کیف پول اچ دی (HD) انواع شناخته شده ای از کیف پول های ارز دیجیتال میباشند؛ که به سبب قابلیت های منحصر بفرد خود از محبوبیت فراوانی در بین کاربران این ارزها برخوردارند. در حال حاضر استفاده از کیف پول اچ دی در اولویت خیلی از این کاربران قرار گرفته است. لذا طی این مطلب قصد داریم نگاه جامعی به کیف پول اچ دی ارزهای دیجیتال داشته باشیم و دلایل این محبوبیت را مورد بررسی قرار دهیم.
قبل از این که به توضیح کیف پول اچ دی (HD) مشغول شویم، بد نیست در آغاز نگاهی کلی به کیف پول های ارز دیجیتال داشته باشیم.
از نظر عموم مردم، کیف پول های ارز دیجیتال جایی مجازی جهت نگهداری ارز دیجیتال شما میباشند. البته این تعریف غلط نمیباشد؛ ولی می‌توان گفت که تعریفی عامیانه و ساده از این کیف پول ها میباشد.
به عقیده، یک برنامه‌نویس یا متخصص علوم شبکه، کیف پول ارز دیجیتال ساختاری میباشد که کلیدهای (خصوصی و عمومی) کاربران را در خود ذخیره‌سازی مینماید. در واقع، ارز های دیجیتال ما در داخل کیف پول ارز دیجیتالمان وجود ندارند. این ارزها (چه ما به کیف پول خود دسترسی داشته باشیم چه نه) در درون بلاک چین نگهداری میشوند.
تنها اموری که کیف پول های ارز دیجیتال برای ما صورت می‌دهند این است که دسترسی ما به این ارزها را ممکن میسازند. سپس زمانی که قصد انجام تراکنشی با ارزهای دیجیتال خود را داشته باشیم، این کیف پول‌ها با بهره از کلید خصوصی ما، تراکنش ذکر شده ما را برایمان امضا خواهند کرد.
بیت کوین و دیگر همتایان بعد از آن به سبب بهره‌گیری از فناوری بلاک چین ، رمز ارز (cryptocurrency) خوانده میشوند؛ ولی در ایران از عبارت مصطلح‌تر ارز دیجیتال جهت اشاره به آن‌ها استفاده میگردد. با این حال که ترجمه دقیق‌تر کلمه cryptocurrency رمز ارز میباشد؛ ولی چون رمز ارز ها خود زیرمجموعه‌ای از ارز های دیجیتال میباشند، این جایگزینی اشتباه نیست. به همین جهت و به سبب دسترسی بهتر شما عزیزان، در این مطلب و بعضی دیگر از نوشتارهای این سایت از عبارت ارز دیجیتال به جای رمز ارز استفاده خواهیم کرد.
کلمه HD در عبارت کیف پول اچ دی ، مخفف واژه های Hierarchical Deterministic میباشد (که گاهی سلسله مراتبی و قطعی ترجمه میگردد). کیف پول های ارز دیجیتال دارای انواع دیگری به اسم nondeterministic نیز میباشند؛ که در مقابل کیف پول های deterministic قرار می‌گیرند. فرق کیف پول های deterministic و nondeterministic در حالت کلی، در رابطه‌ای میباشد که در میان کلید عمومی ، کلید خصوصی و آدرس تولید شده بوسیله آن‌ها وجود دارد.
همانطور که قبل تر هم شنیده اید یک کیف پول ارز دیجیتال، کدهایی تحت عنوان کلید عمومی ، کلید خصوصی و آدرس را برای کاربران خود تولید می‌کند.
کلید خصوصی کدی میباشد که نقشی مثل رمز عبور کارت‌های بانکی را ایفا می‌کند و از آن جهت دسترسی به دارایی‌های دیجیتال خود استفاده خواهیم کرد؛ آدرس کیف پول رشته کدی میباشد که (نظیر شماره حساب یا شماره کارت بانکی) جهت دریافت ارز دیجیتال از دیگران و ارسال ارز به آن‌ها مورد استفاده قرار میگیرد؛ و کلید عمومی نیز کدی میباشد که فول نودها (اعتبارسنج‌های شبکه) از آن جهت تطبیق آدرس کیف پول با کلید خصوصی و اطمینان خاطر از امضا شدن یک تراکنش بوسیله کلید خصوصی شما بهره می‌گیرند.
