نکاتی که برای سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید در نظر بگیرید

این روزها رهبران و نخبگان عرصه‌های مختلف همگی درباره آینده و ارتباط میان دنیای واقعی و مجازی صحبت می‌کنند و هم‌اکنون هم، بخشی از آینده همراه ماست. ارزهای دیجیتال و امکان سرمایه‌گذاری در پروژه NFT به‌ یکی از بلوک‌های سازنده پلی میان دنیای واقعی و مجازی تبدیل شده است.

در این مقاله، نیت داریم درباره این مسیر ارتباطی به آینده و دنیای مجازی بیشتر صحبت کنیم و توضیح دهیم NFT چیست و انواع آن کدام‌اند و چگونه از بین انبوه پروژه‌ها، بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم؛ پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.

معنی NFT چیست؟

NFT یا توکن غیرمثلی (Non-fungible token) نوعی دارایی دیجیتال کمیاب و منحصربه‌فرد است. به‌زبان ساده‌تر، NFT رسیدی دیجیتالی است که مالکیت کالا را اثبات می‌کند و نشان می‌دهد چه زمانی آن کالا را خریده‌ و چقدر برای آن پرداخت کرده‌اید. حال اصطلاح مثلی‌بودن به چه معناست؟ هر کالا در صورتی مثلی یا تعویض‌پذیر (Fungible) خواهد بود که با کالایی مشابه بتوان را جایگزین کرد. در نتیجه، پول فیات قابل‌تعویض یا مثلی است؛ چون می‌توانید یک اسکناس ۱‌دلاری را با اسکناس ۱دلاری دیگر تعویض کنید.

به‌روش مشابه ارزهای دیجیتال هم مثلی و قابل‌تعویض هستند؛ اما NFTها همان‌طور‌که از نامشان مشخص است، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابل‌تعویض نباشند. ازاین‌رو، نمی‌توان NFT را با کالایی مشابه تعویض کرد؛ چراکه هر NFT مالکیت دارایی منحصربه‌فردی را نشان می‌دهد که برابر قابل‌تعویضی برایش وجود نداشته باشد. پس توجه کنید که هر NFT پیشینه مالکیت دارایی منحصربه‌فرد را نشان می‌دهد و نه خود آن دارایی را.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ۴ کاربرد NFT در دنیای واقعی

آشنایی با انواع NFT

احتمالاً تا این‌جا دید کلی درباره NFT پیدا کرده‌اید. اکنون با بررسی انواع توکن‌های غیرمثلی و کاربردهای مختلف آن‌ها، به این نکته می‌توانید دقیق‌تر نگاه کنید و تصمیم درست‌تری درباره سرمایه‌گذاری در پروژه NFT بگیرید.

هنر کلکسیونی

شایع‌ترین‌ نوع NFT آثار هنری کلکسیونی است که آن هم به چند دسته مختلف تقسیم می‌گردد.

• تصاویر نمایه یا پروفایل (PFP): به‌احتمال زیاد تا این ساعت مجموعه NFT میمون‌ها، گربه‌ها، پنگوئن‌ها، کریپتوپانک‌ها و… را دیده‌اید. از این NFTها در جایگاه تصاویر پروفایل شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌گردد.
• هنر مولّد: هنری منحصربه‌فرد است که الگوریتم آن را تولید می‌کند؛ اما سبک خاصی مثل آثار هنری سنتی دارد.
• آثار هنری اورجینال: این مدل از NFT بیشترین اشتراک را با هنر آنالوگ دارد؛ چون هنرمندان آثار منحصربه‌فردی را ایجاد و آ‌ن‌ها را به NFT تبدیل می‌کنند. اثری مثل «هرروز؛ ۵۰۰۰ روز نخست» (Beeple’s Everydays: The First ۵۰۰۰ Days) معروف‌ترین نمونه‌ این دسته‌بندی است.

