پروتکل اردینالز؛ ورود NFTها به شبکه بیت کوین

توکن‌های غیرمثلی (NFT) یکی از محرک‌های مهم اکوسیستم غیرمتمرکز اتریوم هستند و امروزه عرضه هزاران مجموعه و بازی متنوع در این شبکه بلاک چینی را شاهد هستیم. این خاصیت جذابی است که بیت کوین برای مدت‌زمان زیادی از آن بهره‌مند نبود. اما حالا همه‌چیز با عرضه پروتکل جدیدی به نام اردینالز تغییر کرده است.

پروتکل مذکور قرار است با اضافه‌کردن NFT به بیت کوین، برای همیشه نظر ما را درباره این ارز دیجیتال و کاربردهایش تغییر دهد.

در این مقاله نیت داریم پروتکل اردینالز، نحوه فعالیت، اهداف و برتری‌های آن را در شبکه بیت کوین بررسی کنیم. بهتر است تا پایان این مطلب خواندنی با ما همراه باشید.

پروتکل اردینالز (Ordinals) چیست؟

از زمان عرضه بیت کوین، یکی از کاربردهای اصلی ارزهای دیجیتال در تراکنش‌های مالی غیرمتمرکزبودن و غیرقابل‌ردیابی بودن بوده است. با‌این‌حال، در چند سال گذشته فناوری بلاک چین به‌روش‌مداوم پیشرفت پیدا کرده و بخش‌های جدیدی مثل NFTها را شاهد هستیم.

گفتنی است این توکن‌ها حتی در دوران اوج محبوبیت خود هم نتوانستند به بیت کوین راه پیدا کنند؛ چون شبکه این ارز دیجیتال از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی‌کند. به‌همین‌علت، برای اضافه‌شدن پشتیبانی از NFTها در بیت کوین پروتکل اردینالز پیشرفت یافت.

مسیر پیشرفت این پروتکل از سال ۲۰۲۱ شروع شد؛ یعنی زمانی‌که توکن‌های NFT مبتنی‌بر استاندارد ERC-721 توجهات بسیاری را به خود جلب کردند. در آن زمان، کیسی رودرمور (Casey Rodarmor)، برنامه‌نویس فعال در حوزه بلاک چین‌، راه‌حل پروتکل Ordinals را برای شبکه بیت کوین پیشرفت داد.

در‌نهایت، این پروتکل در ۱۲ژانویه۲۰۲۳ (۱بهمن۱۴۰۱) افتتاح شد. بلاک جنسیس این پروتکل هم در ۱۴دسامبر۲۰۲۲ (۲۳آذر۱۴۰۱) ثبت شد که تصویری پیکسلی از یک جمجمه بود.

با افتتاح پروتکل اردینالز، در مدت کوتاهی هزاران NFT در شبکه بیت کوین ارائه شدند. این استقبال تا‌به‌امروز ادامه یافته و پروتکل اردینالز در بیت کوین کاربردهای متنوعی پیدا کرده است.

بیشتر بخوانید: ذخیره ارزش (Store of Value) چیست؟ آیا بیت کوین ذخیره ارزش محسوب می‌گردد.

اوردینالز چگونه کار می‌کند؟

با‌توجه‌به پشتیبانی‌نشدن از قراردادهای هوشمند در بیت کوین، پروتکل اردینالز از روش جدیدی برای ساخت و عرضه NFT استفاده می‎‌کند. این پروتکل به هر ساتوشی یک شماره و هویت منحصر‌به‌فرد می‌دهد که سبب می‌گردد.در کنار امکان ثبت اطلاعات در آن‌ها، ردیابی‌شدنی و انتقال‌دادنی باشند.

ساتوشی کوچک‌ترین واحد بیت کوین است که در بلاک چین ثبت می‌گردد. هر بیت کوین برابر با ۱۰۰میلیون ساتوشی است. در این پروتکل، به ثبت داده در ساتوشی‌ها اینسکریپشن (Inscription) گفته می‌گردد.که درواقع همان NFTها هستند.

کلمه Inscribe به‌معنای «حکاکی» و Inscription به‌معنی «کتیبه» است. اینسکریپشن در اردینالز هم همین معنی را دارد و در این پروسه، اطلاعات در ساتوشی‌ها حک و کتیبه‌های دیجیتالی ایجاد می‌شوند.

اینسکریپشن‌ها براساس نظریه اردینال (Ordinal Theory) کار می‌کنند. نظریه اردینال طرح شماره‌گذاری برای ساتوشی‌هاست که امکان ردیابی و انتقال و معامله ساتوشی‌ها را فراهم می‌کند. در بلاک چین بیت کوین، ساتوشی‌ها به‌ترتیب استخراج شماره‌گذاری می‌شوند.

