اندیکاتور MFI که مخفف واژه Money Flow Index میباشد و در فارسی با عنوان شاخص جریان نقدینگی از آن نام برده میشود، یکی از اندیکاتورهای مهم در تحلیل تکنیکال میباشد. از اندیکاتور MFI جهت سنجش فشار خرید و فروش بهره گرفته میشود. در این مطلب آموزش اندیکاتور MFI را به شکل کامل برای شما فراهم کرده ایم. علاوه بر این تلاش ما بر این میباشد که با ادغام این دانش نخستین با تجربه و مهارت خود در این حوزه، به شما در به‌کارگیری موفقیت آمیز این اندیکاتور کمک کرده باشیم.
همانگونه که در بخش قبل عنوان نمئدیم، اندیکاتور شاخص جریان نقدینگی یا MFI جهت سنجش مقدار فشار خرید و فروش در بازار استفاده میگردد. MFI این کار را با بررسی دو فاکتور قیمت و حجم بازار انجام خواهد داد. این اندیکاتور با نحلیل این دو عامل به یک اندازه عددی متغیر میان ۰ تا ۱۰۰ دست پیدا خواهد کرد. به همین جهت، شاخص جریان پول را می‌توان یک اسیلاتور دانست. اتصال مقادیر اندیکاتور MFI در بازه‌های زمانی متنوع به یکدیگر، یک نمودار خطی را بوجود میاورد که همان نمودار اندیکاتور میباشد. بالا رفتن مقدار MFI به معنی بالا رفتن فشار خرید و ریزش مقدار آن به معنی افزایش فشار فروش خواهد بود.
سیگنال‌هایی که اندیکاتور MFI بیان میکنند را می‌توان به سه دسته کلی مناطق اشباع خرید و اشباع فروش، واگرایی و شکست نوسان تقسیم نمود. در بخش های بعدی این مطلب هر کدام از این دسته‌ها را به شکل جداگانه بررسی خواهیم نمود.
مبانی نخستین اندیکاتور MFI
MFI از خیلی جهات به اندیکاتور RSI شباهت خواهد داشت . در حقیقت RSI اندیکاتوریست که جهت اندازه‌گیری مومنتوم استفاده میگردد. اندیکاتور MFI نیز در واقع همان RSI میباشد ، با این فرق که فاکتور حجم بازار به آن اضافه گردیده. به سبب همین شباهت، این دو اندیکاتور را می‌توان به روش مشابهی مورد استفاده قرار داد.
با استفاده از اندیکاتور MFI به چه اطلاعاتی دست پیدا می‌کنیم؟ سیگنال‌های MFI
اندیکاتور MFI داده هایی را در اختیار ما خواهد گذاشت که جهت تحلیل تکنیکال و پیش‌بینی فرایند بازار خیلی مفید است. سیگنال‌های این اندیکاتور به این صورت میباشند:
مناطق اشباع خرید و اشباع فروش
منطق MFI به این صورت است که هنگامی که قیمت یک دارایی با شتاب فراوانی افزایش پیدا می‌کند، این دارایی به طرف منطقه اشباع خرید حرکت خواهد کرد. برعکس این موضوع نیز صادق میباشد. یعنی هنگامی که قیمت با شتاب و سرعت فراوانی کاهش یابد، دارایی در واقع در حال حرکت به طرف منطقه اشباع فروش میباشد. قرار گرفتن دارایی در منطقه اشباع خرید این سیگنال را خواهد داد که قیمت آن به زودی دچار ریزش خواهد شد، و قرار گرفتن آن در منطقه اشباع فروش در بیشتر اوقات از احتمال افزایشی شدن قیمت خبر خواهد داد.
به شکل سنتی، MFI بالای ۸۰ را منطقه اشباع خرید و MFI پایین ۲۰ را منطقه اشباع فروش در نظر خواهند گرفت. ولی هر معامله‌گری قادر است با توجه به روش شخصی خود، این محدوده‌ها را تغییر دهد. اگر همین روش سنتی را در نظر بگیریم، می‌توان اینطور نتیجه‌گیری کنیم که MFI بالای ۸۰ موقعیت خوبی جهت فروش و MFI پایین ۲۰ موقعیت مناسبی جهت خرید میباشد.
