[ad_1]
در سال ۲۰۲۱ همه‌جا صحبت از NFTها یا همان توکن‌های غیرمثلی بود؛ دارایی‌هایی کمیاب که روی بلاک چین ساخته و منتقل می‌شوند. NFTها در اوج محبوبیت خود سبب شگفتی خیلی‌ها شدند. برای نمونه، به‌روش مکرر اخباری را می‌شنیدیم مبنی‌براینکه فردی حاضر است برای توکن یک بازیکن فوتبال چند ده هزار دلار هزینه کند. اگر برای شما هم این سؤالات وجود دارد که ساخت NFT دقیقاً به چه معناست، چگونه می‌توانید در این حوزه فعالیت کنید و توکن‌های خود را بسازید و بفروشید، با آموزش ساخت NFT در این مطلب همراه ما باشید.
در این مقاله نیت ندارم وارد بحث هویت و ارزش NFTها شوم. متقابلا، بیشتر تلاش می‌کنم نحوه ورود و فعالیت در حوزه NFT را توضیح دهم و روی آموزش ساخت NFT تمرکز کنم. بااین‌حال، در نخست توضیح مختصری از اینکه NFT چیست و چه برتریی دارد عرضه خواهم کرد و بعد از‌آن به‌سراغ آموزش ساخت NFT خواهم رفت.
توکن غیرمثلی (NFT) چیست؟
توکن غیرمثلی (Non-Fungible Token) یا به‌اختصار NFT، نوعی دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد است. فرق NFT با دارایی‌های دیجیتال دیگر دقیقاً در همین غیرمثلی‌بودن و غیرقابل‌تعویض‌بودن است. بیت کوین، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر که مثلی هستند واحدهای تعویض‌پذیر دارند. این در حالی است که هر واحد NFT دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از واحدهای دیگر متمایز می‌کند.
هرچند گویا NFTها یک نوآوری جدید هستند، اگر کمی بیشتر توجه کنیم، خیلی با آن‌ها غریبه نیستیم.
قیمت یک کفش فوتبال حرفه‌ای شاید به ۲۰ میلیون تومان هم نرسد. حال خیال کنید همان کفش پای علی کریمی، اسطوره فوتبال ایران بوده باشد و با آن گل ملی مهمی را به ثمر رسانده باشد. در این صورت، این کفش چقدر می‌تواند ارزش داشته باشد؟
یک تمبر پستی امروزه با کمتر از ۵ هزار تومان قابلخریداری است. حال اگر مشخص شود که این تمبر راجع به دوره ناصرالدین شاه بوده و امیرکبیر آن را امضا کرده است، چقدر ارزش پیدا خواهد کرد؟
توکن‌های غیرمثلی هم تقریباً به همین شکل و با ویژگی‌های خاص خود ارزشمند می‌شوند. البته با این فرق که این توکن‌ها مجازی هستند و نمی‌توانید آن‌ها را لمس کنید.
شباهت‌های توکن‌های مثلی و غیرمثلی
یک NFT مشابه ارزهای دیجیتال (بیت کوین، اتریوم و …) ذخیره و منتقل می‌گردد. در نتیجه، توکن‌های غیرمثلی از دید روش ذخیره‌سازی و انتقال فرقی با سایر دارایی‌های دیجیتال ندارند. تنها فرق این است که هر واحد از توکن‌های غیرمثلی ویژگی منحصربه‌فرد خود را دارد و با واحد دیگر هم‌ارزش نیست.
بیشتر بخوانید: F-NFT یا NFT تقسیم‌شده چیست؟ روشی مفرق برای خرید توکن‌های غیرمثلی
ارزهای دیجیتال پول هستند یا دست‌کم هدف‌شان این است که پول باشند. این یعنی ارزهای دیجیتال نه‌تنها باید به‌عنوان ذخیره ارزش، واسط تبادل و واحد محاسبه عمل کنند، بلکه باید مثلی (Fungible) هم باشند.
در نتیجه (در صورت عادی‌بودن شرایط) ارزش یک بیت کوین با بیت کوین دیگر برابر است. همین مسئله درمورد ارزهای فیات هم صدق می‌کند. وقتی شما یک اسکناس هزار تومانی به دوست خود قرض می‌دهید، توقع ندارید دقیقاً همان اسکناس را پس بگیرید.
فرق‌های توکن‌های مثلی و غیرمثلی
NFTها از قاعده آخری که به آن اشاره کردم مستثنا هستند. این یعنی در حالت معمول نمی‌توان یک واحد توکن غیرمثلی را با یک واحد توکن غیرمثلی دیگر برابر دانست. همان طور که نمی‌توان ماشین یک نفر را قرض گرفت و بعد ماشین دیگری به او تحویل داد.
در گذشته اشاره کردیم که NFTها مثل ارزهای دیجیتال روی کیف پول مالک ذخیره می‌شوند و انتقال آن‌ها با یک تراکنش ساده میسراست. به‌عبارت دیگر، با کمک NFTها برای انتقال مالکیت (فروش) یک دارایی دیجیتال دیگر نیاز به طی‌کردن پروسههای زمان‌بر نیست.
