ارز رمزپایه یا ارز رمزنگاری شده (Cryptocurrency) پولی دیجیتال و غیرمتمرکز (Decentralized) میباشد که بر پایه تکنولوژی بلاک چین بوده و با سرعت زیاد و حمایت خیلی از توسعه دهندگان در حال توسعه و پیشرفت مانده است. با ما در این آموزش همراه بمانید تا به درک مطلوبی از مفهوم ارز رمزپایه برسید و قادر باشید به این پرسش مبهم در ذهن خود پاسخ مناسبی دهید.
در مقایسه با پول نقدی که قابل لمس میباشد و می توانید آن را با خود هر مکانی ببرید، ارز رمزنگاری شده در حقیقت یک دارایی دیجیتال میباشد که ویژگی مبادله دارد. این پول وجود فیزیکی نخواهد داشت و موجودیت آن به شکل دیجیتال است. کلمه “رمزنگاری شده” در واقع به ساختار رمزگونه که زمان انجام تراکنش ها به جهت بالا بردن امنیت و اعتبارسنجی در شبکه استفاده میگردد، اشاره خواهد داشت.
بهره از ارز رمزپایه در انجام مبادلات به عوض پول نقد به جهت انجام تراکنش ها نیاز به وجود هیچ یک نهاد واسطه نظیر بانک ندارد. این قابلیت قادر است مقدار کارمزدی که موسسات مالی جهت انجام عملیات های گوناگون دریافت می کنند را بسیار اندک و به کلی یا حذف نماید.
تراکنش های ارز رمزپایه روی شبکه ای با نام بلاک چین (Blockchain) پردازش و انجام میگردند. بلاک چین به شکلی ای طراحی شده است که به شکل شبکه ای غیرمتمرکز عمل نماید و از طرف دیگر موجب می شود شما نیز به عنوان کاربر اندکی معطل بشوید. یکی از نقدهایی که همیشه از ابتدا به بیت کوین وارد بوده در واقع میزان زمانی میباشد که برای انجام یک تراکنش باید صرف نمود.
تراکنش های ارز رمزپایه داخل یک بلاک (Block) روی بلاک چین قرار می گیرند. کامپیوترهای روی این شبکه باید یک مسائله ریاضی پیچیده را حل نمایند. پس از اینکه یکی از این کامپیوترها مساله را حل نمود، جواب به بقیه روی شبکه نشان داده خواهد شد اگر تمامی شبکه به اجماع و توافق دست پیدا کنند که جواب صحیح میباشد ، آن بلاک به زنجیره بلاک چین افزوده میگردد و تراکنش با موفقیت انجام میگیرد. شبکه به شکل مکرر در حال اعتبارسنجی و تأیید آخرین بلاک روی بلاک چین و اضافه کردن آن به زنجیره خواهد بود.
به این سبب که بیشتر ارزهای دیجیتال قابلیت استخراج (Mine) دارند، مقدار اندکی از آن ها می تواند وجود داشته باشد. به عنوان نمودنه در مجموع تنها 21 میلیون بیت کوین (BTC) در جهان وجود خواهد داشت.
بلاک چین نقش مهمی در محبوبیت ارز رمزپایه ایفا خواهد کرد و انعطاف پذیری آن موجب ساخت ارزهای دیجیتال متفاوت و گسترش این صنعت شده است. در حقیقت طبیعت غیرمتمرکز این شبکه امنیت خیلی بالاتری نسبت به یک شبکه متمرکز دارد و موجب شده است که کسب و کارهای عظیمی با دارایی های خیلی ارزشمند به ارز رمزپایه و استفاده از تکنولوژی بلاک چین علاقه مند شوند و به آن روی بیاورند.
ویژگی های اصلی ارز رمزپایه
ویژگی های ارز رمزپایه چیست
هفت قابلیت اصلی که هر ارز رمزپایه از آن تبعیت می کند، به شرح زیر خواهد بود:
- دیجیتال بودن : ارز رمزپایه همان شکل که از اسم آن پیداست، تنها روی سیستم های کامپیوتری وجود دارد و موجودیت آن به شکل دیجیتال است. لذا ذخایری جهت ارز رمزپایه در بانک ها وجود نخواهد داشت.