نباید فراموش کنید که نظریه اردینال معنی و روشی نظری است و شماره‌گذاری‌ها در جایگاه ویژگی‌ای مهم در زنجیره اصلی بیت کوین پیاده‌سازی نشده‌اند. در‌نتیجه، نظریه اردینال به‌راحتی استفاده شده است و به توکن و شبکه جداگانه و اِعمال تغییری در بلاک چین بیت کوین نیازی ندارد.

بعد از شماره‌گذاری، در پروسه اینسکریپشن می‌توان محتوای دلخواه را در ساتوشی‌ها ثبت کرد که به ایجاد توکن‌های NFT بیت کوین منجر می‌گردد. اینسکریپشن تغییر‌ناپذیر، ردیابی‌شدنی، انتقال‌دادنی و ذخیره‌شدنی است. ضمناً، مثل NFT خرید‌و‌فروش آن‌ها میسراست.

اینسکریپشن‌ها از فناوری بیت کوین استفاده می‌کنند و ایمن و غیرمتمرکز هستند. در‌مجموع، پروتکل اردینالز تلاش کرده است تا بدون تغییر در چگونگی فعالیت بیت کوین، NFTها را در‌اختیار کاربران قرار دهد.

اردینالز از کجا شکل گرفت؟

پروتکل اردینالز مسیر خود را از سال ۲۰۲۲ شروع کرده است؛ اما تعدادی از پیشرفت‌دهندگان بیت کوین از مدت‌ها قبل نکته شماره‌گذاری ساتوشی را در کانون توجه قرار داده بودند.

برای نمونه، در ۲۱آگوست۲۰۱۲ (۳۱مرداد۱۳۹۱) چارلی لی (Charlie Lee) پیشنهادی در انجمن Bitcoin Talk مطرح کرد که نحوه اضافه‌کردن نوعی الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) به بلاک چین بیت کوین را توضیح می‌داد. در آن پیشنهاد، چارلی لی از الگوریتم اردینال استفاده کرده بود.

در ۸اکتبر۲۰۱۲ (۱۷مهر۱۳۹۱) هم، شخص دیگری با نام مستعار jl۲۰۱۲ پیشنهادی برای شماره‌گذاری هر ساتوشی در انجمن Bitcoin Talk مطرح کرد که از بسیاری جهات ویژگی‌های مهم نظریه اردینال را در خود داشت. در‌باره این طرح بحث بسیاری شد؛ اما در‌نهایت اجرایی نشد.

روی‌هم‌رفته، نظریه اردینال نکته جدیدی در فضای بیت کوین نیست و از سال‌ها پیش و حتی در زمان نخستی فعالیت بیت کوین، تعدادی شماره‌گذاری و امکان ردیابی‌کردن ساتوشی‌ها را مطرح کرده بودند؛ اما هیچ‌کدام از آن‌ها اجرایی نشدند. بااین‌حال، این نکته در سال ۲۰۲۲ تغییر یافت و در‌نهایت، کیسی رودرمور این نظریه را اجرایی کرد.

رودرمور پیشرفت و کار بر نظریه اردینالز را ادامه داد و در ۲۱ژانویه۲۰۲۳ اعلام کرد که اینسکریپشن‌ها در زنجیره اصلی بیت کوین آماده استفاده هستند. وی این پروژه را به‌صورت منبع‌باز منتشر و در همان زمان، کیف پول دیجیتالی به نام ord را هم معرفی کرد که ارسال و دریافت اینسکریپشن‌ها را میسرمی‌کند.

جریان پیشرفت این پروتکل کماکان ادامه دارد و پیش‌بینی می‌گردد.که به‌مرور‌زمان نحوه فعالیت اردینالز بهبود پیدا کند.

علت اهمیت پروتکل اردینالز چیست؟

پروتکل اردینالز ساخت و عرضه توکن‌های NFT را به روشی ساده و کم‌هزینه در شبکه بیت کوین میسرکرده است. توکن‌های NFT با آثار هنری شناخته شده‌اند؛ اما کاربردهای این توکن‌ها بسیار گسترده‌اند. هم‌اکنون، این توکن‌ها در اغلب بخش‌ها مثل بازی‌های بلاک چینی کاربرد پیدا کرده‌اند.