برای اینکه از هدف مقاله دور نشویم، توضیح درباره NFTها تا همینجا کافی است. اگر مشتاق هستید بیشتر درباره آن‌ها بدانید مطالعه مقاله «NFT چیست؟» را به شما پیشنهاد می‌کنم. ضمناً اگر این مسئله برای شما حل نشده است که چرا یک نفر حاضر می‌گردد.برای NFT یک تصویر که به‌راحتی قابل‌دانلود است، هزاران دلار پرداخت کند، مطالعه مقاله «نکته NFTها» را پیشنهاد می‌کنم.
به‌سراغ اصل مطلب می‌رویم: آموزش ساخت NFT. چگونه NFT خود را بسازیم و به فروش برسانیم؟
آموزش ساخت NFT؛ برای ورود به NFT به چه چیزی نیاز داریم؟
اولین گام برای آموزش ساخت NFT آشنایی با تعدادی ملزومات اولیه است. اینکه قبل از اقدام برای کار با NFTها، به چه چیزی نیاز است، بستگی به پلتفرم و نوع NFT دارد؛ اما تقریباً در همه بسترها دو چیز لازم است:
۱. کیف پول (متامسک)
تبادلات در حوزه NFT توسط کیف پول کاربران انجام خواهد شد. به‌بیان ساده، وقتی یک NFT می‌خرید یا می‌سازید، این NFT در کیف پول شما ذخیره می‌گردد. در نتیجه برای کار با سایت‌های این حوزه نیاز است که یک کیف پول دیجیتال داشته باشید.
امروزه اغلب پروژه‌های NFT روی شبکه اتریوم کار می‌کنند و بهترین کیف پول اتریوم برای برخورد با برنامه‌های غیرمتمرکز، کیف پول رایگان متامسک (Metamask) است. این کیف پول به‌صورت یک افزونه روی مرورگرهای کروم و فایرفاکس نصب می‌گردد.و می‌توانید از آن با خیال راحت برای تبادل اتریوم و توکن‌های بر پایه آن استفاده کنید. در نتیجه برای اولین قدم، کیف پول متامسک را برای مرورگر خود دانلود کنید و یک حساب اتریوم روی آن بسازید. از این لینک می‌توانید این نرم‌افزار را دانلود کنید.
کلمات بازیابی (بک‌آپ) را که برنامه در نخستی ساخت کیف پول به شما می‌دهد، حتماً در جایی امن یادداشت کنید. در صورت پاک‌شدن نرم‌افزار از روی مرورگر، فقط با آن بک‌آپ می‌توانید دوباره به دارایی خود دسترسی پیدا کنید.
در آینده شاید بسترهای NFT روی بلاک چین‌های دیگر مثل بایننس چین (Binance chain) و ترون هم فعالیت کنند و در نتیجه لازم است کیف پول‌های مناسب این زنجیره‌ها را دریافت کنید. بیشتر اوقات در خود هر سایتِ حوزه NFT کیف پول‌هایی که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید معرفی شده است.
۲. مقداری ارز دیجیتال (بیشتر اوقات اتر) برای پرداخت کارمزدها و هزینه‌ها
برای ساخت NFT باید دو هزینه اصلی پرداخت کنید: کارمزد پلتفرم و کارمزد شبکه.
مقدار کارمزد پلتفرم به سایتی بستگی دارد که از آن برای ساخت NFT استفاده می‌کنید و کارمزد شبکه هم بستگی به وضعیت شبکه‌ای دارد که پلتفرم NFT روی آن فعالیت می‌کند.
متأسفانه کارمزدهای شبکه اتریوم به‌علت شلوغی شبکه در مقطع کنونی بسیار بالا هستند و بخشی بزرگی از هزینه تمام‌شده، همین کارمزدها است. در بسترهایی که روی بلاک چین‌های دیگر مثل بایننس چین ایجاد شوند کارمزدها بسیار کمتر خواهد بود.
فراموش نکنید ایجادکردن یک توکن غیرمثلی به‌معنای فروش تضمینی آن نیست و هزینه‌ای که برای ساخت NFT پرداخت می‌گردد. بازنمی‌گردد.
دو راه فعالیت در فضای NFT
گام دوم برای آموزش ساخت NFT، آشنایی با روش‌های فعالیت در این حوزه است. برای فعالیت مستقیم در حوزه NFT دو راه کلی پیش روی شماست:
- ساخت NFT در بسترهای مشخص و فروش آن در سایت‌های تبادل NFT
- خرید توکن آماده از سایت‌های تبادل NFT و فروش آن با قیمت بالاتر (معامله NFTها)
هرکدام از این دو روش چالش‌های خاص خود را دارند.
برای نمونه، اگر روش اول را انتخاب کنید، شاید نیاز به تخصص، شهرت، مهارت و تجربه‌های بازاریابی داشته باشید تا بتوانید یک NFT بسازید که کسی حاضر باشد آن را بخرد. در روش دوم، باید سرمایه زیادی داشته باشید و آنقدر با این بازار آشنا باشید که بتوانید تشخیص بدهید کدام NFT در آینده ارزشمند خواهد شد.
