همه چیز درخصوص ارز دیجیتال اوری پدیا Everipedia(IQ) ؛ نسخه بلاک چینی ویکی پدیا
پیش از اینکه بخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که اوری پدیا چیست، بیایید مشکلات امروزی را که در دانشنامه های آنلاینی مانند ویکی پدیا به چشم میخورد، بررسی نماییم. مقالاتی که در ویکی پدیا انتشار داده میشوند، بوسیله کاربرانی نوشته شده است که بیشتر جهت نوشتن چنین مقالاتی هیچگونه درآمدی بدست نمیاورند و بنابراین اشخاص اندکی علاقه دارند که مقاله بنویسند.
از دیگر مشکلاتی که در رابطه با چنین دانشنامه هایی امکان دارد به چشم بخورد، امکان سانسور نوشته ها بوسیله دولت ها میباشد. دولت ها به سهولت قادر هستند با ساخت یک اکانت در ویکی پدیا اقدام به تغییر اطلاعات موجود نمایند. علاوه براین، دولت ها این قدرت را دارند که صفحات بخصوص یک دانشنامه ی آنلاین را فیلتر نمایند.
چنانچه شما جزء دنبال کنندگان مقالات دنیای بلاک چین هستید، به خوبی می دانید که هرکدام از بلاک چین ها و پلتفرم های غیرمتمرکز هدف دارند که مشکلات امروزی یک صنعت را حل نمایند؛ به عنوان نمونه می توان حل مشکلات صنعت ذخیره سازی بوسیله فایل کوین را نام برد. پلتفرمی که میتواند تا مشکلات امروزی دانشنامه های آنلاین را برطرف نماید، Everipedia میباشد.
در این مقاله با کمک از سایت مدیوم و بلاک چین نیوز به معرفی ارز دیجیتال Everipedia و تفاوت ها و قابلیت های منحصربه فرد آن با دانشنامه های کنونی مانند ویکی پدیا خواهیم پرداخت.
اِوْری پِدیا چیست؟
اوری پدیا (Everipedia) را می توان یک دایرة المعارف یا دانشنامه ی (encyclopedia) آنلاین و بلاک چین محور دانست. اوری پدیا که در اصل یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (Decentralized Application) میباشد را می توان یک فورک از ویکی پدیا محسوب کرد. هدف این پلتفرم غیرمتمرکز (Dapp) تشویق کردن کاربران جهت تولید محتوا (مقاله ی) بیشتر میباشد. تشویق کاربران به وسیله ی توکن های اختصاصی اوری پدیا انجام میشود.
در اوری پدیا همه قادر هستند با در دست داشتن توکن، قوانین و مقرارات را به واسطه ی دموکراسی حاکم تصویت نمایند، در سیاست گذاری های اوری پدیا رای دهند، مقاله بنویسند و یا یک مقاله را ویرایش نمایند. اوری پدیا دقیقا مثل ویکی پدیا قوانین و اصول ویکی (Wiki) را به کارگرفته. در یک وبگاه ویکی کاربران قادر هستند مقالات خود را آپلود نمایند و یا مقاله ی خود یا دیگران را ویرایش یا حذف کنند.
اوری پدیا مورخ دسامبر سال 2014 به عنوان پروژه ی دانشجویی سام کاظمیان و تئودور فورسلیوس بنا نهاده شد. اوری پدیا در حال حاظر متعلق به شرکت اوری پیدیا (Everipedia Inc.) میباشد. بد نیست بدانید که اسم اوری پدیا از ترکیب دو کلمه ی Everything و Encyclopedia انتخاب شده است که اولی به معنی همه چیز و دومی به معنای دایرة المعارف یا دانشنامه میباشد.
در سال 2018 تعداد مقاله های اوری پدیا به انگلیسی به بیشتر از 8 میلیون دست یافت که البته بیشتر آن ها از ویکی پدیای انگلیسی کپی برداری شده بود. شایان ذکر است که رسیدن به عدد 8 میلیون مقاله به این معناست که اوری پدیا عظیم ترین دانشنامه ی انگلیسی زبان در دنیا محسوب میشود. البته نباید فراموش کرد که با توجه به اینکه بیشتر مقالات صرفاً کپی برداری از ویکی پدیا میباشند، مثل ویکی پدیا آپدیت نشده اند.
مدیر پروژه ی اوری پدیا در دسامبر سال 2017 اظهار نمود که قصد دارد از فناوری بلاک چینِ پلتفرم ایاس (EOS) استفاده نماید. به این صورت اوری پدیا را دولت ها نمی توانند مثل وب سایت های دیگر فیلتر نمایند. علاوه بر بلاک چین، اوری پدیا از اصول و پروتکل های شبکه های اجتماعی نیز بهرمند است؛ اصولی از قبیل ارتباط برقرار کردن یک سلبریتی (فرد مشهور) با طرفدارانش از راه ویژگی های یک شبکه ی اجتماعی.علاوه بر این، اوری پدیا قصد دارد که دقیقا مثل یک شبکه ی اجتماعی، هر فردی قادر باشد که یک صفحه با موضوع مورد علاقه اش بسازد.
در آغاز آگوست سال 2018، انتقال اوری پدیا به بلاک چین ایاس با موفقیت صورت گرفت. به سبب قرارگرفتن اوری پدیا در بلاک چین ایاس، اوری پدیا به بهترین اپلیکشن غیرمتمرکز در دنیا از لحاظ تعداد کاربر تبدیل شده است؛ اپلیکیشنی که هیچ فردی قادر به سانسور آن نخواهد بود.
