طی این مقاله قصد داریم یکی از پرسر و صداترین ارزهای دیجیتال را به شما معرفی کنیم. لذا در این مطلب شما ضمن آشنا شدن با این رمزارز، چگونگی فعالیت ارز دیجیتال تزوس (Tezos) و تاریخچه این ارز دیجیتال آشنا خواهید شد. با زرین اکسچنج همراه باشید.
ارز دیجیتال تزوس چیست؟
تزوس (Tezos) خود را به عنوان نخستین پلتفرم خوداصلاحگر میان ارزهای دیجیتال معرفی کرده است. پلتفرم قراردادهای هوشمند تزوس شبیه به اتریوم میباشد و اچازه تهیه برنامه‌های غیرمتمرکز را میدهد، با این اختلاف که از مکانیزم اجماع اثبات سهام بهره میبرند. شرکت‌کنندگان در بلاک چین تزوس یا در واق سهامداران، قادرند بر روی تغییراتی که نیاز دارند، رای دهند تا درخصوص طرح‌های پیشنهادی یک توافق جمعی در شبکه شکل بگیرد.
تزوس در وب سایت رسمی خود قابلیت های اساسی زیر را جهت تعریف پلتفرمش به کار برده است:
خود اصلاحگر (Self-Amendment): قابلیت خود اصلاحی به ارز دیجیتال تزوس این اجازه را میدهد تا بدون نیاز به فورک یا جدا شدن زنجیره‌ها به دو بلاک چین متفاوت، بروزرسانی‌های خود را به انجام برسد. این مورد از این جهت نیازمند توجه بسیاری است که قادر است جلوی چند بخش شدن جامعه، تغییر انگیزه‌های سهامداران و مختل شدن شبکه در طول زمان را بگیرد. به سبب قابلیت خود اصلاحی تزوس هزینه‌های اجرای بروزرسانی در پروتکل و پیاده‌سازی نوآوری‌ها در آینده کمتر میشود.
مدیریت درون زنجیرهای (On-Chain Governance): در ارز دیجیتال تزوس تمامی سهامداران قادرند در مدیریت پروتکل شریک باشند. چرخه انتخاباتی برای سهامداران یک فرایند سازمان‌یافته میباشد تا درخصوص طرح‌های پیشنهادی توافق جمعی شکل بگیرد. با ترکیب ساز و کار مدیریت درون زنجیرهای با پروتکل خود اصلاحگر، امکان تغییر شیوه فرایند رای‌گیری در آینده با کشف مکانیزم‌های بهتر مدیریت، نیز وجود خواهد داشت.
نوآوری غیرمتمرکز (Decentralized Innovation): ویرایش های پیشنهاد شده که پذیرفته می‌شوند، می‌تواند شامل پرداخت کردن به گروه‌ها یا افرادی باشد که قصد بهبود پروتکل را دارند. این نوع ساز و کار تامین مالی نگهداری از شبکه را به صورت غیرمتمرکز میسر میکند. ساخت یک اکوسیستم از توسعه‌دهندگان فعال و مختلف که برای مشارکت در پروتکل انگیزه اقتصادی دارند، فرایند توسعه و پذیرش تزوس را سرعت و کیفیت خواهد بخشید.
قراردادهای هوشمند و بررسی رسمی (Smart Contracts & Formal Verification): پلتفرم تزوس ویژگی ساخت قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکزی را که اجازه دستکاری و مختل کردن آن توسط اشخاص ثالث وجود ندارد را در اختیار کاربران خود میگذارد. علاوه بر این تزوس به روند بررسی رسمی قراردادهای هوشمند را که تکنیکی جهت بهبود امنیت آن‌هاست، کمک میکند. این تکنیک در صورت بهره مفید از باگ‌های هزینه‌بر و جنجال آفرین در آینده جلوگیری میکند.