ریسک کدام روش کمتر است؟
در روش اول ریسک بیشتر اوقات کمتر است؛ چراکه فقط هزینه پلتفرم و کارمزدها را پرداخت می‌کنید و NFT خود را به امید فروش آن می‌سازید. اما در روش دوم از آنجا که یک توکن را با قیمت بالایی خریداری می‌کنید، هیچ تضمینی وجود ندارد که کسی حاضر باشد دوباره آن را از شما بخرد.
توکن‌های غیرمثلی انواع متفاوتی دارند و در دسته‌بندی‌های متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند. در نتیجه برای ساخت یک NFT نخست باید انواع آن را بشناسید تا بدانید چه نوعی بیشتر مناسب شرایط شماست. مثلاً یکی از انواع شایع NFT تبدیل یک اثر هنری یا تاریخی (نقاشی، عکس، سند) به توکن و فروش آن است؛ اما اگر شما فرد مشهوری نباشید، این روش شاید مناسب شما نباشد. در ادامه با مهم‌ترین انواع NFT آشنا می‌شوید.
خیلی مهم: تیم ارزدیجیتال هیچ‌یک از بسترهایی را که در ادامه معرفی می‌شوند تأیید و تضمین نمی‌کند و وب‌سایت ارزدیجیتال هیچ پیشنهاد‌ای برای ورود به این حوزه ندارد. بررسی کلی و فنی این بسترها بردوش کاربر است.
آموزش ساخت NFT ساده؛ اثر هنری دیجیتال
گام سوم برای آموزش ساخت NFT این است که بدانیم NFTها چه انواعی دارند و از چه بسترهایی می‌توان برای ساخت آن‌ها استفاده کرد. فراگیرترین نوع NFTها در مقطع کنونی (اوایل ۲۰۲۱)، هنر دیجیتال یا همان دیجیتال آرت (Digital Art) است. ایده کلی ساده است: یک فایل PNG، JPG، MP4، Gif و … را به NFT تبدیل می‌کنید و اگر مشتاق بودید می‌توانید آن را برای فروش بگذارید.
البته اگر فرد مشهوری نباشید یا NFT شما ساده و بدون جذابیت خاصی باشد، نباید توقع داشته باشید کسی حاضر باشد پول ارزشمندش را صرف خرید NFT شما کند.
بیشتر اوقات NFTهای هنریِ مشهور یا توسط یک هنرمند مشهور ساخته می‌شوند یا اینکه برای خاص‌شدن و تغییر حالت، از برنامه‌نویسی و قرارداد هوشمند در آن‌ها استفاده می‌گردد.
خبر خوب این است که اگر با برنامه‌نویسی هم آشنا نیستید، فقط با چند کلیک می‌توانید در بسترهای زیادی NFT بسازید.
اینجا چند مورد از بزرگترین وب‌سایت‌هایی را که می‌توانید در آن‌ها NFT هنر دیجیتال بسازید فهرست کرده‌ام:
- اوپن‌سی (Opensea)
- رریبل (Rarible)
- فاندیشن (Foundation)
- مینت‌بیس (Mintbase)
- سوپرریر (SuparRare)
- نیفتی گیت‌وی (NiftyGateway)
- میکرزپلیس (MakersPlace)
هرکدام از این سایت‌ها ویژگی‌ها و قوانین خاص خود را دارند. برای نمونه، در میکرزپلیس افراد برای ساخت NFT باید از هنرمندان دیگر دعوت‌نامه داشته باشند یا اینکه با پرکردن فرمی اثبات کنند که یک هنرمند هستند؛ اما در بسترهای اوپن‌سی و رریبل هر کسی می‌تواند NFT خود را بسازد.
در این قسمت من ساخت NFT در سایت اوپن‌سی را آموزش می‌دهم، چون طبق تحقیقاتی ما هم اکنون ساده‌ترین راهِ ساخت و فروش NFT از این سایت می‌گذرد.
البته اوپن‌سی قبل از اینکه یک وب‌سایت سازنده NFT باشد، پلتفرمی برای خرید و فروش NFTها است و خیلی برای ساخت NFTهای پیچیده و تغییرحالت‌دهنده مناسب نیست. برای ایجاد NFTهای حرفه‌ای‌تر می‌توانید وب‌سایت‌های دیگر را هم امتحان کنید.
آموزش ساخت NFT هنر دیجیتال روی سایت اوپن‌سی
۱. وارد سایت رسمی اوپن‌سی به آدرس Opensea.io شوید و از همان بالای صفحه روی دکمه «Create» بزنید.
۲. با زدن روی دکمه «Sign In» کیف پول متامسک خود (که قبلاً روی مروگر نصب کرده‌اید) را به اوپن‌سی متصل کنید. این کار نیاز به پرداخت کارمزد ندارد.
۳. به صفحه «My Collections» وارد می‌شوید. برای ایجاد کالکشن جدید روی دکمه «Create» بزنید.