اوری پدیا از چند سو مورد انتقاد قرارمیگیرد: فراهم کردن داده های غلط در مورد اخبار فوری و متمرکز بودن مقالات اوریجینالش بر موضوعات احساسی نظیر یوتیوبرها (Youtubers).
تاریخچه
بر اساس توضیحات بالا حال شما می دانید که اوری پدیا (Everipedia) چیست. از دیگر مسائل که دانستن آن خالی از لطف نمیباشد، دانستن تاریخچه ی بنیان گذاری اوری پدیا و علت های پشت ساخت آن میباشد. اوری پدیا به عنوان یک اپلیکیشن غیرمتمرکز آغاز به فعالیت نکرد بلکه سازندگان آن تنها قصد داشتند که یک دانشنامه ی آنلاین (متمرکز) عرضه نمایند؛ دانشنامه ای که بهتر از ویکی پدیا عمل کند. همانگونه که قبل تر هم ذکر شد، اوری پدیا به عنوان یک پروژه ی کوچک بوسیله سام کاظمیان (Sam Kazemian) و تئودور فورسلیوس (Theodor Forselius) در خوابگاه تئودور فورسلیوس در دانشگاه کالیفرنیا بوجود آمد. این دانشنامه در سال 2015 عرضه گردید.
در زمستان سال 2015، تراویس موُر (Travis Moore) به عنوان یکی از سهامداران و بنیان گذاران وارد شرکت شد. بعد از آن، مهبد مقدم (Mahbod Moghadam) نیز به عنوان یکی دیگر از موسسان شرکت اوری پدیا در جولای سال 2015 به عضویت هیئت مدیره این شرکت درآمد.
در اکتبر سال 2015 جورج بیل (George Beall) و کریستین دسیگا (Christian Deciga) در طی یک نشست و گفتگو در دانشگاه ایالتی پلی تکنیک به بنیان گذاران اوری پدیا معرفی شدند. بعد از اینکه جورج بیل در ژانویه ی سال 2016 فناری تاچ تایلز (Touch Tiles) خود را فروخت، به عضویت هیئت ینایان گذاران درآمد. در دسامبر سال 2017 لری سنگر (Larry Sanger) که یکی از موسسین ویکی پدیا میباشد، مدیر اصلی فناوری شرکت اوری پدیا شد، با اینکه در اکتبر سال 2019 استعفای خودرا اعلام کرد.
شرکت
صاحب دانشنامه و اپلیکیشن غیرمتمرکز اوری پدیا شرکت انتفاعی Everipedia است. مکان اصلی شرکت اوری پدیا در وست وود (Westwood) در شهر لس آنجلاس نزدیک به دانشگاه کالیفرنیا قرار گرفته است.
این وب سایت هم اکنون خودش را «دانشنامه ی همه چیز» معرفی نموده که اندکی قبل تر، عنوان آن «دانشنامه ای برای همه» بود. در ژانویه ی سال 2017 شرکت 8 کارمند تمام وقت در اختیار داشت که دوتای آن ها توسعه دهنده آن بوده. در فوریه ی سال 2018 تعداد کارمندان به 18 رسید.
شرکت، سرمایه گذاری نخستین خود را در جولای سال 2015 بواسطه شرکت سرمایه گذاری ماکر (Mucker Capital) بدست آورد. در ژانویه ی سال 2017 شرکت اوری پدیا تقریبا 700 هزار دلار افزایش سرمایه بدست اورد که به واسطه سرمایه گذاران ناشناس انجام شد. در 8 فوریه ی سال 2008 شرکت اظهار نمود که از طریق سرمایه یِ اکوسیستمِ ایاس که مربوط به شرکت گلکسی دیجیتال (Galaxy Digital) میباشد، تقریبا 30 میلیون دلار افزایش سرمایه بدست آورده است.
در سال 2016 وب سایت اوری پدیا اغلب درآمدش را از طریق تبلیغات کسب کرد. در سال 2007 یک پیام در پایان تمام مقالات بود؛ این پیام نشانگر وجود تبیلغات در اوری پدیا بود و صرفاً کلمه ی «تبلیغات» ذکر شده بود که نشانگر اسپانسرهای احتمالی بود. شرکت به دنبال راه های دریافت درآمدی میباشد که شامل تبلیغات یا اهدا کردن نباشد.
بلاک چین
اکنون که پاسخ به این پرسش که Everipedia چیست را یافته اید، لازم است که در رابطه با نحوه ی تحقق اهداف اوری پدیا نیز بیشتر بدانید. در 6 دسامبر سال 2017 شرکت اوری پدیا عنوان کرد که قصد دارد مقاله نویسی و ذخیره ی اطلاعات مقالات را به بلاک چین ایاس (EOS blockchain) منتقل کند. شرکت همچنین بیان کرد که تصمیم گرفته است که یک شبکه ی ویکیِ شخص به شخص (همتا به همتا یا Peer to Peer) بسازد که در آن یک سیستم انگیزشی وجود دارد؛ ساختِ سیستم انگیزشی به وسیله ی استفاده از فناوری رمزارز ها و دادن رمز ارزها به مقاله نویس ها و ویراستارها، صورت می گیرد
چنین سیستمی این امکان را برای تمام کاربران مهیا می سازد تا به سهامدار در این شبکه ی ویکی تبدیل شوند. هر ویراستاری مقداری از توکنش را برای هربار نگارش یا ویرایش وثیقه می گذارد. اگر مقاله ی جدید یا ویرایش یک مقاله مورد قبول واقع شد، کاربر توکن هایش را دریافت می کند و اگر مقاله یا تغییرات قابل قبول نباشد، توکن هایش را دریافت نخواهد کرد.