در دو تصویر زیر به ترتیب سیگنال‌های اشباع خرید و اشباع فروش در MFI را مشاهده خواهید کرد:
واگرایی
واگرایی‌ها هنگامی رخ میدهند که نمودار اندیکاتور با نمودار قیمت اصلی فرق داشته باشد. فرق میان اندیکاتور و نمودار قیمت در بیشتر اوقات ، خبر از وارونه شدن قریب‌الوقوع قیمت خواهند داد. واگرایی در MFI به دو دسته صعودی یا گاوی (bullish) و نزولی یا خرسی (bearish) تقسیم خواهند شد.
واگرایی صعودی یا گاوی در اندیکاتور MFI
قبل از این که به واگرایی صعودی بپردازیم، به خاطر داشته باشید که واگرایی در ذات خود به معنای فرق میان روند اندیکاتور و روند قیمت میباشد. برای نمونه در یک واگرایی، امکان دارد روند اندیکاتور افزایشی و فرایند نمودار اصلی نزولی باشد. اگر در همین وضعیت ، کمینه قیمت اندیکاتور نیز از کمینه قیمت نمودار اصلی بیشتر باشد، به آن واگرایی صعودی یا گاوی گفته میشود. در این شرایط امکان دارد که نمودار قیمت به ناگاه موجب وارونگی گردد و یک روند صعودی را شروع نماید. به همین سبب واگرایی‌های صعودی موقعیت های مناسبی جهت خرید میباشند.
در تصویر زیر یک واگرایی صعودی در اندیکاتور MFI را میبینید:
واگرایی نزولی یا خرسی کاملا نقطه مقابل واگرایی صعودی میباشد. در این شکل واگرایی بسیار عادی است که اندیکاتور در وضعیت نزولی و نمودار قیمت در وضعیت صعودی قرار داشته باشد. مسئله حائز اهمیت این میباشد که در واگرایی نزولی برابر با شکل زیر، بیشینه قیمت اندیکاتور از بیشینه قیمت نمودار اصلی کمتر خواهد بود. در چنین وضعیتی پیش‌بینی میگردد که وارونگی رخ داده و نمودار قیمت از صعودی به نزولی تغییر نماید. علت این موضوع نیز همان نکته‌ایست که در مورد واگرایی صعودی عنوان نمودیم.
کاربران اندیکاتورها واگرایی‌های نزولی را موقعیت مطلوبی حهت فروش میدانند.
سیگنال شکست نوسان در MFI
شکست نوسان در MFI از دیگر سیگنال‌هایی میباشد که احتمال وارونگی فرایند قیمت را بیان میکنند. نقطه مورد توجه در مورد شکست نوسان این میباشد که این سیگنال مستقل از نمودار قیمت خواهد بود. شکست نوسان در نمودار اندیکاتور MFI به تنهایی قابل رویت میباشد.
شکست نوسان نیز مثل واگرایی، دارای دو نوع گاوی و خرسی خواهد بود.
سیگنال شکست نوسان صعودی یا گاوی در اندیکاتور MFI
شکست نوسان صعودی در اندیکاتور MFI از چهار مرحله تشکیل میگردد:
- نمودار به زیر ۲۰ کاهش خواهد داشت و وارد منطقه اشباع فروش میگردد
- نمودار صعودی شده ، از ۲۰ عبور کرده و تا نقطه فرضی B افزایش میابد
- نمودار دومرتبه به وضعیت نزولی باز میگردد اما از مرز ۲۰ عبور نخواهد کرد
- در این وضعیت ، احتمال دارد که اندیکاتور دومرتبه صعودی شده و از نقطه B نیز بالاتر رود
در شکل زیر نمونه‌ای از سیگنال شکست نوسان صعودی در اندیکاتور MFI قابل رویت میباشد. همانطور که مشاهده میکنید، قیمت در وضعیت A به زیر ۲۰ کاهش پیدا کرده و سپس تا نقطه B که بالاتر از ۲۰ قرار دارد افزایش یافته است. قیمت این دارایی دومرتبه دچار ریزش شده، ولی در نقطه C توقف داشته. در پایان قیمت افزایشی شده، از نقطه B نیز فراتر رفته و تا نقطه D رسیده است.