- غیرمتمرکز بودن : ارز رمزپایه را یک سرور یا کامپیوتر مرکزی کنترل نخواهد کرد و در شبکه ای متشکل از هزاران کامپیوتر که به آن ها نود (Node) میگویند، توزیع می شود. شبکه های فاقد وجود سرور مرکزی با اسم شبکه های غیرمتمرکز شناخته می شوند.
- همتا به همتا (Peer-to-Peer) : ارز رمزپایه به شکل آنلاین و بین افراد داد و ستد میگردد. در این شیوه کاربران به شکل مستقیم با یکدیگر مبادله انجام می دهند. در حقیقت بانک ها و موسسات مالی واسطه هایی میباشند که شما با دادن اطلاعات شخصی خود به آنها اعتماد می کنید. ولی در ارز رمزپایه این واسطه ها وجود نخواهند داشت.
- ناشناس بودن : جهت داشتن و بهره از ارز رمزپایه نیاز به دادن اطلاعات شخصی خود نخواهید داشت. هیچ قانونی جهت اینکه چه کسی قادر است ارز رمزپایه داشته باشد یا از آن استفاده نماید، وجود ندارد.
- عدم نیاز اعتماد به شخص ثالث : نیازی به اعتماد به واسطه ای نظیر بانک ها نمیباشد. کاربران تمام وقت کنترل کامل بر پول و اطلاعات خود دارند.
- استفاده از الگوریتم رمزنگاری : هرکاربر کدی مخصوص به خود دارد که این کد از دسترسی دیگر کاربران به دارایی های شما جلوگیری خواهد کرد. این عمل رمزنگاری میگویند و تقریبا غیرقابل هک میباشد.
- فراگیر بودن در سطح بین المللی : کشورها واحدهای پول مخصوص به خود را دارند که به شکل پول نقد عرضه میگردد. ارسال این واحدهای پولی به سراسر دنیا کار دشواری است. ولی ارز رمزپایه به سهولت ویژگی ارسال به تمامی نقاط دنیا را خواهد داشت. در حقیقت ارزهای دیجیتال بدون مرز خواهند بود.
تاریخچه پیدایش ارز رمزپایه
در آغاز دهه 90 میلادی اکثر مردم درک صحیحی از اینترنت نداشتند. با این وجود گروهی قابلیت های بالقوه اینترنت را درک کرده بودند. تعدادی از اشخاص این گروه بر این باور بودند که دولت ها و موسسات مالی قدرت و تسلط فراوانی بر زندگی ما دارند. آن ها قصد داشتند توسط اینترنت به مردم دنیا آزادی عمل بیشتری بدهند.
این گروه با استفاده از رمزنگاری قصد بوجود آوردن بستری در دنیای اینترنت جهت کاربران به منظور کنترل بر پول و اطلاعاتشان داشتند. در حقیقت این گروه قصد حذف واسطه ها نظیر بانک ها، سازمان های مالی و نهادهای دولتی را داشتند. اولویت نخست این گروه بوجود آوردن پول دیجیتال بود. شرکت های DigiCash و Cybercash هر دو سعی در طراحی و ساخت سیستم برای پول دیجیتال داشتند، ولی موفق نشدند به هدف خود برسند و در پایان دهه 90 هر دو این پروژه ها شکست خوردند.
قبل از بیت کوین تلاش های اندکی جهت ایجاد ارزهای دیجیتال مشابه انجام گرفت، ولی این تلاش ها نتیجه مطلوبی نداشت و موفق نشد محبوبیتی میان مردم کسب کند. هر دو شرکت B-money و BitGold پیش از ایجاد مفاهیم اولیه ارز رمزپایه به وجود آمدند. طرح پیشنهادی بیت گولد که بوسیله نیک سابو (Nick Szabo) نوشته شده بود، یک سیستم غیرمتمرکز را شامل میشد.
تاریخچه ارز دیجیتال و ارز رمزپایه
با این وجود، اولین به وجود آورنده مفهوم اصلی ارز رمزپایه امروزه بیت کوین بود. داستان پیدایش آنها از سال 2009 آغاز شد؛ زمانی که شخصی با نام ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را خلق و ایده آن را ارائه کرد.تا به امروز هویت ناکاموتو همچنان ناشناس است. برخی بر این عقیده اند که او یک فرد است و برخی می گویند که نامی مستعار برای یک گروه است. در همان سال نرم افزار بیت کوین بصورت عمومی عرضه شد که به افراد اجازه استخراج بیت کوین و ایجاد اولین بلاک بیت کوین را می داد.