اینسکریپشن‌ها می‌توانند کاربرد بیت کوین را پیشرفت دهند که به افزایش استفاده از این ارز دیجیتال منجر خواهد شد. هم‌اکنون، پروتکل اردینالز در نخستی مسیر خود است؛ اما این امکان را دارد که تغییرات و پیشرفت‌های بزرگی را در شبکه بیت کوین رقم بزند.

بیت کوین محبوب‌ترین ارز دیجیتال بازار است و افزایش کاربرد‌های آن به‌کمک پروتکل اردینالز می‌تواند خبر خوشی برای میلیون‌ها دارنده آن باشد. ناگفته نماند که اینسکریپشن‌ها فرق‌های مهمی با NFT دارند و هنگام بررسی اهمیت پروتکل اردینالز در بلاک چین بیت کوین باید به این فرق‌ها هم توجه کنیم.

چه فرقی میان اردینالز و سایر NFT‌ها وجود دارد؟

توکن‌های غیرمثلی در اتریوم و سایر بلاک چین‌ها اغلب به ذخیره‌سازی برون‌زنجیره‌ای داده‌ نیاز دارند. این اطلاعات بیشتر اوقات در پروتکل غیرمتمرکز IPFS (سیستم فایل بین‌سیاره‌ای) ذخیره می‌شوند.

باوجوداین، در اردینالز این اطلاعات درون زنجیره ذخیره می‌شوند و این پروتکل ثبت اطلاعات را به‌روش‌مستقیم در زنجیره بیت کوین انجام می‌دهد. ضمناً، اینسکریپشن‌های اردینالز برخلاف توکن‌های NFT، نیازمند استفاده از قرارداد‌های هوشمند نیستند.

فرق مهم دیگر میان اردینالز و توکن‌های معمول NFT در ارزش ذاتی خود ساتوشی‌هاست. هنگام ساخت NFT، توکن جدیدی ایجاد و بعد از‌آن اطلاعات در آن ثبت می‌گردد. در اردینالز، این پروسه در ساتوشی‌‎های موجود شبکه انجام می‌گردد. این ساتوشی‌ها به موجب فعالیت استخراج در زمان‌های مختلفی به‌دست آمده‌اند؛ در نتیجه، تعدادی از آن‌ها نادر و ارزشمندند.

برای درک بهتر اهمیت این نکته، دو ساتوشی را خیال کنید. ساتوشی اول را ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) استخراج و ساتوشی دوم را ماینری گمنام در سال ۲۰۲۳ ایجاد کرده است.

در گذشته، این دو ساتوشی ارزشی برابر داشتند؛ اما با نظریه اردینال، مواردی مثل زمان استخراج و سختی استخراج هر ساتوشی مشخص و شماره‌گذاری می‌گردد. با این شماره‌گذاری، ساتوشی‌های بیت کوین منحصر‌به‌فرد می‌شوند و ارزش ذاتی پیدا می‌کنند.

در نتیجه، ساتوشی‌ای که خالق بیت کوین استخراج کرده است، ارزش بسیار بیشتری از ساتوشی‌های امروزی دارد و آن ساتوشی را می‌توان به‌روش‌مستقل و با قیمت بسیار بیشتری فروخت. ساتوشی‌های بیت کوین براساس زمان و بلاک ایجاد‌شده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

آشنایی با انواع ساتوشی‌ها

تیم پیشرفت پروتکل اردینالز ساتوشی‌ها را به شش دسته تقسیم کرده است:

• دسته اول Common نام دارد که تمام ساتوشی‌های یک بلاک به‌جز ساتوشی اول در این دسته قرار می‌گیرند.
• Uncommon دسته دوم است که اولین ساتوشی هر بلاک را در بر گیرنده می‌گردد.
• دسته سوم Rare نام دارد که در بر گیرنده اولین ساتوشی هر دوره تنظیم سختی شبکه است.
• اولین ساتوشی هر دوره هاوینگ شبکه هم در دسته چهارم، یعنی Epic، قرار می‌گیرد.
• دسته پنجم Legendary است که اولین ساتوشی هر چرخه را در بر گیرنده می‌گردد. چرخه (Cycle) به زمانی گفته می‌گردد.که شبکه بیت کوین مقارن هاوینگ و تنظیم سختی شبکه را تجربه ‎می‌کند. این رویداد در هر شش هاوینگ پیش می‌آید که تقریباً ۲۴ سال طول می‌کشد.
• کمیاب‌ترین و ارزشمندترین ساتوشی هم اولین ساتوشی بلاک جنسیس است که در دسته ششم، یعنی Mythic، قرار می‌گیرد و تنها ساتوشی ناکاموتو به آن دسترسی دارد.