کیف پول اچ دی کیف پول هایی میباشند که یک رابطه ریاضی در میان تمام کلیدهای تولید شده بوسیله آن‌ها برقرار میباشد؛ در حالی که چنین رابطه‌ای در میان کلیدهای تولید شده بوسیله کیف پول های nondeterministic موجود نمیباشد. به همین سبب است که به این کیف پول‌ها، کیف پول های رندوم یا تصادفی نیز می‌گویند. در بخش بعدی این مطلب ، هر یک از این انواع را به شکل جامع مورد بررسی قرار خواهیم داد.
کیف پول nondeterministic یا رندوم چیست؟
می‌دانید که بیت کوین نخستین ارز دیجیتال جهان و نخستین پروژه‌ای میباشد که به بلاک چین ویژگی اجرایی بخشید.
فعالیت کیف پول های اولیه بیت کوین به این شکل بود که جهت هر تراکنشی، کلید خصوصی ، کلید عمومی و آدرسی جداگانه را جهت کاربران تولید می‌کردند.
البته این امر منطقی بود و مزایای زیادی نیز در پی داشت. باید بدانیم که بر خلاف فرض اکثریت تشخاص ، تراکنش های بیت کوین (و دیگر ارز های دیجیتال بعد از آن) به شکل کامل و صد در صدی غیرقابل ردیابی نمیباشند. یکی از مسائلی که قادر است امکان ردیابی تراکنش های بیت کوین را افزایش دهد، بهره از کلید و آدرس ثابت جهت همه تراکنش‌هاست؛ و بالا بردن تعداد تراکنش‌ها نیز، این احتمال را به شکل تصاعدی افزایش میبخشد.
کیف پول nondeterministic یا رندوم
کیف پول اچ دی ولی از یک معضل اساسی رنج می‌بردند. تمامی کلیدهای تولید شده بوسیله این کیف پول‌ها به شکل رندوم و تصادفی تولید می‌شدند و هیچگونه ارتباط ریاضی در میان آن‌ها وجود نداشت. همین موضوع کاربران را مجبور می‌کرد تا بعد از انجام هر تراکنشی، از کیف پول خود نسخه بک‌آپ یا پشتیبان تهیه نمایند؛ در غیر این صورت اگر به هر علتی کیف پول خود را از دست می‌دادند یا دسترسی به آن برایشان غیرممکن می‌شد، باید ارز های دیجیتال خود را نیز از نابود شده می‌دانستند.
امکان دارد در نگاه نخست این کار خیلی دشوار به نظر نرسد؛ ولی واقعیت این است که با بالا رفتن تعداد تراکنش‌ها، بک‌آپ گرفتن از کیف پول در ازای هر تراکنش فعالیت بسیار دشواریست. این روش همچنین این احساس را در شما ایجاد خواهد کرد که باید همواره نگران امنیت کیف پول و دارایی‌های خود باشید. به همین سبب و در راستای حل این معضلات ، کیف پول های deterministic که به نوعی نقطه شروع فعالیت کیف پول های اچ دی میباشند ابداع و عرضه شدند.
کیف پول deterministic چیست؟
در بخش های پیش اشاره نمودیم که کیف پول های deterministic به شکل کلی، به کیف پول‌هایی اطلاق می‌شود که در بین کلیدها و آدرس‌های تولید شده بوسیله آن‌ها یک رابطه ریاضی وجود دارد. همین رابطه ریاضی نیاز به گرفتن بک‌آپ بعد از هر تراکنش را رفع خواهد کرد و موجب می‌شود که تنها یک بار تهیه نسخه پشتیبان، جهت تمام زمانی که از این کیف پول‌ها استفاده خواهید کرد کافی باشد.
فعالیت مجموع کیف پول اچ دی به این صورت است که در آغاز ، یک عبارت یا کد به اسم seed (بخوانید سید) را برای شما تولید خواهد کرد. علت این که این کیف پول‌ها خود این فعالیت را انجام می‌دهند و آن را به کاربران واگذار نمی‌کنند این میباشد که این کد باید به صورت واقعاً تصادفی و غیرقابل‌حدس تولید گردد؛ و انسان‌ها از چیزی که ما تصور می‌کنیم خیلی قابل پیشبینی‌ترند.