۴. در صفحه بازشده، یک لوگو، نام و توضیح کوتاه برای کالکشن (NFT) خود وارد کنید و روی «Create» بزنید.
۵. حالا کالکشن شما آماده شده است و می‌توانید با زدن روی «Add New Item» هر فایلی که دوست دارید را به آن اضافه کنید. کالکشن شما می‌تواند فقط حاوی یک فایل هم باشد. در بخش اضافه‌کردن آیتم می‌توانید فایل اصلی را که نیت دارید NFT کنید، آپلود کنید.
طبق تصویر بالا هرکدام از قسمت‌های این بخش را تعریف می‌کنیم:
- در این قسمت باید نام آیتم موردنظر را وارد کنید. اگر فقط یک آیتم را NFT می‌کنید می‌توانید همان نام کالکشن خود را وارد کنید.
- لینک صفحه NFT در سایت اوپن‌سی را بعد از ساخت مشاهده می‌کنید.
- در این قسمت می‌توانید یک توضیح کوتاه برای آیتم خود بنویسید.
- اگر NFT شما دارای ویژگی خاصی است (مثلاً تصویر یک مرد در آن قرار دارد) می‌توانید ویژگی موردنظر خود را به آن اضافه کنید. این بخش الزامی نیست.
- اگر NFT شما دارای ویژگی‌های عددی (مثل سرعت حرکت) است، می‌توانید ویژگی موردنظر خود را به آن اضافه کنید تا به‌صورت نوار پیشرفت نمایش داده شود. این بخش الزامی نیست.
- اگر NFT شما دارای ویژگی‌های عددی (مثل سرعت حرکت) است، می‌توانید ویژگی موردنظر خود را به آن اضافه کنید تا به‌صورت حالت نمایش داده شود. این بخش الزامی نیست.
- با فعال‌کردن تیک «Unlockable Content»، فایل فقط وقتی نمایش داده می‌گردد.که NFT خریداری شود و در حقیقت فقط مالک توکن می‌تواند آن را مشاهده کند.
۶. بعد از اضافه‌کردن حداقل یک آیتم، با زدن دکمه «Sell» می‌توانید NFT خود را ایجاد کنید و برای فروش قرار دهید.
پروسه قیمت‌گذاری بستگی به شما دارد. می‌توانید یک قیمت ثابت برای NFT خود مشخص کنید (۱ در تصویر زیر) و ضمناً می‌توانید انتخاب کنید که NFT بعد از مدتی به بالاترین پیشنهاد فروخته شود. (۲) امکان ترکیب یک NFT با سایر NFTها برای فروش هم وجود دارد. (۳) واحد ارزی در پلتفرم اوپن‌سی اتریوم است، اما می‌توانید ارزهای دیگری هم انتخاب کنید.
بعد از انتخاب نحوه فروش با زدن دکمه «Post Your Listing»، کیف پول متامسک باز می‌گردد.و از شما می‌خواهد یک تراکنش روی شبکه اتریوم انجام دهید تا توکن برای فروش گذاشته شود. در این مرحله باید کارمزد شبکه اتریوم را که متامسک برای شما مشخص کرده است، پرداخت کنید که در زمان نگارش این مقاله (اواخر ۲۰۲۱) به‌علت شلوغی شبکه، کارمزدها نسبتاً بالا است.
کارت‌های دیجیتالی و بازی‌های کلکسیونی
زمانی که کمتر از هشت سال سن داشتم، «کارت بازی» بین بچه‌ها رواج داشت. در کوچه‌ها و محله‌های ایران بچه‌ها با کارت‌های کاغذی بازی می‌کردند و تلاش می‌کردند با هر روشی که شده کارت بیشتری به دست بیاورند؛ به‌خصوص کارت‌های فوتبالی.
این کارت‌ها کاربردی جز بازی نداشتند، اما بین بچه‌ها هرکس کارت بیشتری داشت، یک سروگردن خود را از بقیه بالاتر می‌دید و می‌توانست شانس بیشتری برای بردن بازی‌های بعدی داشته باشد.
بعضی از کارت‌ها به‌خاطر کمیابی‌شان از بقیه ارزشمندتر بودند. به‌مناسبی به یاد دارم حاضر نبودم یک کارت خاص از دیوید بکهام را حتی با دویست کارت دیگر مبادله کنم. اگر شما هم کارت بازی را تجربه کرده‌اید، تبریک می‌گویم، بدون اینکه خودتان بدانید از قبل با پدیده دارایی‌های غیرمثلی آشنا شده‌اید.
حالا همین کارت‌ها وارد دنیای دیجیتال شده‌اند و به‌جای اینکه فیزیکی باشند و در جیبمان بگذاریم، دیجیتالی هستند و در کیف پول دیجیتال ذخیره‌شان می‌کنیم. ضمناً به‌جای اینکه در کوچه با آن‌ها بازی کنیم، روی کامپیوتر و موبایل‌مان بازی می‌کنیم.