سیگنال شکست نوسان نزولی یا خرسی در اندیکاتور MFI
شکست نوسان نزولی نیز نظیر نوع قبلی از چهار مرحله تشکیل خواهد شد. این چهار مرحله از این قرار میباشند:
- نرخ تا بالای ۸۰ افزایش پیدا خواهد مرد و وارد منطقه اشباع خرید میگردد
- نمودار ریزشی شده ، به زیر مرز ۸۰ تنزل پیدا کرده و تا نقطه فرضی A کاهش خواهد یافت
- قیمت دومرتبه به حالت افزایشی باز میگردد، اما از ۸۰ عبور نمی‌کند
- در این وضعیت ، احتمال دارد که اندیکاتور دومرتبه ریزشی شود و از نقطه A نیز عبور نماید
مرحله سوم در شکست نوسان نزولی موقعیت مطلوبی جهت فروش میباشد . در شکل زیر نمونه‌ای از یک سیگنال شکست نوسان نزولی در اندیکاتور MFI را میبینید.
محاسبات و فرمول‌ها
آگاهی از فرمول‌ها و روش انجام محاسبات در اندیکاتورها جهت بهره از آن‌ها ضروری نخواهد بود. ولی فهم این محاسبات قادر است به شما در درک منطق اندیکاتورها کمک شایانی کند. خیلی از معامله‌گران حرفه‌ای با مطالعه فرمول‌های اندیکاتورهای گوناگون و ادغام آن‌ها، به فرمول شخصی خود جهت ترید دست پیدا میکنند. لذا اگر علاقه دارید منطق پایه اندیکاتور MFI جهت تشخیص فشار خرید و فروش در بازار را بفهمید، مطالعه این بخش را به شما پیشنهاد خواهیم کرد.
محاسبات اندیکاتور MFI در چهار مرحله زیر صورت میگیرد:
- محاسبه قیمت میانگین (Typical Price)
قیمت میانگین = ۳/(قیمت کمینه + قیمت در هنگام بسته شدن دوره + قیمت بیشینه)
- محاسبه جریان نقدینگی
جریان نقدینگی = حجم بازار * قیمت مجموع
- محاسبه نسبت جریان نقدینگی (Money Flow Ratio)
نسبت جریان نقدینگی = جریان نقدینگی منفی دوره/جریان نقدینگی مثبت دوره
جریان نقدینگی مثبت از راه جمع جریان نقدینگی در همه روزهایی از دوره محاسبه میگردد که در آن‌ها، قیمت میانگین از قیمت میانگین دوره پیشین بیشتر میباشد. و جریان نقدینگی منفی نیز به مجموع جریان نقدینگی در روزهایی اشاره خواهد داشت که قیمت میانگین در آن‌ها از قیمت میانگین دوره پیشین کمتر میباشد.
- محاسبه شاخص جریان نقدینگی یا همان MFI
شاخص جریان نقدینگی = (نسبت جریان نقدینگی + ۱)/۱۰۰ – ۱۰۰
جمع‌بندی
نمودارهای نمایش داده شده در ابزارهای مالی و رابطه آن‌ها با مومنتوم (جهت و شتاب حرکت دارایی مورد نظر)، معیار سنجش خیلی مهم و پرکاربردی جهت معامله‌گران بشمار میرود. به همین سبب، شاخص جریان نقدینگی را می‌توان یک اندیکاتور بسیار باارزش در تحلیل تکنیکال دانست. البته به خاطر داشته باشید که بهتر است اندیکاتور MFI (یا هر اندیکاتور دیگری) را به عنوان تنها مرجع به کار نگیرید. جهت افزایش بهره‌وری MFI، قادر هستید آن را با اندیکاتورهای دیگر و علاوه بر آن با الگوهای تحلیل نمودار ادغام نمایید، تا منسب ترین نتیجه ممکن برایتان بوجود بیاید.