تنها کاری که این کیف پول‌ها بعد از تولید سید انجام می‌دهند این میباشد که به ساخت جفت کلیدهای عمومی و خصوصی و آدرس‌های کاربران با توجه به همین سید اولیه می‌پردازند. توابع ریاضی که جهت تولید آدرس و کلیدهای مختلف از یک سید مورد استفاده قرار می‌گیرند و عملیات ریاضی که بر روی آن صورت میگیرد قادرند متنوع باشند. در این بین ولی، کیف پول های HD پیشرفته‌ترین و قابل قبول‌ترین کیف پول اچ دی میباشند. جهت درک نحوه عملکرد کیف پول های HD در بخش بعدی این مقاله با ما همراه باشید.
کیف پول اچ دی HD چیست؟
کیف پول اچ دی از پی یکی از پیشنهادات ارائه شده برای بهبود عملکرد شبکه بیت کوین به نام BIP32 به وجود آمدند. به طور کلی BIP مخفف عبارت Bitcoin Improvement Proposal به معنای پیشنهاد (یا همان پروپوزال) بهبود بیت کوین است. BIP ها پروپوزال‌هایی هستند که برای افزایش کارایی شبکه بیت کوین و برطرف کردن ایرادات آن در زمان‌های مختلف ارائه میشوند و عدد موجود در کنار آن‌ها نیز نشان‌دهنده شماره این پروپوزال‌هاست. یکی از این BIP ها که با استقبال و استفاده گسترده مواجه شد همین BIP32 است.
کیف پول اچ دی HD چیست؟
همانطور که در قسمت قبل نیز بیان کردیم، HD مخفف Hierarchical Deterministic به معنای سلسله مراتبی قطعی است. به این دلیل این کیف پول‌ها را سلسله مراتبی می‌خوانیم که جفت کلیدهای عمومی و خصوصی (و به تبع آن آدرس ها) را به طور سلسله‌وار و به شکل یک نمودار درختی تولید می‌کنند. عملکرد آن‌ها به این شکل است که از یک سید اولیه به کلید مادر ، و از کلید مادر به (اصطلاحاً) فرزندان و نوه‌ها و … می‌رسند. هنگامی که شما کیف پول خود را (با استفاده از عبارت بازیابی یا همان سید) بازیابی می‌کنید، این کیف پول تمامی کلیدهای ساخته شده توسط این سید را جستجو کرده و پس از اتمام جستجو، دارایی‌های شما را بازیابی می‌کند.
BIP39 و جایگزینی سیدهای کدگذاری شده با کلمات معنادار
یکی دیگر از BIP های شناخته‌شده که تأثیر گسترده‌ای برروی عملکرد کیف پول های ارز دیجیتال داشت، BIP39 است. پیشنهادی که BIP39 برای بهبود شبکه بیت کوین داشت این بود که سید ها را از کدهای طولانی و رمزنگاری شده، به کلمات قابل‌فهم برای انسان‌ها تغییر دهیم.
سید ها در کیف پول هایی که از BIP39 پشتیبانی می‌کنند، شامل ۱۲ تا ۲۴ کلمه (بسته به سیاست‌های کیف پول) هستند که در یک ترتیب مشخص در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. به همین دلیل است که این سید ها، عبارت بازیابی (Recovery Seed/ Recovery Phrase) یا عبارت یادآور (Mnemonic Phrase) نیز خوانده میشوند. کاربران موظفند که این عبارت بازیابی را دقیقاً مطابق با ترتیب ارائه شده یادداشت کرده و در جایی امن نگهداری کنند. توجه کنید که هرگونه ذخیره سازی آنلاین، امن نیست!
نحوه ساختن کلمات بازیابی از سید اولیه، به این صورت است که سید اولیه (به عنوان مثال) به ۱۲ بخش مساوی تقسیم می‌شود. هر یک از این بخش‌ها، رشته کاراکتری شامل ۰ و ۱ است که برای هر ترکیب احتمالی، یک کلمه معنی دار معادل سازی می‌شود (همانند شکل زیر). در نهایت این ۱۲ کلمه به عنوان عبارات بازیابی در اختیار کاربر قرار میگیرد.