در دنیای NFTها، هر کارت دیجیتالی یک توکن است که مالکیت آن روی بلاک چین ثبت می‌گردد.و دارنده می‌تواند روی کیف پول شخصی خود (مثل کیف پول اتریوم) آن را ذخیره و به‌راحتی منتقل کند یا بفروشد.
کارت‌های دیجیتالی که تبدیل به NFT می‌شوند بیشتر اوقات در بازی‌ها کاربرد دارند، به این صورت که هر کس کارت‌های بیشتر و بهتری داشته باشد، شانس بیشتری در مقابل بقیه خواهد داشت. اینکه هر کارت چه کاربردی دارد و چگونه ارزشمند می‌گردد. بستگی به بازی دارد.
مثلاً در یک بازی فوتبالی، کارت رونالدو در مقابل کارت یک بازیکن متوسط ارزش بیشتری دارد، چون هر کس کارت رونالدو را داشته باشد، طبیعتاً شانس بیشتری برای پیروزی و کسب امتیاز خواهد داشت.
کاربردهای واقعی NFTها
یکی از فضاهایی که می‌تواند به‌شدت از NFTها بهره ببرد، همین صنعت چندصد میلیارد دلاری بازی‌های کامپیوتری است. بدون اغراق می‌توانیم بگوییم در آینده نه‌خیلی دور در بازی‌های رایانه‌ای اقلام بازی به‌صورت توکن عرضه می‌شوند تا مالکیت حقیقی به بازیکنان اهدا شود و بتوانند آن‌ها را در خارج از بازی هم درازای پول واقعی به فروش برسانند. برای نمونه، خیال کنید جم (الماس) بازی معروف کلش آو کلنز به‌صورت توکن باشد و هر کس بتواند آن را در صورت نیاز در ازای پول واقعی بفروشد.
هم اکنون بازی‌ها و سیستم‌های بلاک چینی زیادی در حال فعالیت هستند که در آن‌ها کاربران می‌توانند کارت دیجیتالی به دست بیاورند، این کارت‌ها را برای انجام بازی و افزایش قدرت بازی خریداری کنند و در صورت تمشتاق آن‌ها را به فروش برسانند. در اینجا ساخت NFT را فقط پلتفرم انجام می‌دهد.
البته تعدادی از کارت‌ها کاربرد بازی ندارند و بیشتر «کلکسیونی» هستند؛ یعنی افراد فقط به‌خاطر شکل و ویژگی‌های خاص‌شان آن‌ها را خریداری و نگهداری می‌کنند. این نوع کارت‌ها با کاربرد NFT در هنر دیجیتال ارتباط دارند که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم.
مطرح‌ترین پروژه‌های عرضه‌دهنده کارت دیجیتال به‌صورت NFT
در ادامه چند مورد از مطرح‌ترین پروژه‌های عرضه‌دهنده کارت دیجیتال به‌صورت NFT را معرفی می‌کنم که امکان فعالیت برای همه در آن‌ها وجود دارد:
- سوریر (Sorare): یک بازی فوتبال‌‌فانتزی است که بازیکنان می‌توانند در آن با کارت بازیکنان شناخته‌شده تیم شخصی خود را بسازند و با دیگران در لیگ‌ها رقابت کنند. هر کارت بازیکن (کارت‌های غیر از معمولی یا Common) یک NFT است و روی کیف پول شخصی کاربر ذخیره می‌گردد.
- کریپتوکیتیز (CryptoKitties): یک بازی بر پایه بلاک چین که یکی از اولین و مشهورترین پروژه‌های NFT است. در این بازی کاربران گربه‌های مجازی را جمع‌آوری و معامله می‌کنند.
- گادز آنچیند (Gods Unchained): یک بازی سبک مبارزه بر پایه بلاک چین اتریوم است که در آن بازیکنان می‌توانند با کارت‌های دیجیتال با دیگران مبارزه کنند. شروع بازی رایگان است و در نخست بازیکنان کارت‌های رایگان دریافت می‌کنند. کارت‌های رایگان NFT نیستند و ارزشی ندارند، اما کارت‌های خاصی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد در این بازی وجود دارد که به‌شکل NFT به بازیکنان برجسته به‌صورت دوره‌ای اهدا می‌گردد.و ضمناً قابلخریداری هستند.
- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity): یک بازی بر پایه بلاک چین است که در آن بازیکنان با کارhکترهایی کارتونی به‌نام اکسی روبرو هستند. هر اکسی که به‌شکل حیوان خانگی است، یک NFT است و کنترل کامل آن در اختیار بازیکن قرار دارد و بازیکنان از آن برای انجام بازی‌های متفاوت استفاده می‌کنند.
در مقطع کنونی برای موفقیت در اغلب این بازی‌های بلاک چینی نیاز به پرداخت پول وجود دارد و به‌صورت رایگان یا امکان بازی وجود ندارد یا اگر هم وجود داشته باشد بازی‌ها به‌روشی طراحی شده‌اند که کاربر برای ادامه موفقیت مجبور به خرید کارت باشد. در نتیجه قبل از شرکت در این پروژه‌ها به فکر جیبتان باشید!