مزیت بلاک چین محور بودن Everipedia چیست؟ در 9 آگوست سال 2018 اوری پدیا بر روی بلاک چین ایاس آغاز به کار کرد. اوری پدیا هیچگونه سرور متمرکزی ندارد. بنابراین هزینه ی ساخت سرورهای بیشتر و بیشتر همزمان با افزایش تعداد مقالات به صفر رسیده است. تئودور فورسلیوس که یکی از بنیان گذاران شرکت اوری پدیا است ادعا کرده است :« با توجه به اینکه اوری با استفاده از بلاک چین غیرمتمرکز شده است، دولت ها این توانایی را ندارند که با استفاده از فیلترِ IP آدرس ها، صفحات اوری پدیا را سانسور کنند.
محتوا و کاربران
برتری تولید محتوا در اوری پدیا (Everipedia) نسبت به ویکی پدیا چیست؟ تا پایان اکتبر سال 2017، بیشتر صفحات اوری پدیا از مقالات ویکی پدیا کپی شده بود. از قرار معلوم اوری پدیا از یک ربات برای نظارت کردن بر تغییرات ویکی پدیا استفاده می کند که این ربات بعد از شناسایی تغییرات، تغییرات را بر روی اوری پدیا اعمال می کند. البته لازم بذکر است که الگوریتم های اوری پدیا بین ویرایشی هایی که در ویکی پدیا صورت گرفته است و ویرایش هایی که توسط کاربران در اوری پدیا انجام شده است، دومی را ترجیح می دهد.
البته ظاهراً پروتکل ها و ربات اوری پدیا قادر نبودند که به سرعت ویکی پدیا مقالات را آپدیت کنند. به روز نبودن مقالات تا پایان ماه می سال 2019 وجود داشت. اوری پدیا اجازه ی انتشار دامنه ی بیشتری از موضوعات را در مقایسه با ویکی پدیا می دهد. دلیل این مسئله این است که ویکی پدیا (به ویژه ویکی پدیای انگلیسی) قانونِ «شایستگی» سخت گیرانه تری دارد. قانون «شایستگی» یک ملاک برای تعیین شایستگی یک مقاله برای داشتن یک صفحه ی ویکی جداگانه است.
اوری پدیا برخلاف ویکی پدیا اجازه ی هیچگونه سانسور را نمی دهد. در مارچ سال 2016 تعداد مقالات منتشر شده ی اوری پدیا به 200 هزار صفحه رسید و از نظر ترافیک وب در سطح جهانی در رتبه ی 29 هزارُم قرار گرفت (این رتبه در آمریکا برابر است با 8730). شرکت در سال 2017 بیان کرد که اوری پدیا بیش از 17 هزار ویراستار دارد که 2 هزار تای آن ها فعال می باشند. این عدد در سال 2019 به 7 هزار رسید. علاوه بر این، اوری پدیا 3 میلیون کاربر (بازدید کننده) در ماه دارد.
اوری پدیا در گذشته حسابِ چندین ویراستار را بن (ممنوع الفعالیت) کرده است. کاظمیان در یک مصاحبه ادعا کرده است که انجمن اوری پدیا قادر است که ظرف 5 دقیقه ویراستاری را که از قوانین تخطی می کند، شناسایی کند. شرکت یک گروه از ویراستارها دارد که فعالیت های درون وب سایت را بررسی می کنند و محتواهایی را که به نظرشان مشکوک است، حذف می کنند.
اوری پدیا به طور کلی برای روی موضوعات روز (ترند یا Trend) تمرکز دارد. این اتفاق به وسیله ی نوشتن مقالاتی با موضوعات احساسی اتفاق می افتد؛ این موضوعات می تواند شاملِ یوتیوبرها (تولیدکنندگان محتوا در یوتیوب)، الگوهای رفتاری، فعالان سیاسی یا اجتماعی، سفیدپوستان برتری گرا، قربانیان شلیک پلیس و غیره باشد.
در ابتدا وب سایت به خاطر عرضه ی اطلاعات غلط در رابطه با اخبار روز مورد سرزنش واقع شده است. برخی افراد نیز از عملکرد اوری پدیا در خصوص حریم شخصی ابراز نگرانی کرده اند که چرا اوری پدیا بسیاری از اطلاعاتش را از طریق شبکه های اجتماعی جمع کرده است و از طرف دیگر اطلاعاتِ افرادی را که شناخته شده نیستند، در اختیار عموم قرار می دهد.
چرا اوری پدیا در بستر بلاک چین ایاس ساخته شده است و نه بلاک چین اتریوم؟
ویکی پدیا بزرگترین دانشنامه ی آنلاین است و از نظر ترافیک وب سایت جزء 5 وب سایت برتر می باشد. ویکی پدیا برای دهه ها برترین دانشنامه بوده است و هست؛ ظهور و توسعه ی فناوری بلاک چین و افزایش آگاهی عمومی در رابطه با مزیت های بلاک چین، باعث شده است که شرکت اوری پدیا اکوسیستم اوری پدیا را به بلاک چین منتقل کند. توسعه دهندگان پلتفرم اوری پدیا بلاک چین ایاس (EOS) را برای این منظور انتخاب کردند. علاوه بر این، توسعه دهندگان برای تشویقِ مقاله نویس ها و دادن انگیزه ی بیشتر به آن ها اقدام به توسعه ی یک توکن کردند که IQ (آیْ کیو) نام دارد.