ارز دیجیتال بیت کوین در سال های اولیه به عنوان پدیده ای نوظهور در نظر گرفته می شد. بیت کوین به عنوان پدیده ای که قابلیت استفاده به عنوان ارز و مبادله را دارد، خودش را در سال 2010 میلادی نشان داد؛ زمانی که شخصی 10000 واحد BTC برای خرید دو پیتزا پرداخت کرد. در حال حاضر قیمت 10000 واحد بیت کوین معادل با بیش از 80 میلیون دلار است.
پس از به وجود آمدن بیت کوین افراد و بنیادهای دیگری به فکر استفاده از تکنولوژی بلاک چین و ساخت ارزهای دیجیتال دیگر که با عنوان آلت کوین (Altcoin) شناخته می شوند، افتادند. به عنوان مثال لایت کوین (Litecoin) به منظور سرعت بخشیدن به انجام تراکنش ها در سال 2011 خلق شد و همچنین دوج کوین (Dogecoin) در سال 2013 معرفی شد که در حال حاضر بیش از 300 میلیون دلار سرمایه در گردش دارد.
بیت کوین به مرور زمان محبوب تر و شناخته شده تر می شود. رکورد قیمت بیت کوین به اواخر سال 2017 بازمی گردد؛ زمانی که اواسط این سال هر واحد آن کمتر از 1000 دلار ارزش داشت و در دسامبر همان سال قیمت هر واحد بیت کوین به 20000 دلار رسید. لازم به ذکر است بعد از آن تا کنون بیت کوین نتوانسته دوباره به این قیمت دست یابد.
ارز رمزپایه چگونه کار می‌کند؟
تکنولوژی بلاک چین
بلاک چین چیست
تمامی ارزهای دیجیتال از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (DLT) به منظور حذف واسطه ها از سیستم استفاده می کنند. دفتر کل توزیع شده در واقع یک پایگاه داده است که اطلاعات تراکنش ها در آن ثبت می شود. دفتر کلی که اکثر ارزهای دیجیتال از آن استفاده می کنند، بلاک چین نامیده می شود. اولین بلاک چین توسط ساتوشی ناکاموتو برای بیت کوین طراحی شد.
بلاک چین پایگاه داده ای از تمامی تراکنش ها و اطلاعات آن ها برای یک ارز رمزپایه مشخص است. گروه های اطلاعات که با نام بلاک شناخته می شوند، بصورت یکی یکی به این پایگاه داده اضافه می شوند. بنابراین بلاک چین زنجیره ای خطی از بلاک ها است. زمانی که اطلاعاتی به بلاک چین افزوده شود دیگر قابلیت حذف یا تغییر ندارد، تا ابد روی بلاک چین می ماند و همه می توانند آن را مشاهده کنند.
این پایگاه داده روی شبکه ای متشکل از هزاران کامپیوتر یا به اصطلاح node ذخیره می شود. اطلاعات جدید فقط در صورتی می تواند به بلاک چین اضافه شود که بیش از نیمی از نودها بر صحت و اعتبار آن توافق داشته باشند. به این فرآیند اجماع (consensus) گفته می شود. ایده الگوریتم اجماع یکی از تفاوت های بارز سیستم بانکی و ارزهای دیجیتال است.
در سیستم بانکی، اطلاعات تراکنش ها داخل بانک ذخیره می شود. کارمندان بانک از اینکه تراکنش نامعتبری انجام نشود، اطمینان حاصل می کنند. به این عمل اعتبارسنجی گفته می شود.
به عنوان مثال فرض کنید جورج 10 دلار به مایکل و دیوید بدهکار است. اما جورج فقط 10 دلار در حساب خود دارد. او سعی می کند که بطور همزمان 10 دلار برای مایکل و 10 دلار برای دیوید ارسال نماید. کارمندان بانک می فهمند که جورج می خواهد پولی را ارسال کند که در حساب خود ندارد و از انجام این عملیات جلوگیری می کنند. در واقع بانک جورج را از انجام عملیات دوبار پرداختی که یکی از روش های کلاهبرداری است، باز می دارد.