زمین در جهان‌های مجازی
اکنون که در حال نوشتن این مقاله هستم، یک تکه زمین مجازی، جایی که هیچ‌وقت نمی‌توانید پایتان را روی آن بگذارید، با قیمت ۳۹,۵۰۰ دلار در پلتفرم اوپن‌سی برای فروش گذاشته شده است و جداب است بدانید مالک این زمین در وصف آن نوشته است: «[زمینی] در محل خوب…»
جهان‌های مجازی (Virtual Worlds) یا همان متاورس‌ها (Metaverse) چیزی فراتر از یک بازی هستند. در این جهان‌ها، شما هویت خود را دارید، با دوستانتان در شهر گردش می‌کنید، نمایشگاه‌ها برگزار می‌شوند، می‌توانید به شهربازی (محل انجام بازی‌های کامپیوتری) یا موزه‌ها (محل نمایش آثار هنری دیجیتال) بروید. می‌توانید برای خود لباس و خانه و زمین بخرید و حتی روی زمین خود ساخت‌وساز انجام دهید.
البته پیشرفت این جهان‌ها از دید فنی کماکان با چالش روبرو است و کیفیت خیلی بالایی ندارند، اما در آینده این چالش‌ها هم رفع می‌گردد.و شاهد حضور گسترده افراد در این جهان‌ها خواهیم بود.
توکن‌های غیرمثلی یا همان NFTها برگ برنده دنیاهای مجازی هستند؛ چراکه با کمک آن‌ها می‌توان همان برتری مالکیت را که در دنیای حقیقی وجود دارد، به دنیای دیجیتال هم آورد.
برای نمونه، اگر در یک دنیای مجازی که از NFTها کمک گرفته است، یک لباس بخرید، این لباس به‌صورت یک توکن روی بلاک چین واقعاً به شما تعلق دارد که می‌توانید آن را روی کیف پول خود ذخیره کنید و در صورت تمشتاق به فرد دیگری منتقل کنید، بدون اینکه نیاز باشد از کسی اجازه بگیرید. در اینجا هم ساخت NFT توسط پلتفرم انجام می‌گردد.
جهان‌های مجازی محبوب مبتنی‌بر NFT
پروژه‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم مطرح‌ترین جهان‌های مجازی هستند که از نوآوری NFT استفاده می‌کنند:
- دسنترالند (Decentraland): دسنترالند یک دنیای مجازی بر پایه بلاک چین است که از شبکه اتریوم استفاده می‌کند. آنچنان که از اسمش مشخص است (سرزمین غیرمتمرکز)، هدف نهایی این پلتفرم این است که کاربرانش آن را اداره کنند و هر کس قادر باشد در این جهان زندگی مجازی خود را داشته باشد و محتوا و خدمات کاربردی تولید کند. هم اکنون اصلی‌ترین دارایی که در این بازی معامله می‌گردد. زمین است. هر زمین یک NFT است که با توکن MANA (ارز داخلی دسنترالند) مبادله می‌گردد. زمین‌ها در مقابل منطقه‌ای که قرار دارند، ارزش مفرقی پیدا می‌کنند. ضمناً تصمیمات آینده این جهان با رأی‌گیری از جامعه دسنترالند اخذ خواهد شد.
- سندباکس (SandBox): سندباکس یک جهان مجازی غیرمتمرکز است که افراد می‌توانند روی زمین‌های آن بازی بسازند، دارایی‌های سه‌بعدی ایجاد کنند و با کسب بازی و فروش دارایی‌ها کسب درآمد کنند. در زمان نگارش این مقاله، این پروژه کماکان در فاز آزمایشی قرار دارد و هنوز از دید رابط کاربری جای کار زیادی دارد.
- کریپتوواکسلز (Cryptovoxels): یک جهان مجازی ساخته‌شده از تکه‌های سه‌بعدی که روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند. افراد می‌توانند در این جهان زندگی را تجربه کنند و زمین و دارایی‌های مختص خود را داشته باشند.
دامنه‌های اینترنتی
بحث مالکیت در دامنه‌های اینترنتی همیشه میان دوست‌داران اینترنت آزاد در جریان بوده است. آن‌ها همه موافق این حقیقت هستند: در اینترنت امروز (اینترنت متمرکز) افراد مالک واقعی دامنه‌ها نیستند.
شرکت‌های عرضه‌دهنده دامنه‌های غیرمتمرکز برای حل این مسائل و چالش‌های مرتبط با انتقال دامنه‌های اینترنتی وارد ارائه شده‌اند.
این شرکت‌ها برای حل مشکلاتی همچون سانسور، نقض مالکیت و ضمناً پروسه زمان‌بر انتقال دامنه به غیر، اطلاعات مالکیت هر دامنه را روی بلاک چین ثبت می‌کنند و بدین گونه با انجام یک تراکنش ساده روی بلاک چین می‌توان مالکیت را هم منتقل کرد.
دامنه غیرمتمرکز یکی از مهم‌ترین جنبه‌های NFT است و برخلاف اغلب انواع دیگر NFT که بیشتر کاربرد کلکسیونی داشتند، کاربرد این دامنه‌ها برای حل یک مشکل، بیشتر احساس می‌گردد.
