هم، شاید گاهی شاهد افزایش قیمت‌ها به‌صورت کوتاه‌مدت باشیم؛ مثلاً شاید یکی‌دو روز قیمت‌ها حتی چندده درصد افزایش یابند؛ اما گرایش کلی قیمت در بازه بلندمدت به‌سمت نزول است.

مثالی معروف از بازار نزولی، سقوط قیمت بیت کوین در دسامبر‌۲۰۱۷ است که ناگهان طی چند روز از ۲۰٬۰۰۰ به ۳٬۲۰۰ دلار کاهش یافت و جریان کاهشی آن تا اواسط سال ۲۰۱۹ هم ادامه یافت. بازار نزولی می‌تواند قبل یا بعد از ورود اقتصاد به دوره رکود شروع شود. جریان نزولی بازار بر اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد و کاهش قیمت‌ها را تداوم می‌بخشد.

در انواع بازارهای سنتی، موجباتی مثل اقتصاد نامطلوب، نرخ بیکاری بیش‌ازحد، نرخ بهره و تورم زیاد، بحران‌های ژئوپلیتیکی، ترکیدن حباب بازار و بلایای طبیعی در ایجاد بازار نزولی مؤثرند. در بازار ارزهای دیجیتال، قیمت‌ها بیشتر اوقات زمانی کاهش می‌یابند که بازار با اخبار راجع به شرایط نامطلوب درباره ارزهای دیجیتال یا سهام خاصی روبرو می‌گردد. در نتیجه، در این شرایط افراد بیشتری از سرمایه‌گذاری خودداری می‌کنند؛ چون فکر می‌کنند اوضاع بدتر خواهد شد. تعدادی دیگر هم با وحشت دارایی‌هایشان را می‌فروشند که سبب می‌گردد.عرضه از تقاضا پیشی بگیرد.

بیشتر بخوانید: چگونه از بازار نزولی ارزهای دیجیتال جان سالم به در ببریم؟

موجبات به‌وجودآمدن انواع بازار نزولی

در انواع بازارهای سنتی، موجباتی مثل جنگ، بحران سیاسی، همه‌گیری و کاهش سرعت رشد اقتصاد شروع‌کننده بازار نزولی هستند. با تداوم کاهش قیمت، سرمایه‌گذاران اعتماد خود را به بهبود قیمت‌ها از دست می‌دهند و درنتیجه، جریان نزولی ادامه می‌یابد. جداب است بدانید که بازار نزولی اغلب کمتر از بازار صعودی دوام می‌آورد.

برخلاف بازار سهام و انواع بازار مالی سنتی که سرمایه‌گذاران و تحلیلگران به‌اندازه چندین دهه داده دراختیار دارند، پیش‌بینی زمان شروع بازار نزولی براساس جریانهای قبلی در بازار نسبتاً جوان ارزهای دیجیتال بسیار سخت‌تر است. تعدادی از موجبات مؤثر بر ایجاد بازار نزولی در حوزه ارزهای دیجیتال عبارت‌اند از:

• حجم معاملات ناچیز: سرمایه‌گذاران به‌علت بی‌اعتمادی به بازار ترجیح می‌دهند ارزهای دیجیتال خود را نفروشند.
• احساسات منفی از‌جانب امور مالی سنتی: مثل اظهارات جیمی دیمون (Jamie Dimon)، مدیرعامل جی‌پی مورگان، در سال ۲۰۱۷ که بیت کوین را نوعی کلاه‌برداری معرفی کرد.
• پیدایش تقاطع مرگ: اصطلاحی راجع به تحلیل تکنیکال که بیانگر گذار قیمت دارایی از متوسط متحرک ۵۰‌روزه به متوسط متحرک ۲۰۰‌روزه است.
• وارونگی (Backwardation): وقتی دارایی در بازار آینده در سطوح پایین‌تر از بازار آنی قیمت‌گذاری می‌گردد.
• مداخله نهادهای نظارتی: مثل محدودیت‌های دولت چین درباره ماینینگ که سبب تعطیل‌شدن اغلب مراکز استخراج بیت کوین شد.