همانطور که قبل تر هم اشاره شد، در دسامبر سال 2017 لری سنگر (Larry Sanger) یکی از بنیان گذاران ویکی پدیا به شرکت اوری پدیا پیوست. لری سنگر در طی یک مصاحبه دلایل استفاده از بلاک چین ایاس را به جای بلاک چین اتریوم بیان کرد. در ادامه به بررسی سوالاتی که در مصاحبه از ایشان پرسیده شده است، به همراه پاسخ های او خواهیم پرداخت.
آیا نقش شما به عنوان مدیر ارشد فناوریِ اوری پدیا چالش برانگیزتر از نقشی است که شما به عنوان یکی از موسسین ویکی پدیا برعهده داشتید؟
لری سینگر: « در رابطه با زمان و تاریخ دقیقش مطمئن نیستم. به من گفته شده است که در اواخر سال 2014 اولین کدهای اوری پدیا نوشته شده است. در بهار یا تابستان سال 2015 اولین نسخه ی سایت اوری پدیا را دیدم و کمی بعد در دسترس عموم قرار گرفت. به هر حال من یکی از موسسین شرکت اوری پدیا نیستم. من به شرکت به صورت غیررسمی مشاوره می دادم که اینکار از سال 2015 شروع شد. من از دسامبر سال 2017 به مقام مدیریت ارشد فناوری منصوب شدم که دلیل اصلی این انتصاب تصمیمی است که بنیان گذاران اوری پدیا در خصوص انتقال اوری پدیا به بلاک چین گرفته بودند.
کار من به عنوان یکی از بنیانگذاران ویکی پدیا سخت تر از نقشی است که مدیر ارشد فناوری (CIO) برعهده دارد. در ویکی پدیا من تنها فردی بودم که مدیریت روزانه ی وب سایت را انجام می داد. ما فقط یک برنامه نویس داشتیم. لذا تقریباً همه ی کارها برعهده ی من بود. زمانیکه من به شرکت اوری پدیا پیوستم، بیش از ده دوازده برنامه نویس تمام وقت فعالیت می کردند و تا به امروز، ما این عدد را دوبرابر کردیم.»
چرا پلتفرم اوری پدیا بر روی بلاک چین ایاس به جای بلاک چین اتریوم عرضه شد؟ آیا اوری پدیا در آینده بر روی بلاک چین های دیگری نیز عرضه خواهد شد؟
لری سینگر: « برای ساخت اوری پدیا در بستر شبکه ی ایاس چند دلیل وجود دارد. برای پروژه هایی که مربوط به تولید محتوا است به توکن های کاربردی نیاز است؛ ما به این نتیجه رسیدیم که بلاک چین ایاس برای پشتیبانی از این دسته از توکن های کاربردی بهترین ساختار را دارد. مقدارِ «تراکنش بر ثانیه ی» (Transaction per second) بلاک چین ایاس بسیار زیاد است و این چیزی است که ما برای ویرایش پیوسته ی مقالات به آن نیاز خواهیم داشت.
آنجایی که الگوریتم اجماع در ایاس اثبات سهام (Proof of Stake) است، ما نیز به سیستم کنونی اوری پدیا امکان «سهام گذاری» (Staking) را اضافه کردیم. سهام گذاری نقش مهمی را در کنترل کیفیت ایفا خواهد کرد. سیستم کنونی اوری پدیا تا حدودی به پلتفرم استیم (STEEM) شبیه است.
بله، ما ساخت اوری پدیا بر روی بلاک چین های دیگر را نیز مدنظر قرار دادیم و همواره گفتیم که اگر تصمیم ما مبنی بر انتخاب بلاک چین ایاس اشتباه از آب درآمد، می توانیم آن را عوض کنیم.»
بلاک چین برای یک دانشنامه مانند اوری پدیا در مقایسه با ویکی پدیا چه فوایدی را می تواند به ارمغان آورد؟
لری سینگر: « بلاک چین از چند جنبه ی مختلف فایده دارد. به طور کلی استفاده از بلاک چین باعث غیرمتمرکزسازی یک شبکه می شود و دموکراسی را در آن شبکه افزایش می دهد. ما همواره گفته ایم که فعالیت در بستر بلاک چین چند مزیت بزرگ دارد که شامل موارد زیر می شود:
- بلاک چین از لحاظ اجتماعی تاثیر مثبتی در نوشتن مقالات یک دانشنامه دارد. منظور از تاثیر مثبت، تشویق نویسندگان و ویراستاران به وسیله ی توکن می باشد. کسانی که حاضر نیستند به صورت رایگان برای ویکی پدیا کار کنند، ممکن است که کار برای اوری پدیا را درنظر بگیرند.
- وجود دموکراسی در سیستم به واسطه ی فناوری بلاک چین ایجاد شده است. عملی که باعث افزایش دموکراسی در اکوسیستم اوری پدیا می شود، وجود پروتکل سهام گذاری است؛ در اوری پدیا، نویسنده یا ویراستار یک مقاله، مقداری توکن (حدود 50 IQ) وثیقه می گذارد. اگر دارندگان توکن IQ رای مخالف به آن مقاله بدهند، نویسنده یا ویراستار توکن خود را از دست می دهد.
- با فعالیت در بستر بلاک چین، نه تنها به جایگاه یک دانشنامه بلکه به جایگاه یک شبکه از دانشنامه رسیدیم؛ شبکه ای که من دوست دارم آن را «دانش-لایه ی اینترنت» نام گذاری کنم. در آینده امکان ردیابی تمام مقالات توسط اوری پدیا وجود خواهد داشت. (در رابطه با هر موضوعی می توانید در اوری پدیا مطالعه کنید.)