اثبات سهام (Proof-of-Stake): مشارکت‌کنندگان (نودها) در شبکه‌های همتا به همتای غیرمتمرکز منابع محاسباتی لازم جهت بقا و ادامه حیات شبکه را فراهم میکنند. بر خلاف دیگر ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات سهام، در تزوس هر سهامداری قادر است در روند اجماع شرکت کند و به سبب مشارکت در تامین امنیت و پایداری شبکه، از طرف آن پاداش دریافت کند. موانع ورود در ساز و کار تزوس کمتر از بقیه و هزینه‌های آن نیز در مقایسه با سایرین کمتر است.
نمایندگی (Delegation): یک سپرده امن لازمه‌ی مشارکت در روند اثبات سهام میباشد. همانطور که اثبات سهام بر روی درستکار بودن اکثریت افراد شبکه استوار است، امنیت تزوس نیز با پروتکل انگیزه بخش آن از طریق مجازات کاربران متقلب و پاداش دادن به کاربران راستگو در شبکه بدست میاید. کاربرانی که نمی‌خواهند مستقیماً در پروتکل اجماع شرکت کنند، قادر به برگزیدن نماینده و سپردن حقوق خود به آن‌ها هستند.
تاریخچه بحث برانگیز ارز دیجیتال تزوس
تزوس ایده فکری آرتور بریتمن (Arthur Breitman)، مختصص کامپیوتری میباشد که در آگوست ۲۰۱۴ با نام مستعار L.M. Goodman، وایت پیپر تزوس را نوشته و عرضه کرد. متعاقباً بریتمن در همان سال شرکتی به اسم Dynamic Ledger Solutions را در ایالت دلاویر تاسیس کرد و سمت مدیر اجرایی آن را بر عهده گرفت.
آرتور و همسرش کتلین (Kathleen)، کارمندان سابق موسسه بریجواتر و R3، پس از جذب ناموفق سرمایه توسط روش‌های سنتی، به جهت افزایش منابع مالی برای ساخت پلتفرم تزوس تصمیم به برگزاری عرضه اولیه سکه (ICO) گرفتند.
تمرکز پلتفرم تزوس بر روی ارائه یک دموکراسی غیرمتمرکز میباشد که با استفاده از اجماع اثبات سهام به سهام‌دارانش امکان اداره شبکه و هدایت آن را به صورت درون زنجیرهای میسر میسازد.
تزوس در جولای ۲۰۱۷ و طی عرضه نخستین سکه ۲۳۲ میلیون دلار سرمایه جذب و بریتمن بنیاد تزوس را در زوگ سوئیس تاسیس کرد. بریتمن از یوهان گورز (Johann Gevers) خواست تا ریاست مجموعه را برعهده بگیرد. از سوی دیگر قرار بود که بنیاد تزوس، شرکت داینامیک لجر سولوشن بریتمن را به همراه مالکیت معنوی کد منبع تزوس در خود ادغام کند.
ولی همه‌چیز مطابق میل جلو نرفت و بین بریتمن و گورز اختلافاتی به وجود آمد.
در حقیقت رئیس و عضو هیئت مدیره بنیاد تزوس کنترل دارایی‌هایی که بواسطه ICO کسب شده بود را در دست داشت و عدم موافقت به سبب افرادی که گورز جهت اداره تزوس روی کار آورده بود، سبب شکل گیری اختلافات شد.
نقشه از این قرار بود که توکن‌های عرضه اولیه میبایست به مشارکت‌کنندگان تحویل داده و بلاک چین تزوس به شکل یک نرم‌افزار رایگان پایه گذاری شود.
علاوه بر این بریتمن تلاش کرد گورز را کنار بزند، که در پایان نه فقط موجب جنجال عمومی بین بریتمن و گورز شد، بلکه بین جامعه تزوس و شرکت آرتور (DLS) هم اختلافات شدیدی به وجود آمد.
شرکت DLS که متعلق به بریتمن بود، خیلی زود از سوی کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تحت فشارهای قانون‌گذاری مبنی بر اینکه توکن‌های تزوس میبایست به شکل یک اوراق بهادار در نظر گرفته شوند، قرار گرفت. همچنین این مسئله مطرح شد که مبالغ به سرمایه‌گذاران برگشت داده شوند ولی در پایان SEC با آن موافقت نکرد.