نشانه‌های بازار نزولی

• کاهش قیمت‌ها در یک دوره زمانی پی‌ در‌پی
• عرضه بیشتر دربرابر تقاضای کم
• بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به بازار
• اظهارات منفی یا سکوت درباره ارزهای دیجیتال در رسانه‌های جریان اصلی
• بی‌اعتمادی عمومی به ارزهای دیجیتال در بین اقتصاددانان و تحلیلگران امور مالی سنتی
• افزایش ناچیز قیمت در واکنش به اخبار خوش و کاهش شدید قیمت‌ها هنگام انتشار اخبار بد

چگونه در انواع بازار نزولی سود کنیم؟

سرمایه‌گذاری در بازار نزولی طبیعتاً ریسک بیشتری دارد؛ چون قیمت‌ها کمتر است و سرمایه‌گذاران اعتماد کمتری به ارزهای دیجیتال می‌کنند. با‌این‌حال، خرید ارزهای دیجیتال موفق در کف قیمت و بعد از‌آن فروش آن‌ها در اوج بازار صعودی بعدی می‌تواند سودآور باشد. مسئله اصلی این است که دانستن این نکته دشوار است که دقیقاً چه زمانی بازار نزولی به کف خود می‌رسد و شاید شما را به‌سمت خرید ارزهای دیجیتال کم‌ارزشی سوق دهد که شاید هرگز قیمتشان افزایش نیابد.

گاهی هم شاید خرید زودهنگام سبب زیان شما در بازار نزولی شود. یکی از راهبردهای کارآمد این است که به‌محض تشخیص شروع جریان نزولی، ارزهای دیجیتالتان را بفروشید و وقتی قیمت‌ها کاهش یافت، دوباره همان ارزهای دیجیتال را با قیمت ارزان‌تر بخرید. هرچند بازار نزولی بیشتر اوقات کمتر از بازار صعودی دوام می‌آورد، پیش‌بینی پایان‌یافتن آن سخت‌تر است؛ مبه‌ویژه اگر برآمده از موجبات اقتصادی جهانی مثل رکود باشد.

بازارهای صعودی و بازار نزولی چه فرق‌هایی دارند؟

بازار صعودی و نزولی نقطه مقابل یکدیگر هستند. به‌روشکلی، بازار صعودی اغلب دوام بیشتری از بازار نزولی دارد و در آن تقاضا بیشتر از عرضه و اقتصاد قوی‌تر است و معاملات بیشتری انجام می‌گردد. چراکه سرمایه‌گذاران اعتماد بیشتری به راندمان سرمایه‌گذاری خود می‌کنند. این در حالی است که در بازارهای نزولی، اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار کمتر است و این سبب می‌گردد.که معاملات کمتری انجام شود. فرق دیگر در راهبرد سرمایه‌گذاری در این دو بازار است. راهبرد سرمایه‌گذاری در بازار صعودی، فروش در اوج قیمت و در بازار نزولی خرید در کف قیمت است.

بیشتر بخوانید: ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه فرقی دارد؟

نحوه تشخیص انواع بازارهای صعودی و نزولی

برای تشخیص بازار صعودی و نزولی باید از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال و اندیکاتورهایی مثل شاخص مکدی و باندهای بولینگر و شاخص قدرت نسبی کمک بگیرید. وب‌سایت‌هایی مثل تریدینگ ویو هم می‌توانند در تشخیص جریان صعودی و نزولی بازار به شما کمک کنند. در کناراین، نشانه‌هایی که گفتیم، می‌توانند در این مسیر کمک‌کننده باشند.

ضمناً، در بخش طرحها وب‌سایت ارزدیجیتال می‌توانید تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های کاربران صاحب‌نظر ارزدیجیتال را بخوانید تا از تازه‌ترین تغییرات بازار ارزهای دیجیتال آگاه شوید. در این قسمت، کاربران خبره ارزدیجیتال تحلیل‌های خود درباره ارزهای دیجیتال متفاوت را منتشر و آینده بازار را پیش‌بینی می‌کنند و کاربران دیگر هم می‌توانند دیدگاه یا انتقاد خود را درباره آن تحلیل بیان کنند.

بیشتر بخوانید: هد فیک (Head Fake) یا فریب سر در معاملات ارزهای دیجیتال چیست؟

بازار رنج یا بدون جریان (Range-Bound Market) چیست؟

یکی از انواع بازار در حوزه ارزهای دیجیتال، بازار رنج یا بازار بدون جریان است. این بازار جریان مشخصی ندارد و در آن، قیمت ارزهای دیجیتال بین یک قیمت بالا و یک قیمت پایین مشخص درنوسان است و تا مدتی از آن محدوده خارج نمی‌گردد.

قیمت بالا مثل سطح مقاومت مهمی عمل می‌کند که به‌نظر می‌رسد قیمت کنونی نمی‌تواند از آن عبور کند (شکست مقاومتی). درمقابل، قیمت پایین مثل سطح حمایت مهمی عمل می‌کند که به‌نظر می‌رسد خریداران حاضر نیستند قیمت از آن سطح کمتر شود (شکست حمایتی).

فرق بازار رنج با بازار جریاندار (Trending Market)

در بازار بدون جریان یا بازار رنج، جهت بلندمدت قیمت‌ها مشخص نیست و قیمت فقط در محدوده بسیار باریکی نوسان می‌کند؛ درحالی‌که در بازار جریاندار، قیمت در یک جهت به‌سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند.