- همچنین فعالیت در بستر بلاک چین این امکان را به ما توسعه دهندگان می دهد تا کاربران را راحت تر قانع کنیم تا مقالات را ارزیابی و به آن امتیاز دهند. سیستم رتبه بندی مقالات دانشنامه یک ابزار قدرتمند و بسیار تاثیر گذار است ولی به ثمر رساندن آن به مقدار زیادی کار و زمان نیاز دارد. لذا کاربران باید قانع شوند که پروژه در دست یک سازمان خاص نیست. سیستم باید توسط پروتکل های بی طرف و فنی مدیریت شود و این پروتکل ها چیزی است که ما سعی در ساخت آن داریم.»
توکن های IQ:
توکن اختصاصی شبکه ی Everipedia چیست؟ توکن هایی که شبکه ی اوری پدیا از آن برای تشویق کردن کاربران به نوشتن، ویرایش یا ارزیابی یک مقاله استفاده می کند، توکن IQ (IQ token) نام دارد. همانطوری که می دانید IQ به معنای ضریب هوشی است. علاوه بر پاداش به کاربران فعال در اکوسیستم اوری پدیا با استفاده از توکن، این توکن یک کاربرد دیگر نیز دارد؛ دارندگان توکن IQ می توانند در رابطه با اصلاحات و به روز رسانی های پلتفرم Everipedia رای دهند. به تعبیر دیگر، توکن IQ باعث ایجاد دموکراسی در شبکه ی اوری پدیا می شود.
توکن IQ یک توکن تورم زا (inflationary token) است بدین معنا که عرضه کلی آن محدود نیست و به طور مداوم تولید می شود. هر نیم ساعت یکبار 500 توکن IQ تولید می شود یعنی 8760000 توکن در سال. در 12 جولای سال 2018 توکن IQ به صورت رایگان به دارندگان توکن EOS اعطا شد. (IQ از طریق ایردراپ (Airdrop) توزیع شد). اوری پدیا اولین اپلیکیشن غیرمتمرکزی است که توکن هایش را از طریق ایردراپ منتشر کرده است.
کیف پول هایی که از توکن IQ پشتیبانی می کنند:
- اِسْکَتِر (Scatter)
- توکن پاکت (TokenPocket)
- لینْکْسْ (Lynx)
- گِرِیْ مَسْ (GreyMass)
- هایْپِر پِی (HyperPay)
- میت وان (ONE)
- EOSNOVA
- Wannabit
تفاوت های اوری پدیا با ویکی پدیا
با توجه به آنچه در بالا گفته شده است، اکنون شما می دانید که اوری پدیا بلاک چین محور است در حالی که ویکی پدیا بر روی سرورهای متمرکز ساخته شده است؛ به دلیل وجود بلاک چین، باعث ایجاد تعدادی برتری در اوری پدیا شده است. در ادامه به بررسی تفاوت های اوری پدیا با ویکی پدیا به صورت کامل خواهیم پرداخت.
اولین تفاوت این است که اوری پدیا واقعاً دانشنامه ی همه چیز است. همانطور که پیش تر هم اشاره شد، ویکی پدیا قانون «شایستگی» سخت تری دارد. این بدین معناست که هر مقاله ای شایستگی داشتن یک صفحه (Page) در ویکی پدیا را ندارد. ولی در اوری پدیا شما می توانید در رابطه با هر موضوعی که دوست دارید، مقاله بنویسید. این موضوعات می تواند در رابطه با یک شهر، یک خیابان، یک کسب و کار و یا یک فرد (حتی یک فرد ناشناس) باشد.
در اوری پدیا سیاست شایستگی سالاری به خصوص وجود ندارد؛ لذا هر کس می تواند در رابطه با موضوع دلخواهش مقاله بنویسد. لری سنگر در این باره می گوید: « نتایج چنین تصمیم (نداشتن قانون شایستگی) بسیار عمیق است. چنین تصمیمی ماهیت چیزی را که در پیرامون ما در جریان است، تغییر می دهد. من فکر نمی کنم که در طی کار بر روی ویکی پدیا در رابطه با این مسئله که به مردم اجازه دهیم تا در رابطه با هرچیزی مقاله بنویسند، هیچوقت به طور جدی فکر کرده باشیم.»
دومین تفاوت در حق الزحمه ی نویسندگان می باشد. در ویکی پدیا شما هیچ پولی دریافت نمی کنید ولی در اوری پدیا متناسب با کاری که انجام می دهید، توکن IQ دریافت می کنید. دریافت پاداش باعث می شود که نویسندگان بیشتر و بیشتری به نوشتن مقاله در اوری پدیا روی آورند.
شاید یکی از مهمترین تفاوت ها را بتوان در توانایی و عدم توانایی دولت ها در سانسور به حساب آورد. همانطور که در بالا هم به آن اشاره شد، با توجه به غیرمتمرکز بودن شبکه ی اوری پدیا امکان فیلتر کردن آن برای دولت های مختلف وجود ندارد. از طرفی حاکم بودن دموکراسی در شبکه باعث شده است که دولت ها یا سازمان ها نتوانند محتوای آن را به وسیله ی تغییر دادن، سانسور کنند.
البته آنچه در بالا بیان شد، تفاوت های بنیادین اوری پدیا با ویکی پدیا است. فارغ از بلاک چین محور بودن یا نبودن، در کیفیت خدماتی که به کاربران عرضه می شود نیز بین این دو پلتفرم تفاوت هایی است.