عکس

حفظ حق کپی‌رایت عکس برای عکاسان همیشه مشکلی جدی بوده است. NFT با ثبت مالکیت اثر روی بلاک چین، نوعی سند مالکیت دیجیتالی برای عکاس ایجاد و با حذف واسطه‌ها، سود بیشتری نصیب هنرمندان می‌کند.

کلکسیون‌های ورزشی

اگر تا‌به‌حال کارت‌های پوکمون (Pokémon) یا بازیکنان فوتبال را جمع‌آوری کرده باشید، باید بدانید NFT‌ها مدلی پیشرفته‌تر از این آیتم‌های کلکسیونی هستند و احتمالاً داشتن آن‌ها برایتان جذاب خواهد بود. یکی از پروژه‌های محبوب‌ با محوریت آثار ورزشی و کلکسیونی، NBA Topshots است که کلیپ‌های ویدئویی از لحظات نمادین بازی‌های NBA را می‌فروشد.

بازی

آیتم‌های درون بازی نوع دیگری از تمامکسیون‌های مبادله‌شدنی هستند. به عنوان نمونه، سورر (Sorare) نوعی بازی فوتبال فانتزی است که در آن می‌توانید کارت‌های NFT بازیکنان را بخرید. بسیاری دیگر از بازی‌های مبتنی‌بر بلاک چین و متاورس‌ هم وجود دارند که در آن‌ها می‌توانید شخصیت‌ها و آیتم‌ها یا حتی قطعه زمین بخرید.

سرمایه‌گذاری در پروژه NFT دارایی‌های واقعی

اگر در دنیای واقعی ملکی داشته باشید، سند نشان‌دهنده مالکیت شما را هم خواهید داشت؛ مثلاً تکه کاغذی فیزیکی که ثابت می‌کند شما مالک هستید. بااین‌حال، این نوع اثبات مالکیت و کاغذبازی‌ها در حال حذف‌شدن هستند. در آینده، خانه‌ها و آپارتمان‌ها می‌توانند به توکن (NFT) تبدیل شوند و این NFTها جای سندهای سنتی را بگیرند.

موسیقی

NFT‌ موسیقی حکم گواهی مالکیت خالق اصلی قطعه اثر موسیقی را دارد. در‌حقیقت، هنرمندان فعال در این حوزه می‌توانند توکن NFT موسیقی خود را به هرکسی بفروشند. درعین‌حال، آنان برای همیشه حق خواهند داشت تا هرگونه تغییری را در محتوای آثارشان ایجاد کنند. 

بیشتر بخوانید:توکن‌های غیرمثلی فیلمی (Film NFT) چیست؟

نکاتی که برای سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید در نظر بگیرید

خرید‌و‌فروش و معامله NFTها با سایر ارزهای دیجیتال فرق‌هایی دارد؛ چون در حال خرید اثر هنری ارزشمندی هستید که در قالب نوعی توکن به شما عرضه می‌گردد. در نتیجه در کنار نکات زیبایی‌شناسی و هنری، باید نکتهات فنی و دیگری را هم در نظر بگیرید. در‌ادامه، شش نکته مهمی را باهم مرور می‌کنیم که پیش از سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید به آن‌ها توجه کنید.

سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌های NFT‌ که واقعاً دوست دارید

به‌‌عنوان اصل کلی، همیشه NFT را بخرید که واقعاً دوستش دارید. با خود فکر کنید که اگر ارزش این NFT کاهش پیدا کند، آیا کماکان آن را دوست خواهید داشت یا فقط به امید سود بالقوه‌ آن را می‌خرید؟

گیر‌افتادن در ایده یک‌شبه ثروتمند‌شدن واقعاً فراگیر شده است. بهتر است به‌هیچ‌عنوان با این تفکر وارد حوزه NFT نشوید. نظرسنجی‌ای نشان می‌دهد که ۸۲درصد از خریداران NFT با انگیزه سرمایه‌گذاری و کسب سود فراوان وارد این حوزه شده‌اند. نکته جداب‌ در این نظرسنجی آن است که زنان شرکت‌کننده درمقایسه‌با مردان توجه بیشتری به جنبه هنری NFTها نشان دادند و سود بالقوه اولویت بعدی آن‌ها برای انتخاب NFT‌ بود.