چگونه در بازار رنج ترید کنیم؟

در بازار رنج، باید ارز دیجیتال مدنظرتان را در سطح حمایت یا نقطه پایین کانال بخرید و بعد از‌آن آن را در سطح مقاومت یا نقطه بالای کانال بفروشید. برای شناسایی سطوح مهم حمایت و مقاومت، باید به «محدوده معاملاتیِ» شکل‌گرفته دقت کنید. این محدوده زمانی شکل می‌گیرد که ارزی دیجیتال برای مدتی بین دو قیمتِ ثابت در بالا و پایین جابه‌جا می‌گردد.

مقاومت در بالای محدوده معاملاتی و حمایت در پایین این محدوده واقع می‌گردد. تا زمانی‌که قیمت کانال را بشکند و از آن خارج شود، می‌توانید از خرید در حمایت و فروش در مقاومت سود ببرید. برای یافتن سطوح حمایت و مقاومت هم، باید از ابزارها و شاخص‌ها تکنیکال استفاده کنید که در‌ادامه، به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۵ شاخص فنی برای تشخیص بازار رنج

شاخص مهمی به‌ نام شاخص متوسط جهت‌دار (ADX) وجود دارد که اگر کمتر از ۲۵ باشد، یعنی با بازار رنج روبرو هستیم و اگر از ۲۵ عبور کند، یعنی بازار در حال ورود به مرحله جریان است. به‌جز آن می‌توانید از ۵ شاخص زیر هم استفاده کنید:

۱. متوسط محدوده واقعی (ATR):

هرچه این شاخص در ارز دیجیتال مشخصی بیشتر باشد، یعنی نوسان قیمتی آن زیاد است و همین موضوع بازار رنج را نشان می‌دهد.

۲. باندهای بولینگر (Bollinger Bands):

این اندیکاتور قدرتمند در بر گیرنده سه خط بالا و پایین و میانی است. اگر باندهای بالا و پایین همگرا شوند (یعنی به‌سمت همدیگر تمشتاق پیدا کنند)، نشان‌دهنده نوسان‌های کم در بازار است. برعکس، اگر این باندها از هم دور شوند، یعنی نوسان‌های زیادی در بازار وجود دارد. اغلب بعد از دوره‌ای با نوسان کم، دوره‌ای با نوسان زیاد ظاهر می‌گردد. اگر از این شاخص به‌مناسبی استفاده کنید، می‌توانید از تغییرات پیش‌بینی‌شده سود ببرید.

۳. کانال دانچیان (Donchian Channel):

این کانال هم در بر گیرنده سه خط بالا و پایین و میانی است که با استفاده از محاسبات متوسط متحرک رسم می‌شوند. دورشدن این باندها از هم نشان‌دهنده نوسان‌های زیاد در بازار و پیدایش بازار رنج است.

۴. اسکیو (Skew):

این شاخص راجع به حوزه قراردادهای اختیار معامله است و نوسان‌های ضمنی برای قراردادهایی که در زیان یا سود یا نقطه سربه‌سر هستند، با‌هم مقایسه می‌کند. وقتی نسبت این شاخص بین ۱.۳ تا ۰.۸۰ باشد، نشان‌دهنده بازار رنج است.

۵. نسبت اختیار فروش به خرید (PCR):

این نسبت شاخصی راجع به قراردادهای اختیار معامله است که در مشخص احساسات کلی بازار به معامله‌گران کمک می‌کند. مقدار این نسبت از حجم معاملات قراردادهای اختیار یا حجم قراردادهای باز (Open Interest) برای دوره‌ای مشخص به‌دست می‌آید.

اگر این نسبت بزرگ‌تر از ۱ باشد، یعنی معامله‌گران فروش بیشتری در طول یک روز معاملاتی انجام داد‌ه‌اند و اگر کمتر از ۱ باشد، یعنی خرید بیشتری صورت گرفته است. هرگاه این نسبت در محدوده ۰.۹۵ تا ۱.۰۵ باشد، نشان‌دهنده بازار رنج است.

جمع‌بندی

بازار ارزهای دیجیتال بازاری پرنوسان و بی‌ثبات است و مثل همه انواع بازارهای مالی، می‌تواند گاهی صعودی یا نزولی باشد و گاهی بدون هیچ جریان مشخصی پیش برود. بیشتر اوقات بازار صعودی دوام بیشتری از بازار نزولی دارد و در آن، سطح خوش‌بینی و اطمینان سرمایه‌گذاران زیاد است. بااین‌حال، احتمال سودکردن در بازار نزولی و بازار رنج هم وجود دارد. با تشخیص به‌موقع انواع بازار ارز دیجیتال، می‌توانید از راهبردهای مناسب برای معامله استفاده کنید و از تغییرات قیمت سود ببرید.

پرسش‌های شایع