به عنوان مثال کاربران ویکی پدیا عنوان کرده اند که کار با فهرست مطالبِ (Table of Contents) ویکی پدیا در مقایسه با اوری پدیا زیاد راحت نیست؛ چنانچه شما در پایین صفحه ی ویکی پدیا باشید و بخواهید از فهرست مطالب استفاده کنید باید تا بالای صفحه اسکرول (Scroll) کنید در حالی که در اوری پدیا فهرست مطالب همواره در سمت راست شما قرار دارد و شما می توانید در هر زمان بین محتواهای مختلف در یک مقاله جابه جا شوید. یکی از اقدامات اوری پدیا برای بهبود کیفیت حذف مشکلاتی بود که کاربران در حین کار با ویکی پدیا داشتند.
یکی دیگر از ویژگی های اوری پدیا وجود قسمت نظرات (Comments) در آن میباشد. خواندن نظرات کابران در رابطه با یک مطلب خالی از لطف نمیباشد. از دیگر نکات جذاب در اوری پدیا این است که سلبریتی ها قادرند صفحات شخصی خودشان را مانند اینستاگرام یا توئیتر در اختیار داشته باشند و به این صورت با طرفدارانشان در ارتباط باشند.
PredIQt: بازار پیش بینی
PredIQt یک بازار پیش بینی در اوری پدیا میباشد. بازار پیش بینی جایی میباشد که در آن کاربران قادرند بر روی نتایج اتفاقات آینده پیش بینی کنند. به زبان دیگر، در PredIQt کاربران می توانند سهام یک احتمال را که در آینده ممکن است اتفاق بیافتد، بخرند و در صورتی که آن اتفاق واقعاً صورت گرفت، سود بدست بیاورند. به عنوان نمونه کاربران می توانند بر روی برنده شدن یا شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیش بینی داشته باشند. همچنین قادرند بر روی رسیدنِ قیمت بیت کوین به 20 هزار دلار تا پیش از اول ژانویه ی پیش بینی کنند.
PredIQt از 3 نظر با بازارهای سنتی پیش بینی تفاوت دارد:
- غیرمتمرکز است؛ برای تمام کاربران این امکان وجود دارد تا یک بازار پیش بینی در یک زمینه ی خاص درست کنند.
- «سهم های قابل انتقال» (Transferable shares) این امکان را به کاربران می دهد تا سهمشان (Stake) را به هر حسابی در ایاس که دلشان می خواهد، منتقل کنند.
- کاربران می توانند تا قبل از انقضای یک بازار سهمشان را در یک قیمت معین نقد کنند. لازم بذکر است که این قیمت توسط بازار تعیین می شود.
در مجموع در PredIQt شما به سه شیوه قادر هستید درآمد داشته باشید: اولین و بارزترین راه بردن پیش بینی می باشد. علاوه بر این، شما می توانید به وسیله ی به اشتراک گذاشتن لینکِ مربوط به حساب کاربریتان در PredIQt نیز درآمد داشته باشید. ساخت بازار یکی دیگر از راه های کسب درآمد در PredIQt می باشد.
توجه داشته باشید که برای ساخت یک حساب کاربری در PredIQt شما الزاماً باید یک حساب کاربری در ایاس داشته باشید. دلیل این مسئله این است که اوری پدیا در بستر بلاک چین ایاس ساخته شده است. علاوه بر این، شما به کیف پول اسکتر (scatter) یا کیف پول توکن پاکت (TokenPocket) نیز نیاز خواهید داشت.
برای ساخت حساب کاربری در PredIQt مراحل زیر را دنبال کنید.
-
ابتدا وارد وب سایت رسمی PredIQt شوید.
وارد شدن به حساب کاربری با استفاده از اسکتر:
اگر در ایاس حساب کابری ندارید، باید قبل از این مرحله ابتدا در ایاس یک حساب کاربری بسازید و سپس آن را به اسکتر متصل کنید. چنانچه اکانت دارید، از بالا سمت راستِ وب سایت رسمی PredIQt بر روی «Login» کلیک کنید و سپس به اسکتر اجازه دهید تا به اپلیکیشن متصل شود. به محض اینکه این کار را کردید باید بتوانید اسمِ حساب کاربریتان را در بالا سمت راست تصویر ببینید.
-
انتخاب یک بازار:
بعد از اینکه وارد حساب کاربریتان شدید، می توانید بین صفحات بازارهای مختلف بگردید تا بازار (Market) مدنظرتان را انتخاب کنید. در حال حاظر PredIQt فقط تعداد کمی بازار را مدیریت می کند. به محض اینکه بازارهای کنونی منقضی شوند، PredIQt اقدام به افزایش تعداد بازارها خواهد کرد. در نهایت این قابلیت ساخت بازار توسط کابران به PredIQt اضافه خواهد شد.
-
خرید سهم:
در PredIQt دو راه برای خرید سهم وجود دارد: سفارش به قیمت بازار (Market Order) و سفارش محدود (Limit Order)
-
سفارش به قیمت بازار:
در این روش براساس حجم معاملات و سفارشات باز، یک سفارش در قیمت بازار انجام می گیرد. این نوع از سفارشات معمولاً بالافاصله انجام می گیرد. به سفارش به قیمت بازار، سفارش سریع و سفارش بدون محدودیت نیز گفته می شود.
-
سفارش محدود:
سفارش محدود نوع پیشرفته تر سفارش است. در این نوع از سفارش کاربران می توانند هم مقدار سهمی را که می خواهند بخرند، مشخص کنند و هم قیمتی را که مایل هستند برای آن سهم پرداخت کنند.