در پایان ماجرا گورز و هیئت‌مدیره بنیاد تزوس به به شکل داوطلبانه در فوریه ۲۰۱۸ استعفا دادند و دو نفر از فعالان مورد حمایت بریتمن، به نام‌های مایکلمانی و راین جپرسون جایگزین آن‌ها شدند.
بروزرسانی‌های کمی در چند ماه آتی برای تزوس در دسترس قرار گرفته که موجب عصبانیت جامعه آن‌ها شده بود.
سپس در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸، بنیاد تزوس اظهار کرد که شرکت‌کنندگان در عرضه نخستین سکه باید سیاست‌های شناخت مشتری و ضد پولشویی (KYC/AML) را تکمیل کنند. البته لازم به ذکر است است که این خواسته با واکنش منفی از سوی جامعه تزوس مواجه شد.
تزوس چگونه فعالیت میکند؟
تزوس یک پلتفرم غیرانحصاری، توزیع شده و خود اصلاحگر میباشد که از قراردادهای هوشمند جهت فراهم آوردن یک ساز و کار حاکمیتی درون زنجیرهای منحصربفرد و ساخت برخی بهبودها نسبت به پلتفرم‌هایی مثل اتریوم استفاده میکند. اغلب تمرکز پلتفرم بر روی یک طراحی چند ساختاری با بروزرسانی‌های جزئی درون زنجیرهای در پروتکل میباشد که به نوعی از مدل اجماع اثبات سهام اصلاح شده بهره میبرد که در آن سهامداران قادر به تغییر ساختار حاکمیتی پروتکل میباشند.
پوسته شبکه (Network Shell)
حاکمیت منحصربفرد و ظرفیت‌های خود اصلاحگری تزوس از راه پوسته شبکه آن امکان‌پذیر شده است. جهت درک روش کار کردن پوسته شبکه میبایست پروتکل بلاک چین‌های معمولی را به سه زیر پروتکل اصلی و متمایز از هم تقسیم کنیم:
1. پروتکل شبکه
پروتکل شبکه که بیشتر از آن به عنوان پروتکل «سخن‌چینی» نام برده میشود و چگونگی مخابره و تقسیم شدن تراکنش‌ها را در سرتاسر شبکه میان نودها (مشارکت‌کنندگان در شبکه) معین میکند. این پروتکل همچنین شامل شیوه دانلود کردن بلاک چین،یافتن یا کشف نودهای دیگر در شبکه و چگونگی اعلام بلاک‌های پیدا شده به شبکه میباشد. در مجموع، پروتکل شبکه شاهد بیشترین نوآوری‌ها و فعالیت‌های مربوط به توسعه میباشد.
2. پروتکل تراکنش
پروتکل تراکنش بوسیله زبان اسکریپت‌نویسی یک ارز دیجیتال تعریف میشود و برای بیت کوین همان مدل خروجی تراکنش‌های خرج نشده یا همان UTXO میباشد. چنانچه قصد داشته باشیم این زیر پروتکل را در بیت کوین مثال بزنیم، شامل هر موردی از تهیه بیت کوین‌های تازه طی روند استخراج تا به کارگیری امضاهای دیجیتال در تایید تراکنش‌ها میشود. فراهم کردن تغییراتی در این زیر پروتکل اغلب به عنوان یک سافت فورک شناخته میشود و بیشتر زنجیره دیگری بعد از اعمال آن‌ها ادامه پیدا نمی‌کند.
3. پروتکل اجماع
این زیر پروتکل شیوه به اجماع رسیدن (یک توفق جمعی) بین تمامی نودهای شبکه بلاک چین را معین میکند. بیت کوین از اثبات کار (Proof of Work) به عنوان مدل اجماع خود بهره میبرد. این پروتکل جهت حفظ پایداری و اصالت بلاک چین لازم و ضروریست؛ چرا که شیوه مقابله با وقوع رویداد هایی نظیر دوبار خرج کردن و تغییرناپذیر بودن بلاک چین را مشخص میکند. از اعمال تغییرات در پروتکل اجماع اغلب به عنوان یک هاردفورک یاد میکنند و معمولا زنجیره دیگری بعد از آن‌ها شکل میگیرد. این نوع هاردفورک‌ها موجود بوجود آمدن جدایش در جوامع ارزهای دیجیتال میشود (مثل بیت کوین و بیت کوین کش)، و هدف ارز دیجیتال تزوس این است که این مشکل را با طراحی خود برطرف کند.