کارایی NFT را در نظر بگیرید

اگر درباره ارزش هنری NFT شک دارید، کاربرد آن را در نظر بگیرید. از خود بپرسید که این پروژه NFT چه کاربردی می‌تواند داشته باشد. به عنوان نمونه، این روزها از بودجه فیلم‌های سینمایی تا افتتاح بسترهای آموزشی از NFT استفاده می‌گردد. این فناوری جدید می‌تواند برای گیمرها هم بسیار پرکاربرد باشد.

NFT می‌تواند برای دسترسی به جامعه، رویدادهای مختلف، دارایی‌های بازی‌های ویدئویی و… به‌کار برده شود؛ در نتیجه، کارایی NFTها معیاری مهم در انتخاب و خرید آن‌ها به‌شمار می‌رود.

سرمایه‌گذاری در پروژه NFT کمیاب

NFTها اغلب در قالب مجموعه عرضه می‌شوند. به عنوان نمونه، بورد ایپ (Bored Ape Yacht Club) یا مکاورس (MekaVerse) یا گروه‌های صلح (PEACEFUL GROUPIES) را در نظر بگیرید. این مجموعه‌های NFT از آثار هنری در قالب NFT تشکیل شده‌اند که هرکدام ویژگی‌های مفرقی دارند.

تعدادی مواقع ویژگی‌های بیشتر برابر با ارزش بیشتر NFT است؛ اما گاهی هم این‌طور نیست و آواتارهای ساده‌تر مثل NFT اولیه میمون کسل یا بود ایپ ارزشمندتر هستند.

در نتیجه، اگر می‌خواهید مشخص کنید که آیا NFT ارزش خرید دارد یا خیر، نخست باید کمیاب‌بودن ویژگی‌های آن را بررسی کنید و در پی NFT با کمترین شباهت با دیگر اعضای مجموعه بگردید. این درصدها را می‌توانید در قسمت Properties در صفحه NFT مدنظر مشاهده کنید.

در کنار‌این، بررسی خصوصیات NFT راهی عالی برای تأیید قانونی‌بودن آن است. اغلب حساب‌های کلاه‌برداری کپی‌هایی از NFT‌های محبوب را آپلود می‌کنند؛ اما نمی‌توانند بخش Properties‌ را کپی کنند. در نتیجه، در جایگاه تدبیری امنیتی این بخش را زیر‌نظر بگیرید.

بیشتر بخوانید: ان‌اف‌تی‌فای (NFTfi) چیست؟

اعتبار فروشنده NFT را بررسی کنید

مثل توییتر یا اینستاگرام فروشندگان رسمی NFT هم در بازارهایی مثل اوپن سی (OpenSea) یک نشان (تیک) تأیید آبی درکنار نام کاربری‌شان دارند تا ثابت کنند که می‌توان به آنان اعتماد کرد و حساب‌شان جعلی نیست. پس اگر در پی خرید از فروشنده‌ای معروف مثل ورد آو وومن (World of Women) یا کول کتس (Cool Cats NFT) هستید، مطمئن شوید که حساب کاربری آن‌ها تأیید شده باشد.

با‌این‌حال، نشان تأیید پیوسته علت بی‌چون‌و‌چرایی برای مشروعیت فروشنده نیست؛ چون اغلب فروشندگان معتبر NFT در بسترهای خاصی فعالیت می‌کنند؛ اما نشان تأیید ندارند؛ درست مثل اینفلوئنسرهایی که هنوز در رسانه‌های اجتماعی نشان آبی نگرفته‌اند. در نتیجه، اگر می‌خواهید از حسابی تأیید‌نشده خرید کنید، حتما بخش Properties توکن را در جایگاه معیاری پشتیبان بررسی کنید.

ضمناً، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی فروشنده را می‌توانید بررسی کنید تا ببینید آیا دنبال‌کنندگان واقعی دارد که بتواند مشروعیت آن را تأیید کند یا خیر.