هر دامنه یک توکن است که روی کیف پول شخصی مالک ذخیره می‌گردد.و او می‌تواند از آن به‌عنوان یک شماره حساب برای دریافت پول (ارز دیجیتال) یا یک آدرس سایت استفاده کند.
عرضه‌دهنده‌های دامنه‌های اینترنتی به‌صورت NFT
هم اکنون دو شرکت زیر بزرگترین عرضه‌دهنده دامنه‌های اینترنتی به‌صورت NFT هستند:
- اتریوم نیم سرویس (Ethereum Name Service) یا به اختصار ENS: این شرکت عرضه‌دهنده دامنه‌های بر پایه اتریومِ .ETH است. از این دامنه‌ها می‌توان برای برخورد با بلاک چین اتریوم و دریافت اتر و توکن‌های بر پایه اتریوم و ضمناً در وب‌سایت‌ها استفاده کرد.
- آن‌استاپبل‌دومینز (Unstoppable Domains): این شرکت عرضه‌دهنده دامنه‌های .Crypto است که همثل دامنه‌های ENS در دریافت ارزهای دیجیتال و استفاده در وب‌سایت‌ها کاربرد دارند، با این فرق که این شرکت ساختاری متمرکزتر دارد.
نکته مهم: دامنه‌های بر پایه بلاک چین هنوز با استانداردهای دامنه‌های معمولی (استانداردهای شرکت آیکان) هماهنگ نیستند و حداقل در این مقطع به‌سادگی نمی‌توان از آن‌ها مشابه دامنه‌های عادی استفاده کرد. در نتیجه در زمان نگارش این مطلب، خرید این دامنه‌ها تنها با دید بلندمدت و یا برای استفاده به‌عنوان شماره حساب (آدرس کیف پول) منطقی است، نه برای استفاده در وب‌سایت‌ها.
معامله NFTها
برای معامله هر NFT باید به بازار NFTها مراجعه کنیم که در قالب سایت و اپلیکیشن در دسترس همگان قرار دارند. سرمایه‌گذاری در NFTها نیاز به دانش بالایی دارد؛ پس بهتر است با شرکت در دوره NFT101 اطلاعات خود را در این شرایط بیشتر کنید.
بیشتر اوقات هر پلتفرمی که اجازه ایجاد NFT را می‌دهد، در داخل خودش یک بازار (Market) برای معاملات دارد. برای نمونه، در پلتفرم فاندیشن بعد از ایجاد NFT می‌توانید آن را در همین پلتفرم برای فروش قرار دهید.
به‌جز امکان معامله در مارکت‌های داخل هر پلتفرم، امکان معامله NFTها در مارکت‌های عمومی هم وجود دارد. در مارکت‌های عمومی، مثل صرافی‌های ارز دیجیتال همه انواع NFTها از بسترهای متفاوت معامله می‌گردد.
در زمان نوشتن این مقاله، برجستهین مارکت عمومی برای NFTها پلتفرم اوپن‌سی است. اوپن‌سی از طیف وسیعی NFT پشتیبانی می‌کند و بیش از ۱۴ میلیون توکن غیرمثلی متنوع در این وب‌سایت برای معامله ثبت شده است.
از دید دسته‌بندی و تنوع NFT اوپن‌سی یک سروگردن از سایر بسترها بالاتر است، اما اغلب حرفه‌ای‌ها ترجیح می‌دهند در همان پلتفرم سازنده NFT اثر خود را به فروش برسانند و اوپن‌سی بیشتر برای معامله‌گران خرد کاربرد دارد.
به‌جز کارمزدهای شبکه، قراردادن یک NFT جدید برای فروش در اوپن‌سی رایگان است؛ اما بعد از فروش، این وب‌سایت ۲.۵٪ از مبلغ را به‌عنوان کمیسیون برمی‌دارد. به‌جز اوپن‌سی در این مقطع مارکت عمومی قابل‌توجه دیگری برای معرفی وجود ندارد.
ریسک‌ها و هزینه‌ها
حال که مقوله آموزش ساخت NFT را بررسی کردیم، باید درباره ریسک‌ها و هزینه‌های آن هم صحبت کنیم. فعالیت مستقیم در حوزه NFT (حداقل در این مقطع) می‌تواند بسیار پرریسک و پرهزینه باشد. چند مورد از مهم‌ترین ریسک‌ها و هزینه‌هایی که کار با NFTها می‌تواند داشته باشد:
- کارمزدها: اغلب پروژه‌های NFT هم اکنون روی شبکه اتریوم فعالیت می‌کنند و این شبکه هم با چالش جدی کارمزدها روبرو است.
- دریافت پول برای بردن: هم اکنون برای فعالیت در پروژه‌های NFT زیادی (به‌خصوص بازی‌ها) مجبور هستید برای بالابردن شانس فروش یا پیروزی خود هزینه کنید و این هزینه هیچ تضمین بازگشتی ندارد.