پوسته شبکه تزوس، پروتکل‌های اجماع و تراکنش را در چیزی که «پروتکل بلاک چین» مینامند، ترکیب میکند. پروتکل بلاک چین مجموعه‌ای پیوسته از بهبودهای توافق شده در خصوص شرایط عمومی بلاک چین میباشد که در آن بلاک‌ها عاملین اصلی بهبود دهنده وضعیت زنجیره بشمار میروند. از این رو پروتکل بلاک چین قادر است خودش را معاینه کند و به بلاک‌ها امکان فعالیت بر روی پروتکل را دهد. در انتها سهامداران با رای‌های خود قادرند به شکل مستقیم بر روی بروزرسانی‌های سیستم تاثیرگذار باشند.
پوسته شبکه به شکل رابط بین پروتکل شبکه و پروتکل بلاک چین فعالیت میکند. در حقیقت وظیفه پوسته شبکه، حفظ و فراهم کردن بهترین زنجیره شناخته شده به کلاینت‌هاست. تزوس به زبان برنامه‌نویسی اکمل (OCaml) عرضه شده و پوسته شبکه در آن ویژگی شناسایی بلاک‌ها، تراکنش‌ها و پروتکل‌ها را در اختیار دارد.
ماژول‌های زبان اوکمل جهت اصلاح مستقیم پروتکل کنونی قادرند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین پوسته شبکه مانع از حملات دی‌داس (DDoS) به سمت شبکه میشود. در حقیقت اصلی ترین ویژگی پلتفرم تزوس ویژگی پیاده‌سازی پروتکل‌هایی با ویژگی اصلاح‌پذیری خودشان میباشد.
حاکمیت تزوس
حاکمیت تزوس به شکل کامل به سهامداران (دارندگان ارز دیجیتال تزوس ) آن وابسته است. تمامی سهامداران قادر هستند تا در حاکمیت پروتکل مشارکت کنند و بر روی بروزرسانی‌های در دسترس توسط توسعه‌دهندگان رای دهند.
با اینکه مکانیزم آغازین رای‌دهی از قبل تعریف شده است، ولی روند حاکمیت به شکلی است که حتی قادر است شیوه رای‌دهی را با پیشرفت شبکه تغییر داد. شرایط زیادی وجود دارد که قادر است باعث ویرایش در پروتکل شود که مهمترین آن‌ها رای سهامداران میباشد.
هرچند سازو‌کارهای پیچیده‌تری از نحوه مدل حاکمیتی می‌تواند پیاده شود. به عنوان نمونه اثبات مشروعیت تغییرات تازه در مقایسه با تغییرات گسترده‌ای که به اتفاق اغلب اعضای شبکه رسیده که در حقیقت اصول کلی پلتفرم را انعکاس میدهد و توسط سهامداران برقرار شده است.
اثبات سهام سیال (Liquid Proof of Stake)
مکانیزم اثبات سهام ترکیب بهینه‌ای از مفاهیم متنوعی مثل اسلشر (Slasher)، زنجیره فعال (Chain of Activity) و اثبات سوزاندن (Proof of Burn) میباشد. تزوس در عوض استخراج یا ماینینگ از روندی به نام بیکینگ (Baking) بهره میبرد. ساخت بلاک‌ها در این مکانیزم بوسیله سهامداران انجام میشود؛ به این شیوه که به جای حل یک معمای ریاضی پیچیده، زمانی قادرند یک بلاک تازه ایجاد کنند که توکن تزوس (Tezzie) در اختیارشان به شکل تصادفی برای ایجاد بلاک انتخاب شود.