بعد از اینکه شما اقدام به خرید سهم کردید، داده های مربوط به آن در صفحه ی پروفایل شما ظاهر خواهد شد. سهمی که شما خریدید در حساب ایاس شما نگه داشته می شود و شما می توانید آن را بازخرید کنید.
-
انتظار برای تصویب نامه ی بازار:
پس از اینکه رویداد یک بازار خاص به وقوع پیوست، تصویب نامه صادر می شود. منظور از تصویب نامه تایید یکی از دو حدس کاربران در یک پیش بینی است. به عنوان مثال اگر پیش بینی در رابطه با انتخاب یا عدم انتخاب مجدد دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا باشد، اگر پس از اتمام شمارش آراء دونالد ترامپ مجدداً انتخاب شود، تصویب نامه بیانگر انتخاب مجدد دونالد ترامپ خواهد بود؛ در اصل، سیستم PredIQt به کسانی که بر روی انتخاب مجدد پیش بینی کرده اند، براساس تصویب نامه به صورت خودکار پاداش می دهد.
بعد از صدور تصویب نامه شما می توانید سهمتان را باز خرید و نقد کنید. این کار از طریق «Withdraw» (برداشت) که در صفحه ی پروفایل شما وجود دارد، انجام می گیرد. شما در صفحه ی پروفایلتان می توانید اطلاعات مختلفی نظیر فعالیت هایی که انجام داده اید، میزان داراییتان و غیره را مشاهده کنید.
لازم به ذکر است که شما برای خرید سهم عمدتاً به رمزارز EOS نیاز خواهید داشت و توکن IQ برای کاربرانی لازم است که قصد ساختِ بازار خودشان را دارند.
شیوه ی نگارش و ویرایش مقالات در اوری پدیا:
به خاطر داشته باشید که جهت نگارش مقاله میبایست با بهره از حساب اسکتر وارد حساب اوری پدیای خود شده. موضوع ی دیگری که باید به آن توجه نمود، مربوط به در اختیار بودن توکن IQ در حساب اسکترتان میباشد؛ در صورتی که به اندازه ی نیاز توکن IQ در کیف پولتان نداشته باشید، قادر نیستید مقاله ی تازه ای بنویسید یا مقاله های موجود را اصلاح نمایید.
-
نوشتن مقاله ی تازه:
جهت نگارش یک مقاله ی تازه بر روی «Create Article» در بالای صفحه ی رسمی اوری پدیا کلیک نمایید. در پنجره ی باز شده عنوان مطلب دلخواهتان را ذکر کنید. موتور جست و جوی اوری پدیا جستجو میکند که آیا مقاله ی مشابهی با موضوع مطلب شما در پایگاه اطلاعات اوری پدیا در دسترس است یا نه.
اگر مقاله ی مورد نظر شما از پیش وجود داشت، آن را ویرایش (Edit) نمایید و اگر وجود نداشت بر روی «Create Article» (ساخت مقاله) کلیک نماید. شایان ذکر است که عنوانِ مطلب که شما در حین روند ساخت مقاله وارد می کنید، به شکل خودکار وارد مقاله خواهد شد. شما قادر هستید عنوان مقاله را در هر زمان اصلاح نمایید ولی URL (Uniform Resource Locator یا مکان یاب منبع یکسان) آن مقاله در اوری پدیا قابل ویرایش نخواهد بود. به عنوان نمونه اگر عنوان مقاله ی شما در آغاز «تفاوت میان بلاک چین بیت کوین با اتریوم» بوده ولی سپس عنوان را به «مقایسه ی میان بیت کوین و اتریوم» ویرایش کنید، URL مطلب شما همان URL «تفاوت میان بلاک چین بیت کوین با اتریوم» خواهد ماند.
جهت اضافه کردن قالب بندی آغازین به مقاله، یک لغت یا عبارت را برجسته (هایلایت) نمایید. این عمل موجب ظاهر شدن نوار ابزار (Toolbar) به همراه تعدادی گزینه ی انتخابی خواهد شد.
جهت اضافه یا آپدیت کردن عکس تنها کافی است که بر روی عکسِ کنونی یا placeholder کلیک نمایید. شما به سهولت قادر هستید با کلیک بر روی « Choose a new Main Image» (انتخاب یک عکس اصلی) یکی از عکس های موجود بر روی کامپیوترتان را به مطلب خود بیفزایید. پس از اینکه تصویر اضافه شد، توضیحات عکس را اضافه نمایید و بر روی «Edit» کلیک کنید تا تصویر (عکس) آپلود گردد.
یکی دیگر از چیزهایی که میبایست به مقاله اضافه نمایید، جعبه اطلاعات (Infobox) میباشد. جعبه ی اطلاعات جهت دسترسی راحت به مختصری از اطلاعات ذکر شده میباشد. جهت اضافه کردن جعبه اطلاعات، بر روی « Add New Item to Infobox» کلیک نمایید.
علاوه بر جعبه ی اطلاعات، شما قادرید به یک مطلب ، گالری رسانه ای (Media Gallery) نیز بیفزایید. این قابلیت مخصوص اوری پدیا است و چنین سرویسی در ویکی قابل دستسرس نمیباشد. جهت اضافه کردن یک تصویر به گالری، به قسمت گالری در پایین جعبه اطلاعات بروید و بر روی «Add New» کلیک نمایید.