در جدول زیر، عرضه کل و در گردش هر ساتوشی را می‌توانید مشاهده کنید:

هم‌اکنون، از هر ۲۵.۶ بیت کوینی که استخراج می‌گردد. یک ساتوشی Uncommon به‌دست می‌آید که کمیابی این ساتوشی‌ و دسته‌های بعد از آن را به‌مناسبی نشان می‌دهد. با موفقیت و محبوبیت پروتکل اردینالز، در آینده این ساتوشی‌ها می‌توانند ارزش بسیار زیادی پیدا کنند. در نتیجه، ارزش ذاتی ساتوشی‌ها یکی از فرق‌های مهم میان اینسکریپشن و NFTهاست.

ساخت NFT با استفاده از اردینالز

اگر شما هم به خرید و ساخت ساتوشی ارزشمند و اینسکریپشن‌ علاقه‌مند شده‌اید، با استفاده از بسترهای متنوع بازار NFT به‌راحتی می‌توانید بیت کوین خود را بسازید. در‌ادامه مطلب، آموزش ساخت NFT بیت کوین به‌کمک یکی از این بسترها را توضیح داده‌ایم.

• قبل از شروع، مطمئن شوید که مقداری بیت کوین دارید تا بتوانید هزینه‌های ایجاد اینسکریپشن خود را بپردازید.

• کیف پول مدنظر شما باید توانایی ارسال ارز به آدرس‌های تپروت (Taproot) را داشته باشد. گاردا کیف پول (Guarda Wallet) و تراست کیف پول (Trust Wallet) دو نمونه از کیف پول‌هایی هستند که از این تراکنش‌ها پشتیبانی می‌کنند.

• بعد از‌آن باید پلتفرمی برای ساخت NFT بیت کوین خود انتخاب کنید. وب‌سایت Gamma.io می‌تواند انتخاب مناسبی برایتان باشد؛ چراکه کار با آن راحت است.

• بعد از ورود به این وب‌سایت، کافی است نوع NFT و نرخ کارمزد ساخت آن را مشخص و بعد از‌آن آدرس کیف پول خود را برای دریافت اینسکریپشن ثبت کنید. توجه کنید این آدرس باید آدرس تپروت یا دیگر آدرس‌های پشتیبان اردینالز باشد.

• براساس مقدار کارمزدی که پرداخت کرده‌اید، ساخت NFT شما از چند دقیقه تا چند روز شاید طول بکشد. در این زمان، لینکی در‌اختیار شما قرار می‌گیرد که با استفاده از آن می‌توانید این جریان را دنبال کنید. در پایان مراحل، می‌‌توانید اینسکریپشنی که ساخته‌اید را در وب‌سایت اردینالز مشاهده کنید.

مزایا و معایب اردینالز

با عرضه پروتکل اردینالز، مزایا و معایب این پروتکل برای بیت کوین به نکتهی داغ در بین طرفداران این ارز دیجیتال تبدیل شده است. درادامه مطلب، به تعدادی از مزایا و معایب اردینالز برای بیت کوین اشاره خواهیم کرد.

مزایای اردینالز برای بیت کوین

در‌حالی‌که تعدادی از متخصصان و فعالان بازار معتقدند که بیت کوین، تنها باید روش پرداختی همتا‌به‌همتا و غیرمتمرکز باشد، طرفداران پروتکل اردینالز بر این باور‌ند که اردینالز کاربرد‌های بیت کوین را افزایش می‌دهد و در‌نتیجه‌، تعداد کاربران و پذیرش بیت کوین در سطح جهان پیشرفت می‌یابد.

ضمناً، اینسکریپشن در زنجیره اصلی بیت کوین ذخیره می‌گردد.و از امنیت بسیار بیشتری درمقایسه‌با تعدادی پروژه‌های NFT فعال در دیگر شبکه‌های بلاک چینی بهره‌مند است. با‌توجه‌به فعالیت اینسکریپشن‌ها در بلاک چین بیت کوین، هزینه استفاده و کارمزد انتقال آن‌ها هم کاهش پیدا کرده است.

شبکه بیت کوین درمقایسه‌با شبکه اتریوم و برنامه‌هایی مثل یونی سواپ هزینه‌های تراکنش و کارمزد بسیار کمتری دارد و ساخت NFT با اردینالز ارزان‌تر است. این نکته از برتری‌های اصلی اردینالز به‌شمار می‌رود و سبب می‌گردد.خدمات آن در‌دسترس کاربران بیشتری باشد.