- بسترهای نامعتبر: سن فضای NFT به چهار سال هم نمی‌رسد و اکنون (اوایل ۲۰۲۱) که در حال نوشتن این مقاله هستم، هنوز وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های میزبان NFT رقابت نزدیکی با یکدیگر دارند. در نتیجه هنوز شناخت خیلی زیادی از این بسترها وجود ندارد و بررسی کدهای قرارداد هوشمند (برای اطمینان از سرقت نشدن یا سانسور) هنوز دشوار است. در نتیجه یک پلتفرم NFT شاید با هدف کلاهبرداری افتتاح شده باشد یا کدهای قرارداد هوشمند آن از دید فنی مشکل داشته باشد.
- وقتی می‌خرید و نمی‌توانید بفروشید: هیچ تضمینی وجود ندارد ارزش یک NFT بعد از مدتی به نزدیک صفر نرسد. ضمناً هیچ ضمانتی نیست که بعد از خرید یک NFT فردی حاضر باشد آن را با قیمتی بالاتر از شما خریداری کند.
با توجه به تمام این استدلال‌ها، اگر هنرمند، خوره فناوری (گیک) و یا کلکسیونر نیستید و هدف شما تنها کسب سود از بازارها است، سرمایه‌گذاری روی توکن‌های مثلی (ارزهای دیجیتال) حوزه NFT منطقی‌تر است.
برای نمونه، زمین‌های بازی دسنترالند هرکدام یک توکن غیرمثلی هستند؛ اما اگر بخواهید این توکن‌ها (زمین‌ها) را خریداری کنید، باید از توکن کاربردی دسنترالند یعنی مانا (MANA) استفاده کنید. در اینجا سرمایه‌گذاری روی مانا شاید منطقی‌تر باشد.
جمع‌بندی
ساخت یک NFT علیرقم بسترهای متعدد به‌خودیِ‌خود کار سختی نیست؛ اما اگر فرد معروفی نیستید یا NFT شما ویژگی‌های خاصی ندارد، نباید توقع داشته باشید کسی حاضر باشد آن را از شما خریداری کند.
توکن‌های غیرمثلی انواع متفاوتی دارند که درباره مهم‌ترین‌شان در این مقاله خواندید و در نتیجه توکن یک تصویر یا ویدیو فقط نوعی از انواع متعدد NFT است.
در این مقاله تلاش کردم آموزش ساخت NFT را عرضه کنم و بهترین بسترها برای هر نوع NFT را معرفی کنم. بااین‌حال، حتماً خودتان پیش از هر کاری درباره هر پلتفرم تحقیق کنید تا گرفتار مشکلات فنی یا کلاهبرداری نشوید.
هم اکنون برای فعالیت مؤثر در حوزه NFT یا باید مشهور و هنرمند باشید و یا باید جیبتان پر پول باشد. در نتیجه اگر نیت فعالیت در این حوزه را داشتید حتماً این حقیقت را در نظر بگیرید که ریسک برنگشتن سرمایه به‌علت کارمزدها و خرید یک NFT بی‌ارزش بسیار زیاد است.
سؤالات شایع
چگونه NFT بسازیم؟
تمامی مراحل آموزش ساخت NFT در این چند مورد خلاصه می‌گردد. داشتن یک کیف پول وب ۳ مثل متامسک، داشتن مقداری ارز دیجیتال در این کیف پول برای پرداخت هزینه‌ها، انتخاب پلتفرم مناسب و ورود به آن، و طی‌کردن مراحل خواسته‌شده. برخلاف خیال اغلب افراد، ساخت NFT نیاز به دانش فنی خاصی ندارد.
چگونه NFT بسازیم و بفروشیم؟
پروسه فروش NFTها هم مثل خرید آن‌ها بسیار ساده است و در درون پلتفرمی که انتخاب کرده‌اید انجام می‌گردد. شما می‌توانید برای NFT خود یک قیمت مشخص کنید. بعد از‌آن این توکن به‌همراه قیمت موردنظر شما به سایرین نمایش داده می‌گردد.
مزایای ساخت و فروش NFT چیست؟
ساخت NFT دو برتری اصلی دارد: کسب درآمد، و ثبت آثار هنری روی بلاک چین. هدف اغلب هنرمندان از ساخت NFT لزوماً فروش آن نیست، بلکه ثبت آن روی بلاک چین و بهره‌بردن از برتری مالکیت معنوی است.
بهترین راه برای فروش NFT چیست؟
بهترین راه برای فروش NFT شما، مشخص قیمت معقول و استفاده از پلتفرمی است که کاربران زیادی دارد. البته کاربران بیشتر به‌معنای رقبای بیشتر هم هست؛ اما به‌همان‌نسبت شانس بیشتری هم برای فروش NFT خود خواهید داشت.
بهترین بلاک چین برای ساخت NFT چیست؟
بلاک چین اتریوم کماکان پرطرفدارترین بلاک چین برای ساخت NFT است. علیرقم چالش‌های مرتبط با مقیاس‌پذیری و کارمزدهای بالا، اتریوم هنوز بلاک چین شماره ۱ قراردادهای هوشمند است.