ولی هیچ الزامی جهت شرکت کردن همه در این روند وجود ندارد. کاربرانی که قصد شرکت نکردن در رای‌دهی را دارند، قادرند با انتخاب یک نماینده برای سکه‌هایشان قدرت رای‌دهی خود را در اختیار آن‌ها قرار دهند. به بِیکر‌ها (Bakerها افرادی میباشند که بیکینگ را انجام می‌دهند) چند هفته قبل از شروع رای‌دهی اطلاع داده میشود تا توکن‌های ضمانت (Bond) را که یک سپرده پویا بر اساس میزان بلاک‌هایی است که یک نماینده جهت تهیه آن‌ها انتخاب شده را ایجاد کنند.
بیکرها در صورت درستکار بودن به عنوان پاداش توکن بدست میاورند و در صورت متقلب بودن (اقدام به دوبار خرج کردن، پیش بردن انشعابات زنجیره در شاخه‌های مختلف) توکن‌های سهام‌گذاری شده آنان به عنوان جریمه گرفته میشود.
جهت شروع بیکینگ، حداقل رم 8 گیگابایت و اتصال ثابت اینترنت و میزان معینی توکن تزوس نیاز دارید.
تاریخچه قیمت تزوس
هم اکنون قیمت هر واحد تزوس برابر با 2.21 دلار میباشد. این ارز دیجیتال که در نیمه دوم 2017 به بعضی صرافی‌ها اضافه شد، در ماه دسامبر همان سال به همراه بیت کوین افزایش زیادی را تجربه کرد و ارزش هر سکه آن به بیشتر از 10 دلار نیز رسید. افزایش بسیار خوب دیگری که این ارز دیجیتال از خود نشان داد و با افزایش حجم معاملات نیز روبرو شد، از آغاز سال 2019 ایجاد شد و موجب 3 برابر شدن قیمت تزوس گردید.
ارز دیجیتال تزوس در حال حاضر در رتبه 17 ارزهای دیجیتال قرار دارد. تعداد کل سکه‌های شبکه حدود 792 میلیون عدد میباشد.
کیف پول تزوس
جهت نگهداری تزوس باید کیف پول آن را در اختیار داشته باشید یا از کیف پول‌هایی بهره ببرید که از تزوس پشتیبانی میکنند. به همین جهت تزوس چهار گزینه نرم‌افزاری معرفی کرده است. در ضمن امکان ذخیره تزوس بر روی کیف پول‌های سخت افزاری ترزور و لجر نیز ممکن است.
کیف پول گالئون
در حالتی که قصد نگهداری ارز دیجیتال تزوس بر روی دسکتاپ دارید، بهتر است از کیف پول گالئون که برای پلتفرم‌های ویندوز، لینوکس و مک او اس عرضه شده، بهره ببرید.
خرید ارز دیجیتال تزوس
چند راه جهت خرید تزوس وجود دارد. یکی اینکه قادرید طریق سایت‌های داخلی اقدام به خرید تزوس کنید، هرچند احتمال آن که تزوس در آن‌ها موجود باشد، خیلی کم است. همچنین می‌توان با بهره از سایت‌های داخلی بیت کوین و اتریوم خرید و با توجه به جفت ارزهایی که برای این ارز دیجیتال در صرافی‌های خارجی موجود است، آن را به تزوس چنج کنید.
با وجود آنکه اکنون تزوس در رده 17ام ارزشمندترین ارزهای دیجیتال بازار قرار گرفته است،ولی هنوزهم صرافی های بزرگی هستند که این ارز دیجیتال در لیست خود جای نداده اند. به همین جهت میبایست در انتخاب صرافی مناسبی که با کاربران ایرانی مشکل نداشته باشد و همچنین رعایت موارد ایمنی جهت جلوگیری از مسدود شدن دارایی‌ها، توجه کرد. نام صرافی هایی که از ارز دیجیتال تزوس پشتیبانی میکنند و میتوانید از آن ها برای خرید خود استفاده کنید را می‌توان از کوین‌مارکت‌کپ مشاهده کرد.