بانک ها میلیون ها دلار برای از بین بردن این مشکل خرج می کنند. اما ارز رمزپایه در مواجهه با مشکل دوبار پرداخت چه می کند؟ تراکنش ها در ارز رمزپایه چگونه اعتبارسنجی و تایید می شوند؟ جواب این سوال ها عملیات استخراج است که قبلا توضیح داده شد. در واقع افراد با انجام عملیات استخراج به اعتبارسنجی و امنیت شبکه کمک می کنند و در ازای آن به عنوان پاداش از شبکه ارز رمزپایه دریافت می کنند.
مفهوم استخراج ارزهای دیجیتال
مفهوم استخراج ارز رمزپایه چیست
شاید اولین چیزی که با شنیدن استخراج ارز رمزپایه در ذهن تصور کنید، استخراج معادن باشد، اما در حقیقت این کار بیشتر شبیه به حسابداری است. استخراج کنندگان گره هایی هستند که با انجام کارهایی بخصوص انجام تراکنش ها را امکان پذیر می کنند. با یک مثال روی شبکه بیت کوین به توضیح این مبحث خواهیم پرداخت:
- جورج 10 دلار به مایکل بدهکار است. جورج به شبکه بیت کوین اعلام می کند که قصد ارسال 10 دلار به مایکل را دارد.
- استخراج کنندگان اطلاعات را دریافت و رمزنگاری می کنند. به این عملیات هش کردن می گویند. بنابراین اطلاعات جمع آوری و هش می شود تا میزانی که برای ایجاد یک بلاک کافی باشد.
- استخراج کنندگان برای حدس زدن و پیدا کردن کد رمزنگاری شده ای که به بلاک جدید داده خواهد شد، رقابت می کنند. استخراج کننده ای که کد صحیح را حدس بزند باعث اضافه شدن این بلاک به بلاک چین می شود و در ازای آن پاداش دریافت می کند.
- حال تمامی نودها روی شبکه اطلاعات تراکنش روی بلاک جدید را اعتبار سنجی و تأیید می کنند. آن ها کل بلاک چین را برای تایید تطبیق بلاک جدید با ساختار بررسی می کنند. اگر این اتفاق بیفتد بلاک جدید معتبر است و استخراج کننده برنده می تواند این بلاک را به بلاک چین اضافه نماید. به این عمل “تأیید کردن” می گویند.
- مایکل 10 دلار از جورج دریافت می کند.
استخراج ارز رمزپایه نیاز به صرف انرژی زیاد و قدرت پردازشی بالای کامپیوتری دارد، بنابراین استخراج کنندگان برای انجام عملیات استخراج خود پاداش دریافت می کنند.
مزایا و معایب ارز رمزپایه
مزایا
- استفاده آسان: برای ایجاد یک حساب ساده بانکی شما نیاز به مدارک مختلفی دارید و در صورت کمبود این مدارک، بانک از افتتاح حساب توسط شما جلوگیری می کند. اما در ارز رمزپایه شما فقط نیاز به وسیله ای برای ارتباط با اینترنت دارید. سپس می توانید کیف پول دیجیتال خود را داشته باشید و هر زمان و هر کجا که خواستید از آن استفاده کنید.
- غیرمتمرکز بودن: هیچ سازمان یا نهاد مرکزی آن را کنترل نمی کند و بر آن تأثیر نمی گذارد.
- قابلیت استفاده بین المللی: انجام تراکنش ها در ارز رمزپایه محدودیتی به لحاظ جغرافیایی و زمانی ندارد. شما در هر جایی از دنیا می توانید ارز رمزپایه ارسال کنید.
- هزینه های کم عملیاتی: انتقال پول از طریق درگاه های بانکی هزینه داشته و بانک به عنوان کارمزد، درصدی از مقدار تراکنش را برای خود برمی‌دارد. در ارز رمزپایه مقدار کارمزد بسیار کمتر است و خریدار این مقدار را پرداخت می کند.
- عدم محدودیت در تراکنش ها: با ارز رمزپایه، شما می توانید توسط کیف پول دیجیتال خود هر زمان و در هر مکانی و برای هرکسی پول ارسال کنید. تراکنش ها توسط کسی کنترل و متوقف نمی شود.