یکی دیگر از مزایای استفاده از عبارت بازیابی ، امکان جابجایی ارز های دیجیتال در بین کیف پول‌های مختلف است. امروزه کاربران به راحتی می‌توانند ارز های دیجیتال خود را در هر کیف پولی که از BIP39 پشتیبانی می‌کند بازیابی کنند. برای این کار، تنها کافیست (برای مثال) یک کیف پول نرم افزاری با قابلیت پشتیبانی از BIP39 را نصب کرده و عبارت بازیابی کیف پول قدیمی خود را در آن وارد کنید. خواهید دید که ارزهای دیجیتال شما در این کیف پول جدید نمایش داده خواهند شد (البته بجز ارزهایی که به طور کلی توسط این کیف پول جدید پشتیبانی نمی‌شوند).
نمونه هایی از کیف پول اچ دی HD شناخته شده
مجموعه ای از کیف پول اچ دی امروزه از محبوبیت بالایی برخوردارند و بسیاری از کیف پول های ارز دیجیتالی که آن‌ها را می‌شناسیم و یا از آن‌ها استفاده می‌کنیم از نوع اچ دی هستند. از شناخته‌شده‌ترین کیف پول های اچ دی ارز دیجیتال می‌توان به این نمونه‌ها اشاره کرد:
- کیف پول سخت افزاری لجر نانو اس (Ledger Nano S)
- کیف پول پول سخت افزاری ترزور (Trezor)
- کیف پول سخت افزاری کیپ کی (KeepKey)
- کیف پول نرم افزاری جکس (Jaxx)
- کیف پول نرم افزاری الکتروم (Electrum)
- کیف پول نرم افزاری مای سلیوم (Mycelium)
- کیف پول نرم افزاری اتمیک والت (Atomic Wallet)
- کیف پول نرم افزاری تراست والت (Trust wallet)
- کیف پول نرم افزاری کوینومی (Coinomi)
- کیف پول نمر افزاری اگزودوس (Exodus)
- کیف پول نرم افزاری سامورایی (Samourai wallet)
- کیف پول نرم افزاری واسابی (Wasabi)
- کیف پول نرم افزاری اینفینیتو (Infinito)
- کیف پول نرم افزاری بلاک چین (blockchain wallet)
- کیف پول نرم افزاری گاردا (Guarda)
- کیف پول نرم افزاری مای سلیوم (Mycelium)
نحوه بازیابی کیف پول اچ دی HD
فرآیند بازیابی کیف پول های اچ دی بسیار ساده است. هنگامی نصب و راه اندازی هر کیف پولی (نرم افزاری یا سخت افزاری) ، معمولا با دو گزینه روبرو هستیم؛
- ایجاد کیف پول جدید (Create a new wallet)
- بازیابی یک کیف پول دیگر (Restore a wallet)
نحوه بازیابی کیف پول اچ دی HD
واضح است که اگر قصد بازیابی کیف پول را داشته باشید باید گزینه دوم را انتخاب کنید. در این صورت، به صفحه‌ای راهنمایی می‌شوید که می‌بایست عبارات بازیابی کیف پول قبلی خود را به ترتیب در آن وارد کنید. در هنگام این کار بهتر است بجای کیبورد گوشی، از کیبورد مخصوص کیف پول استفاده کنید.
پس از ورود تمام کلمات بازیابی، کیف پول شما با موفقیت بازیابی شده و می‌توانید موجودی ارزهای دیجیتال خود را در کیف پول خود مشاهده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم تعریف جامع و در عین حال مختصر و قابل‌فهمی از کیف پول اچ دی را ارائه کنیم.
کیف پول اچ دی با BIP شماره ۳۲ وارد شبکه بیت کوین (و پس از آن ارز های دیجیتال دیگر) شدند و با BIP های ۳۹ (و ۴۴) تکمیل گردیدند. این کیف پول‌ها با ظهور خود امنیت ارز های دیجیتال کاربران را به شکل قابل توجهی ارتقا بخشیدند و با برطرف کردن نیاز به بک‌آپ گرفتن‌های متعدد، راحتی زیادی را نیز برای آن‌ها به ارمغان آوردند.
بسیاری از کیف پول های ارز دیجیتال امروزی از نوع HD هستند؛ بنابراین اگر قصد استفاده از ارز های دیجیتال را دارید و از طرفی نگران امنیت دارایی‌های خود هستید، کیف پول های اچ دی گزینه مناسبی برای حفاظت از ارزهای شما خواهند بود. البته فراموش نکنید که علاوه بر HD بودن یا نبودن کیف پول ، نکات بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند که برای انتخاب یک کیف پول ارز دیجیتال مناسب باید در نظر بگیرید.