معایب اردینالز برای بیت کوین

علیرقم برتری‌های اردینالز، مخالفت‌هایی هم با این پروتکل وجود دارد. یکی از علل اصلی این مخالفت‌ها، افزایش بار پردازش بیت کوین است.

بیت کوین بلاک چینی محدود است و از مقیاس‌پذیری مناسبی بهره‌مند نیست؛ به‌همین‌علت، تعدادی از حامیان بیت کوین مثل آدام بک (Adam Back)، مدیرعامل بلاک استریم (Blockstream)، دلواپسی‌های خود را درباره فعالیت پروتکل اردینالز ابراز کرده‌اند.

به‌عقیده مخالفان، اردینالز می‌تواند مثل اسپم و هرزنامه در بلاک چین بیت کوین عمل کند و به افزایش هزینه‌های استفاده از شبکه منجر شود. امروزه، حتی تعدادی پیشرفت‌دهندگان بیت کوین مثل لوک دشیر (Luke Dashjr) خواستار توقف تراکنش‌های اردینالز شده‌اند.

این خواسته‌ حاشیه‌های خود را داشته است و جامعه بیت کوین این حرکات را تلاشی برای اِعمال کنترل و سانسور در شبکه بلاک چین می‌دانند که در تضاد با ارزش‌های اصلی بیت کوین است.

منتقدان معتقدند که فضای بلاک ارزشمند بیت کوین نباید با اطلاعات بی‌ارزشی مثل تصاویر JPG پر شود و از این فضا می‌توان برای اهداف اصلی بیت کوین، یعنی انتقال ارزش و معاملات دیجیتال، استفاده کرد.

در‌نهایت، چه اردینالز را برای بیت کوین مفید بدانیم یا از مخالفانش باشیم، هم‌اکنون اغلب این پروتکل استفاده می‌کنند و عرضه مجموعه‌های متنوعی در شبکه بیت کوین را شاهد هستیم.

مهم‌ترین NFT‌های اردینالز

درحال‌حاضر، به‌کمک پروتکل اردینالز اغلب مجموعه‌های قدیمی NFT به این بلاک چین آمده‌اند که می‌توانند گزینه‌های سرمایه‌گذاری جذابی باشند. در‌ادامه، تعدادی از مجموعه‌های محبوب‌ و مهم اردینالز را آورده‌ایم.

Punks

اوردینال پانکس (Ordinal Punks) از‌جمله مجموعه‌هایی است که در روز‌های اولیه پیدایش اردینالز موفق شد توجهات بسیاری را به خود جلب کند. این مجموعه در بر گیرنده ۱۰۰ توکن غیرمثلی بیت کوین است که در ۶۵۰ اینسکریپشن اول زنجیره بیت کوین ضرب شده‌اند.

Taproot Wizards

جادوگران تپروت مجموعه‌ شناخته‌شده اردینالز است که بزرگ‌ترین بلاک و تراکنش تاریخ بیت کوین با حجم خیره‌کننده ۴ مگابایت را هم ثبت کرده است. ضرب این مجموعه از اینسکریپشن ۶۵۲ شروع شده است.

OnChainMonkey

مجموعه NFT محبوب اتریومی OnChainMonkey هم به اردینال بیت کوین راه پیدا کرده است. تیم مجموعه OCM ده‌هزار اردینالز را در یک اینسکریپشن قرار داده‌اند که آن را به یکی از اولین مجموعه‌های ده‌هزارتایی بیت کوین تبدیل می‌کند. جداب است بدانید اندازه این اینسکریپشن فقط بیست‌هزار بایت است.

TwelveFold

از دیگر مجموعه‌های محبوب بلاک چین بیت کوین می‌توان به TwelveFold اشاره کرد که یوگا لبز آن را افتتاح کرده است. این مجموعه در بر گیرنده ۳۰۰ قطعه است که تمام آن‌ها را تیم هنری یوگا لبز ساخته است.

Degods

محبوب‌ترین مجموعه NFT بیت کوینی Degods نام دارد که هم‌اکنون یکی از بیشترین حجم‌های معاملات را ازآنِ خود کرده است. این مجموعه فعالیت خود را از شبکه سولانا (Solana) شروع کرد و در بر گیرنده ۵۵۳ قطعه است.

مجموعه‌های گفته‌شده تنها نمونه‌هایی از مجموعه‌های محبوب بیت کوین هستند؛ در نتیجه، بهتر است که در‌صورت علاقه به سرمایه‌‌گذاری و خرید اینسکریپشن، خودتان به‌اندازه کافی تحقیق و بررسی کنید.

سؤالات شایع