- سرعت بالای تراکنش ها: با استفاده از تکنولوژی بلاک چین تاخیرات، تایید ها و کارمزدهای شخص ثالث حذف شده و برای انجام یک تراکنش نیاز نیست چندین روز منتظر بمانید.
- شفافیت اطلاعات: در ارزهای دیجیتال تمامی تراکنش ها روی بلاک چین ثبت و نگهداری می شوند.
- ناشناس بودن: در ارزهای دیجیتال، شما می توانید بی نهایت کیف پول بدون نام، آدرس یا هرگونه اطلاعات دیگر ایجاد کنید.
- امنیت بالا: استفاده از ارز رمزپایه امنیت بالایی برای کاربران فراهم می آورد بطوریکه برای هر شخص دیگری جز صاحب کیف پول دیجیتال انجام تراکنش ها غیر ممکن است.
- عدم وجود تورم: در ارزهای دیجیتال کوین ها برای استفاده و استخراج محدود هستند و قدرت های سیاسی یا شرکت ها هیچ دخل و تصرفی در آنها ندارند. بنابراین امکان ایجاد تورم در این سیستم وجود ندارد.
معایب
- نوسانات زیاد: از روزهای اولیه پیدایش ارزهای دیجیتال تا کنون بازار آنها نوسانات قمیتی زیادی داشته است. برخی کسب و کارها علاقمند به انجام مبادلات با پولی نیستند که نوسانات زیادی دارد.
- ریسک بالای سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال: سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال به علت نوسانات زیاد و نبود موجودیتی مرکزی با ریسک بالایی همراه است.
- عدم پذیرش گسترده: هنوز ارز رمزپایه در برخی از کشورها و وب سایت ها بصورت قانونی پذیرفته نشده است و در نتیجه استفاده از آن می تواند کمی سخت باشد.
- عدم امکان بازگشت پول: اگر به اشتباه ارز رمزپایه برای کسی ارسال کنید، امکان پس گرفتن آن وجود ندارد. تنها کاری که می توانید انجام دهید درخواست به آن فرد برای بازگرداندن آن پول است، اما اگر آن شخص به درخواست شما جواب ندهد باید پول خود را فراموش کنید.
- ذخیره سازی ارز رمزپایه: اگر ارز رمزپایه خود را روی کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه ذخیره کرده اید، بهتر است رمز عبور خود را فراموش نکنید و موبایل خود را نیز گم نکنید. در صورت از دست دادن کوین هایتان امکان بازگشت آن ها میسر نیست. به همین دلایل است که اکثر افراد از کیف پول های سخت افزاری استفاده می کنند.
میزان محبوبیت ارزهای دیجیتال
با توجه به نمودار گوگل ترندز (Google Trends)، میزان محبوبیت واژه “cryptocurrency” در اواخر سال 2017 و اوایل سال 2018 میلادی به اوج خود رسیده است. این محبوبیت باعث افزایش تقاضا در این بازه های زمانی شده و قیمت اکثر ارزهای دیجیتال در این بازه زمانی رشد چشمگیری را تجربه نموده است.
نمودار جستجوری کلمه ارز رمزپایه در گوگل
روش ذخیره سازی ارز رمزپایه
برای ذخیره سازی ارزهای دیجیتال باید از کیف پول های دیجیتال استفاده کنید. این کیف پول ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- کیف پول های سخت افزاری مانند Trezor و Ledger Nano S
- کیف پول های تحت وب مانند BitGO و BTC.com
- کیف پول های نرم افزاری مانند Atomic ،Electrum ،Jaxx
- کیف پول های موبایلی مانند Coinomi و Mycelium
- کیف پول های کاغذی
نتیجه گیری
همه روزه ارزهای دیجیتال جدیدی در سطح بین المللی معرفی و ارائه می شوند. با توجه به دنیای امروز که سیاست و تورم قسمت اعظمی از اقتصاد آن را در برگرفته، ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری مقاوم در برابر این مشکلات می توانند گزینه ای خوب و مناسب برای سرمایه گذاران باشد. با این حال حتی اگر علاقمند به سرمایه گذاری در این بازار نباشید، مفاهیم و ابداعات جالب این بازار در آینده می تواند افراد بیشتری را به این حوزه و سرمایه گذاری در آن جذب کند.