بیشتر بخوانید: F-NFT یا NFT تقسیم‌شده چیست؟ روشی مفرق برای خرید توکن‌های غیرمثلی

کارمزد بازار NFT را در نظر بگیرید

هنگامی‌که ارز دیجیتالی را مبادله می‌کنید یا NFT را می‌خرید، از شما کارمزدی دریافت می‌گردد. برای نمونه، اوپن سی (Open Sea) ۲.۵درصد کارمزد تراکنش را از فروشندگان دریافت می‌کند؛ اما خریداران NFT به پرداخت هزینه تراکنش نیازی ندارند. این نکته برای اکثر بازارهای NFT هم صادق است.

دراین‌میان، تعدادی از بسترها از هر دو طرف تراکنش کارمزد دریافت می‌کنند؛ مثلاً رریبل (Rarible) به‌ازای هر تراکنش ۲.۵درصد کارمزد را از خریدار هم دریافت می‌کند. در نتیجه، قبل از خرید مطمئن شوید که از هزینه‌های موجود در پلتفرم انتخابی خود مطلع هستید.

نقدینگی NFT و حجم بازار

NFTها نقدینگی مشخصی ندارند؛ در نتیجه، نمی‌توانید در هر زمانی NFT را مثل ارزهای دیجیتال به‌آسانی به پول تبدیل کنید. این مسئله شاید برای کسانی مشکل‌ساز باشد که با هدف کسب سود در NFT سرمایه‌گذاری می‌کنند.
در کنار نقدینگی، توجه به حجم بازار صنعت NFT هم بسیار مهم است. در زمان نگارش این مقاله، حجم بازار NFT تقریباً ۴۰میلیارد دلار است و افزایش یا کاهش این تعداد به نوع NFTهای معامله‌‌شده بستگی دارد.

همان‌طور‌که می‌دانید، بازار NFT هنوز نوپاست. همین چند سال پیش، به‌ندرت کسی درباره NFT‌ها صحبت می‌کرد و از فروش آثار هنری دیجیتالی خبری نبود. با آنکه این حوزه امروزه در کانون توجه اغلب افراد قرار گرفته است، این احتمال وجود دارد که محبوبیت و علاقه کاربران به توکن‌های غیرمثلی مثل اغلب محصولات یک‌شبه فروکش کند. ازاین‌رو، اگر می‌خواهید NFT را در جایگاه سرمایه‌گذاری بلندمدت بخرید، حتماً به این نکات توجه کنید.

چگونه سرمایه‌گذاری موفقیت‌آمیزی در پروژه NFT داشته باشیم؟

برای انتخاب و سرمایه‌گذاری در پروژه NFT، روی نکات زیر تمرکز کنید:

• کیفیت طراحی
• تیم پیشرفت‌دهنده
• تعداد دنبال‌کننده
• کامیونیتی یا جامعه دوست‌داران
• حجم معاملات فراوان
• کمیابی NFT
• قیمت کنونی NFT
• بسترهای پشتیبانی‌کننده
• وظیفهه راه مجموعه

تاریخ‌های مهم ازجمله ایردراپ‌ها و رویدادهای اخیر و پاداش‌ها و گاهی اوقات همکاری‌ها و مشارکت‌ها نکات مهم دیگری هستند که باید مدنظر قرار دهید.

جمع‌بندی

در سال‌های اخیر، NFTها توانسته‌اند به جایگاه مهمی در بین کاربران دست پیدا کنند. هم‌اکنون، نمی‌توان پایانی برای رشد مداوم ارزش و مطلوبیت ان‌اف‌تی‌ها مخیال شد.

در‌کنار همه اتفاقات مثبت این صنعت، تعداد زیادی از تماماه‌برداران در این حوزه مشغول فعالیت هستند و هدفشان کسب درآمد از ناآگاهی کاربران است. به‌همین‌علت، هنگام سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید دقت بیشتری به‌خرج دهید و نکاتی که در گذشته به آن‌ها اشاره کردیم، در نظر بگیرید.

سؤالات شایع