یکی از اصلی ترین چیزهایی که باید به یک مقاله اضافه نمود، لینک ارجاع میباشد. شایان ذکر است که این بخش کاملاً اجباری است. اگر علاقه دارید که خوانندگان مقالات خود را به دیگر مقالات اوری پدیا ارجاع دهید، تنها لازم است که قسمت مدنظر را انتخاب گرده و سپس کلید @ را بزنید و در قسمت آخر اسم مقاله ی ارجاعی را وارد نمایید. علاوه بر این، قادر هستید بعد از انتخاب بخش مدنظر بر روی گزینه ی «Cite» در منوی ویراستار (editor menu) کلیک کرده و سپس URL منبع ارجاع را در آن ذکر کنید.
-
ویرایش یک مقاله:
جهت ویرایش یک مطلب در اوری پدیا در آغاز عنوان مقاله را در بخش جست و جو وارد کنید و سپس به صفحه ی مطلب مورد نظر خود بروید. در قدم آخر بر روی «Edit Now» در بالای گالری کلیک کرده تا وارد صفحه ی ویرایش مقاله گرید. بدیهی است که دقیقا مثل نگارش یک مقاله ی تازه، جهت ویرایش نیز به توکن IQ نیازمند خواهید بود.
سوالات متداول
در اوری پدیا در رابطه با چه موضوعاتی می توان مطلب نوشت؟
این سوال را می توان بعد از Everipedia چیست از مکرر ترنی پرسش های کاربران در مورد این مقاله دانست. در انتخاب موضوع مطالب هیچ محدودیتی نخواهد بود. این سوال یکی از سوالاتی میباشد که از لری سنگر پرسیده شده است. لری سنگر در جواب به این پرسش اظهار نمود: «در اوری پدیا بر خلاف ویکی پدیا شما قادر هستید در رابطه با هر موضوعی مطلب خودرا بنویسید و تنها کافی است که در پایان مقاله لینک ارجاعات خود را ذکر کنید.. من جهت اینکه ثابت کنم که می توان در رابطه با هر مسئله ای مطلبی قابل پذیرش نگارش کرد، یک مطلب در خصوص با انگشت شصتِ دست چپم نوشته ام.
آیا اوری پدیا اجازه ی انتشار هر محتوایی را می دهد؟
در انتخاب موضوع کاربران آزادی تمام در اختیار دارند ولی این بدین معنی نمیباشد که آن ها امکان نوشتن و ارائه هرگونه محتوایی در رابطه با یک موضوع غیر قانونی و غیر اخلاقی را دارند.
به عنوان نمونه کاربران مجاز نیستند در یک مقاله از تصاویری که درخصوص محتوای جنسی یا برهنگی یا محتوای خشونت آمیز میباشد، استفاده نماید. همچنین محتوایی که خوانندگان مطالب را به انجام یک عمل خطرناک، یک جرم (مصل حیوان آزاری) یا نفرت نسبت به یک گروه بخصوص(نظیر نفرت از سیاه پوستان یا مسلمانان) تشویق نماید، مجاز نخواهد بود. واضح است که اگر یک مطلب سرقت ادبی بشمار برود، از سوی کاربران رد خواهد شد و سارق ادبی توکن هایی را که گرو گذاشته است، پس نخواهد گرفت.
چگونه یک ویراستار قادر است با رای دهندگان ارتباط برقرار کند؟
همانگونه که قبل تر هم ذکر شد، جهت اینکه یک مطلب را ویرایش نمایید باید مقداری توکن IQ وثیقه بگذارید. اگر رای دهندگان علیه ویرایش های مدنظر شما رای بدهند، شما قسمتی از توکن های خود را از دست میدهید. جهت جلوگیری از این اتفاق می توانید پیش از صورت دادن تغییرات با رای دهندگان در رابطه با تغییرات ممکن صحبت داشته باشید.
یکی از قابلیت های جذاب اوری پدیا وجود قسمت چت در هر مقاله میباشد که در این قسمت ویراستاران و رای دهندگان قادرند در رابطه با ویرایشات در مطلب صحبت داشته باشند. تمام کاربران قادرند چت ها را ببینند ولی تنها کاربرانی که وارد حساب کاربریشان هستند، قادرند در چت گفتگو داشته باشند.
بر روی آیکون چت در بالا طرف راستِ مقاله کلیک نمایید تا وارد قسمت چت گردید.
توکن IQ را از کجا می توان تهیه نمود؟
کاربران قادرند به سهولت با بهره از صرافی های معتبر رمزارز اقدام به خرید این توکن نمایند. علاوه بر این، کاربران قادرند با بهره از راهکارهایی که قبل تر در این مطلب ذکر شد، توکن IQ را به عنوان پاداش بدست بیاورند.
جمع بندی
اوری پدیا یک دانشنامه ی آنلاین بر بستر بلاک چین میباشد. پلتفرم اوری پدیا را می توان نسخه ی غیرمتمرکز ویکی پدیا نیز دانست. البته غیرمتمرکز بودن اوری پدیا تنها مزیت آن نسب به ویکی نمیباشد.
توکن مخصوص اوری پدیا IQ اسم دارد که شرکت اوری پدیا از آن جهت تشویق کاربران به نوشتن مطالب تازه و اصلاح مداوم مطالب کنونی استفاده می کند. ویراستاران یک مطلب جهت ویرایش یک مقاله باید اندکی توکن IQ وثیقه بگذارند.
علاوه بر اوری پدیا از توکن های IQ می توان در PredIQt بهره برد. PredIQt را می توان نخستین بازار پیش بینی غیرمتمرکز دانست.